Szczypiorek Allium schoenoprasum

Szczypiorek czyli czosnek szczypiorek (Allium schoenoprasum) to roślina wieloletnia należąca do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae). Roślina jest znana człowiekowi od tysiącleci, a od XVI wieku to cenione w Europie warzywo przyprawowe. Pochodzi z górzystych regionów Europy oraz Azji.

Bylina tworzy niewysokie (25-40 cm) zwarte kępy z rurkowatymi, pustymi w środku liśćmi. Jest znana z tego, że w ciągu jednego sezonu może wytwarzać nowe liście nawet do 8 razy.

Pędy kwiatostanowe są odrobinę wyższe od liści. Kwiaty szczypiorku są z białe, różowe, liliowe lub fioletowe, zebrane w baldachy. Czosnek szczypiorek kwitnie od maja do sierpnia i jest bardzo często odwiedzany przez pszczoły.

Organem podziemnym jest kłącze z licznymi cebulkami. 

Uprawa i wymagania

Szczypiorek jest łatwy w uprawie i to dobry wybór dla początkujących ogrodników. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, ale dość dobrze radzi sobie też w półcieniu. Lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lekko zasadowe gleby (zasobne w wapń). Jest mrozoodporna.

W czasie uprawy należy ścinać pędy kwiatostanowe, aby nie osłabiać roślin i regularnie podlewać kępy.

Szczypiorek można uprawiać z siewu wprost do gruntu (w kwietniu) lub z rozsady (wysadzając w maju po kilka cebulek w jednym miejscu). W pierwszym przypadku plon uzyska się w drugim roku uprawy.

Czosnek szczypiorek to roślina uprawiana zwykle przez 3-4 lata, ponieważ starsze rośliny gorzej plonują.

Warto wiedzieć, że szczypiorek nie lubi sąsiedztwa roślin z kapustnych i strąkowych (allelopatia, uprawa współrzędna).

Zastosowanie

Szczypiorek to jedna z podstawowych roślin uprawianych w warzywnikach i znakomicie również nadaje się do uprawy w pojemnikach. Sprawdza się też jako roślina ozdobna na niskich rabatach, a jego kwiaty można suszyć i wykorzystywać w suchych bukietach.

Jego smak jest mniej intensywny od swoich bliskich, roślinnych kuzynów – czosnku i cebuli, ale łatwość uprawy sprawia, że jest niezwykle popularny w kuchniach całego świata. Szczypiorek jest składnikiem potraw i przyprawą. Pocięte na drobno liście dodaje się do jaj, sosów, sałatek, surówek, twarogu czy kanapek.

Czosnek szczypiorek to również roślina zielarska, której liście zawierają m.in. witaminę C, beta-karoten i sole mineralne (jest znana z zawartości wapnia). Działa dobroczynnie na organizm przyśpieszając trawienie, wzmagając apetyt i obniżając ciśnienie krwi.

Polecane odmiany

• 'Staro' – liście dość grube, niewysokie, bardzo plenna odmiana
• 'Nelly' – liście drobne, intensywnie cimno-zielone, bardzo aromatyczne
• 'Neko' – do 30 cm wys., nazywany czosnkiem bulwiastym, kwiaty małe, białe

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: planet_fox, Ulrike Leone, Walter Sturn/Pixabay, chidsey/sxc.hu