Jak rozmnożyć ogrodowe krzewy i drzewa iglaste?
Zdecydowanie najprostszym i najszybszym sposobem uzyskania nowych roślin jest pozyskanie sadzonek pędowych, które pobiera się z pędów rośliny matecznej (już rosnącej w ogrodzie). Zazwyczaj fragmenty młodych pędów iglaków są już częściowo zdrewniałe i ich ukorzenienie wymaga czasu. Z tego względu, aby sadzonki stosunkowo szybko się ukorzeniały, najlepiej pobierać je z wierzchołkowej części jednorocznych pędów.
Kiedy pobierać sadzonki pędowe iglaków?
Najlepszym okresem pozyskiwania sadzonek do rozmnożenia najpopularniejszych gatunków iglaków (żywotnik/tuja, cyprysik, jałowiec) jest zwykle okres po zakończeniu wzrostu roślin iglastych, czyli koniec lata i początek jesieni (wrzesień/październik). W tym czasie wybieramy częściowo zdrewniałe, zdrowe wierzchołkowe fragmenty tegorocznych pędów, ścinamy i ukorzeniamy.
Sadzonki niektórych iglaków (np. cis) można pobierać także nieco później (nawet po pierwszych przymrozkach). Z kolei w przypadku gatunków, których pędy mają większą zdolność ukorzeniania w czasie formowania pąków (np. karłowe gatunki świerków), sadzonki korzystniej jest pobierać latem (np. na przełomie czerwca i lipca). Sadzonki pędowe pobrane w optymalnym terminie zwykle lepiej i szybciej się ukorzeniają, co nie znaczy, że pobrane w innym okresie nie mogą się także ukorzenić.
Jak powinna wyglądać sadzonka pędowa iglaków?
Warto pamiętać, że aby sadzonka dobrze i szybko się przyjęła musi być właściwie pobrana. Wprawieni ogrodnicy potrafią zrobić to poprzez oderwanie fragmentu pędu, ale najbezpieczniej zrobić to poprzez odcięcie sadzonki za pomocą ostrego noża lub sekatora.
Oderwany lub odcięty odcinek pędu, który będzie przyszłą sadzonką zwykle nie powinien być dłuższy niż około 15 cm, a u jego podstawy powinien znajdować się krótki zdrewniały fragment tzw. pętka z języczkiem (piętką) powstałym po oderwaniu (odcięciu) od rośliny macierzystej. U niektórych, wolniej rosnących lub karłowych gatunków lub odmian (np. cis, świerki) długość sadzonek jest zwykle mniejsza (5-10 cm). Gdy już pozyskaliśmy sadzonkę pędową, usuwamy z jej dolnej części wszystkie igły lub łuski (na odcinku co najmniej 2-3 cm), tak aby można było umieścić ją w podłożu.
Aby ograniczyć infekcje, które mogą zdarzyć się po odcięciu sadzonki, warto włożyć je do foliowej torebki i używać do ukorzeniania dobrej jakości, wolnego od patogenów podłoża. Niekorzystniej jest sadzonkować jak najszybciej, aby pobrane sadzonki nie przeschły.
Jakich warunków potrzebują sadzonki iglaków, by wypuścić korzenie?
Aby sadzonki wykształciły korzenie i dobrze się ukorzeniły, potrzebują określonych warunków – podłoża, wilgoci, ale też powietrza. Z tego względu do ukorzeniania najlepsze będą przepuszczalne podłoża złożone np. piasku lub mieszanki torfu z perlitem w proporcji 1:1, którymi wypełniamy niewielki doniczki lub skrzynki, w których umieścimy sadzonki.
Przed umieszczeniem sadzonek w podłożu, warto najpierw zanurzyć je w ukorzeniaczu, czyli specjalistycznym preparacie zawierającym substancje grzybobójcze i roślinne hormony wzrostu, przyspieszające wykształcanie korzeni i ukorzenianie się sadzonek oraz wspierające wzrost młodych, nowych roślin.
Zabezpieczone ukorzeniaczem, dolne fragmenty sadzonek umieszczamy w podłożu i przechowujemy w ciepłym i dość wilgotnym miejscu – najlepiej w szklarni lub w tunelu foliowym. Aby sadzonki ukorzeniły się szybko, podłoże powinno mieć temperaturę około 16°C, a powietrze około 12-14°C. Przy optymalnych warunkach sadzonki ukorzeniają się po około 2 miesiącach (np. żywotnik), ale czasem proces ten trwa dłużej (np. w przypadku gatunków takich jak świerk, sosna, czy jodła).
Jeśli nie mamy szklarni, tunelu, inspektu lub werandy, musimy pamiętać, że sadzonki nie powinny być przechowywane w pomieszczeniach, gdzie temperatura jest niższa niż 0°C i bez dostępu światła.
W czasie ukorzeniania sadzonek należy je obserwować i usuwać szybko wszystkie słabe, chore lub uschnięte, aby ograniczyć rozwój chorób. Ponadto, należy dbać o właściwą cyrkulację powietrza w pomieszczeniach, gdzie stoją sadzonki oraz utrzymywać umiarkowaną, ale stałą wilgotność podłoża – nie można ich przelewać, aby się nie „zadusiły” oraz by nie rozwijały się choroby grzybowe (najlepiej od czasu do czasu spryskiwać podłoże wodą za pomocą zwykłego spryskiwacza). Ukorzenione przez zimę sadzonki zwykle wiosną są już młodymi roślinami, które można posadzić w ogrodzie lub do innych, większych pojemników.
Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: Perovskia / YouTube