Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) to zimozielone drzewo lub krzew z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Naturalnie występuje w Azji (min. Chiny, Korea, Japonia), ale w postaci odmian jest też uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna.
Jak wygląda i czym się wyróżnia jałowiec chiński?
Jałowiec chiński w naturze dorasta do ponad 20 m wys. i może przybierać postać dużego krzewu lub okazałego drzewa. Czasami tworzy też bardzo fantazyjne formy, uwarunkowane trudnym środowiskiem, w którym żyje. Jałowiec jako gatunek posiada masywny pień, grube, powyginane gałęzie, pokryte łuszczącą się korą i walcowate, cienkie pędy, na których rozwijają się dwa rodzaje liści. Młode mają postać kłujących igieł, zebranych po 2-3 w okółki, dojrzałe natomiast przybierają formę tępo zakończonych łusek, przylegających do pędu.
Jałowiec to roślina dwupienna co oznacza, że tworzy kwiaty męskie i żeńskie na różnych egzemplarzach. Po zapyleniu z kwiatów żeńskich rozwijają się owoce (szyszkojagody), które dojrzewają przez rok. Po dojrzeniu stają się ciemnofioletowe i pokryte sinoniebieskim nalotem.
Rośliny tworzą płytki, ale rozgałęziony system korzeniowy.
Jakie wymagania uprawowe ma jałowiec chiński?
Jałowiec chiński preferuje suche, przepuszczane, umiarkowane żyzne, piaszczyste podłoża i słoneczne stanowiska. Doskonale znosi suszę, zanieczyszczone powietrze oraz upały. Jest także dostatecznie mrozoodporny i może być uprawiany na terenie całego kraju. Jedynie niektóre z jego odmian są delikatniejsze i podczas silniejszych mrozów mogą częściowo przemarzać.
Jałowiec chiński jako gatunek może być rozmnażany przez wysiew nasion, jednak odmiany powinny być rozmnażane za pomocą sadzonek pędowych, inaczej potomstwo może nie powtórzyć cech egzemplarza matecznego.
Pielęgnacja jałowca chińskiego
Jałowiec chiński nie oczekuje systematycznego cięcia, jak w przypadku niektórych innych iglaków, ale zabieg znosi bardzo dobrze, dlatego w razie potrzeby można go przycinać (wiosną lub latem). Jedynie stare egzemplarze nie powinny być cięte zbyt radykalnie, gdyż trudno odbijają ze starego drewna.
Odmiany kolumnowe wymagają zabezpieczania na zimę, które polega na obwiązywaniu ich sznurkiem na zimę, gdyż pędy jałowców mogą się zdeformować przez zalegający śnieg.
Choroby i szkodniki jałowca
Jałowiec chiński jest dość odporny na choroby i szkodniki, czasami jednak może być porażany przez choroby grzybowe jak np. fytoftoroza, zamieranie pędów czy szara pleśń. Mogą go też atakować mszyce lub tarczniki. Często jest też żywicielem pośrednim rdzy gruszy. Wywołujący chorobę grzyb do pełnego rozwoju potrzebuje dwóch żywicieli: jałowca, na którym zimuje i gruszy, którą atakuje w sezonie wegetacyjnym. Walka z rdzą jest trudna i wymaga zastosowania kilku metod ochrony jednocześnie.
Zastosowanie jałowca chińskiego w ogrodzie
Jałowiec chiński jako gatunek w ogrodach spotykany jest rzadko, gdyż bardziej atrakcyjne są jego liczne odmiany. Kolumnowe znakomicie sprawdzają się jako żywopłoty i szpalery wzdłuż ścieżek.
Niższe mogą być wykorzystywane do tworzenia kompozycji z innymi krzewami (np. tawuły, berberysy), bylinami (np. rozchodnik okazały, krwawnik pospolity) i trawami ozdobnymi. Dobrze wyglądają też na sklniakach i mogą być uprawiane w pojemnikach. Odmiany płożące to z kolei znakomite rośliny okrywowe, nadające się na miejsca suche i słoneczne, a także na skarpy i nasypy.
Jałowce mogą być też formowane na drzewka bonsai.
Choć jałowiec chiński też go posiada, olejek eteryczny jest pozyskiwany przemysłowo z jałowca pospolitego (Juniperus communis). Jest szeroko stosowany w aromaterapii i medycynie naturalnej. Do destylacji nadają się wszystkie części powierzchniowe krzewu jałowca, ale to dojrzałe owoce tej rośliny są uznawane za najbardziej wartościowe pod względem terapeutycznym.
Wybrane odmiany jałowca chińskiego
- 'Obelisk' – odm. męska, wąskostożkowa, wys. 3-4 m
- 'Spartan' – odm. o kolumnowym pokroju, wys. ok. 4-5 m
- 'Variegata' – odm. o stożkowym pokroju i kremowych przebarwieniach na pędach, wys. 2-3 m
- 'Stricta' – odm. początkowo stożkowa, później kolumnowa, wys. 2-3 m
- 'Plumosa Aureovariegata' – pokrój wzniesiony, rozłożysty, żółte przebarwienia na pędach, wys. 1-2 m
- 'Expansa Variegata' – odm. okrywowa, wys. ok. 0,5 m, śr. ok. 1-1,2 m
Gdzie kupić sadzonki jałowca chińskiego?
Jałowiec chiński najlepiej kupować w renomowanych szkółkach ogrodniczych lub centrach ogrodniczych, które oferują szeroki wybór zdrowych, dobrze ukorzenionych roślin. Warto również rozważyć zakupy online, gdzie można znaleźć wiele odmian jałowca, dostosowanych do różnorodnych potrzeb i preferencji ogrodniczych. Przed zakupem przez Internet zawsze upewnij się co do wielkości i stanu rośliny, którą zamierzasz nabyć. Przykładowymi punktami, w których znajdziesz te jałowce to:
Zdjęcia: John Caley, youli zhao / AdobeStock, iVerde