Penstemony (Penstemon ssp.) to obszerna rodzina roślin ozdobnych obejmująca ponad 250 gatunków, z których wiele znajduje zastosowanie w ogrodnictwie. Byliny te należą do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae) (w niektórych źródłach do babkowatych). Naturalnie występują w Ameryce Północnej – od suchych prerii, przez górskie hale. W Europie najczęściej uprawiane są jako rośliny rabatowe.
Jak wygląda penstemon?
Penstemony wyróżniają się strzelistym, wyprostowanym pokrojem, tworząc zwarte kępy o wysokości od 40 do 80 cm, a w przypadku niektórych odmian nawet do 1 metra. Pędy są sztywne i wzniesione, co sprawia, że nie wymagają podpór i dobrze prezentują się nawet w wietrznych miejscach. Liście są lancetowate, zielone, gładkie, rozmieszczone naprzemiennie.
Kwitną długo, w okresie od czerwca do września (a w cieplejszych warunkach nawet do pierwszych przymrozków). Wytwarzają wtedy efektowne, dzwonkowate kwiaty o rurkowatym kształcie. Kwiaty rozwijają się stopniowo na wydłużonych gronach, od dołu ku górze, co wydłuża okres dekoracyjności. Barwy penstemonów są bardzo zróżnicowane – od głębokich purpur, przez fiolety i róże, po błękity, czerwienie i biel. Dzięki temu z łatwością dopasowują się do różnorodnych kompozycji ogrodowych. Penstemony nie tylko pięknie wyglądają, ale także przyciągają do ogrodu pszczoły, trzmiele i motyle.
🟢 Ogrodowa lista zakupów: Co warto kupić w czerwcu? Polecamy: nawozy, preparaty, podłoża, dekoracje, narzędzia i książki
Wymagania uprawowe penstemona
Penstemony najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych i osłoniętych od wiatru. Tolerują lekki cień, ale to słońce wydobywa ich pełne piękno i zapewnia obfite kwitnienie. Wymagają lekkiej, przepuszczalnej, umiarkowanie żyznej gleby, najlepiej o odczynie lekko zasadowym lub obojętnym. Są to rośliny odporne na suszę. przy czym nie znoszą podmokłych, ciężkich gleb – ich system korzeniowy źle reaguje na nadmiar wilgoci.
Większość gatunków penstemonów dobrze znosi mrozy, choć przy planowaniu ich w ogrodzie trzeba zawsze sprawdzić, do jakiej strefy mrozoodporności jest przypisywana dana odmiana.
Rośliny te można rozmnażać przez nasiona (wysiewane wiosną) oraz przez sadzonki zielne (pędowe) pobierane w lecie.
Jak pielęgnować penstemony?
- Wymagają one umiarkowanego podlewania, szczególnie podczas przedłużających się okresów bez deszczy i bezpośrednio po posadzeniu.
- Wiosną oraz w połowie lata warto zastosować nawóz wieloskładnikowy dla roślin kwitnących lub naturalny kompost.
- Regularne usuwanie przekwitłych kwiatów pobudza roślinę do tworzenia nowych pąków i przedłuża okres kwitnienia.
- Po zakończeniu sezonu warto przyciąć pędy tuż przy ziemi, co ułatwi zimowanie i pobudzi roślinę do silniejszego wzrostu w kolejnym roku.
- W rejonach o surowszym klimacie warto je zabezpieczyć na zimę warstwą ściółki lub gałązkami iglastymi.
Choroby i szkodniki
Penstemony rzadko chorują, jednak w wilgotnych warunkach mogą być atakowane przez mączniaka prawdziwego oraz szarą pleśń. Zdarza się również, że rośliny są osłabiane przez mszyce lub przędziorki.
Gdzie sadzić penstemon?
Rośliny te znakomicie sprawdzają się w rabatach bylinowych, ogrodach żwirowych i skalnych, a także w kompozycjach naturalistycznych. Dzięki wyrazistym barwom kwiatów i pionowemu pokrojowi doskonale kontrastują z roślinami o niskim, poduchowatym wzroście.
Penstemony doskonale prezentują się wraz z trawami ozdobnymi, szałwią, kocimiętką czy lawendą. W ogrodach przyjaznych owadom pełnią dodatkowo funkcję pożyteczną – wabią zapylacze.
Niższe odmiany sprawdzą się również na tarasach i balkonach – uprawiane w dużych donicach prezentują się wyjątkowo efektownie przez całe lato.
Popularne gatunki penstemonów
- Penstemon naparstnicowy (Penstemon digitalis) wyróżnia się wyprostowanymi pędami i białymi lub różowymi kwiatami.
- Penstemon ogrodowy (Penstemon × hybridus) mieszańce o dużej palecie barw, szczególnie cenione za długie kwitnienie.
- Penstemon karoliński (Penstemon calycosus) odporny na mróz i doskonale sprawdzającym się w uprawie naturalistycznej.
Zdjęcia: delobol, progarten, Alexandra, Marc / AdobeStock