Afelandra stercząca (Aphelandra squarrosa) to gatunek byliny należący do rodziny akantowatych (Acanthaceae). Pochodzi z tropikalnych rejonów Brazylijskiej dżungli, gdzie występuje w warunkach wysokiej wilgotności i ciepła. W uprawie domowej spotykana jest przede wszystkim jako roślina doniczkowa.
Jak wygląda afelandra stercząca?
Roślina przyjmuje wzniesiony, krzaczasty pokrój. W naturalnym środowisku dorasta do nawet 2 metrów wysokości, natomiast w uprawie doniczkowej osiąga 30-45 cm, zachowując zwarty kształt dzięki regularnemu przycinaniu. Pędy są mięsiste i sztywne, często nie wymagają podpór. Liście są duże, owalne lub eliptyczne, błyszczące, ciemnozielone, osadzone na grubych ogonkach. Ich cechą charakterystyczną jest bardzo wyraźne unerwienie, które może być żółtawe, kremowe lub białe – układające się w formę przypominającą rybi szkielet. Liście mogą osiągać nawet do 23 cm długości i 5 cm szerokości, a u nasady mają kształt klinowaty, na końcu zaostrzony.
Kwitnienie afelandry przypada latem. Kwiaty są żółte, dwuwargowe, grzbieciste, zebrane w stożkowaty, kłosokształtny kwiatostan, który wyrasta na szczycie pędu lub między górnymi liśćmi. Pojedyncze kwiaty utrzymują się przez kilka dni, natomiast cały kwiatostan pozostaje dekoracyjny nawet przez 4-8 tygodni.
Jak uprawiać afelandrę sterczącą? Jakich warunków potrzebuje?
Ze względu na swoje bardzo wysokie wymagania, bywa traktowana jako roślina jednoroczna, choć przy odpowiedniej opiece można ją utrzymać przez wiele sezonów i doprowadzić do powtórnego kwitnienia.
Afelandra stercząca wymaga stanowiska jasnego, ale rozproszonego – bez bezpośredniego działania promieni słonecznych, które mogą powodować oparzenia liści objawiające się ich brązowieniem. Preferowana temperatura to 18-24°C, zimą należy ją obniżyć do 15-18°C, by wprowadzić roślinę w okres spoczynku. Roślina wymaga dużej wilgotności powietrza, dlatego zaleca się jej regularne zraszanie oraz umieszczenie w pobliżu tacek z wodą. Podłoże powinno być przepuszczalne, stale wilgotne, ale nie mokre – nawet krótkotrwałe przesuszenie może skutkować zrzuceniem liści.
Rozmnażanie afelandry przeprowadza się w kwietniu z sadzonek wierzchołkowych, pobranych z młodych pędów. Zaleca się ukorzenianie ich w wodzie lub w wilgotnym podłożu piaszczystym podgrzewanym do około 20-24°C, z użyciem ukorzeniacza.
Pielęgnacja – podlewanie, nawożenie, cięcie
W okresie wegetacji, czyli od wiosny do jesieni, należy podlewać roślinę dwa razy w tygodniu przegotowaną lub odstaną wodą o temperaturze pokojowej. Afelandra potrzebuje wysokiej wilgotności powietrza, więc należy o to zadbać przez cały rok (szczególnie zimą).
Nawożenie przeprowadza się co dwa tygodnie płynnym nawozem dla roślin doniczkowych. Po zakończeniu kwitnienia, czyli jesienią roślina przechodzi w stan spoczynku – wtedy ogranicza się podlewanie i przenosi ją do chłodniejszego, ale nadal widnego pomieszczenia na około 6 tygodni.
Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest coroczne przycinanie, które pozwala zachować zwarty pokrój i stymuluje roślinę do wzrostu. W lutym należy skrócić pędy do około 15 cm, pozostawiając 3-5 najsilniejszych. W tym samym czasie warto ją przesadzić do większej doniczki z nową ziemią uniwersalną, z dodatkiem warstwy drenażowej na dnie.
Choroby i szkodniki – co może zagrażać roślinie?
Afelandra może być atakowana przez liczne szkodniki, m.in. mszyce, przędziorki, wełnowce i tarczniki. Objawy ich obecności to zniekształcone liście, lepka wydzielina, żółknięcie, brązowe plamy czy też białe kłaczki przypominające watę. W zależności od rodzaju szkodnika stosuje się mechaniczne usuwanie (np. przecieranie wacikiem z denaturatem) lub opryski.
Zastosowanie ozdobne afelndry sterczącej
Ze względu na walory dekoracyjne, afelandra stercząca doskonale sprawdza się jako roślina ozdobna do mieszkań i kuchni, ponieważ dobrze toleruje opary gazowe. Może być uprawiana pojedynczo, jako soliter, lub w zestawieniu z innymi tropikalnymi roślinami liściastymi. Jej atrakcyjny wygląd sprawia, że jest chętnie wybierana jako efektowny akcent w przestrzeniach o wysokiej wilgotności powietrza, jak łazienki czy oranżerie.
Popularne odmiany afelndry sterczącej
- 'Dania' – zwarty pokrój, liście z intensywnie białymi nerwami oraz kwiatostany o barwie od żółtej po żółto-pomarańczową
- 'Botanica' – kwiatostan intensywnie żółty
- 'White Wash' – na pojedynczym liściu widać maksymalnie ok. 20% zieleni, reszta jest biało-kremowa; wzdłuż nerwów rysują się szerokie, białe pasy o bardzo mocno postrzępionym wyznaczeniu
Zdjęcia: Ольга Чуприна, fabrizio, Khairil, guentermanaus, Victor1153 / AdobeStock