Zamiokulkas – żelazna roślina dla zapominalskich | Jak uprawiać przez wiele lat?

Zamia czy Zamiokulkas?

Zamiokulkas zamiolistny (Zamioculcas zamiifolia) swoim wyglądem przypomina paprocie, palmy bądź sagowce, jednak nie jest z nimi spokrewniony. Roślina ma skórzaste, błyszczące liście, symetrycznie ułożone na łodydze – swoim wyglądem przypominają pióra. Podobieństwo zamiokulkasa do liści zamii (rodzaju sagowca) spowodowało, że gatunek nazwano zamiifolia (zamiolistny), jednak rośliny te oprócz nazwy nie mają ze sobą nic wspólnego.

Nazwa Zamioculcas pochodzi od łacińskiego słowa Zamia określającego rodzaj sagowców o bardzo podobnych do zamiokulkasa liściach (opis znajdziecie poniżej) oraz od arabskiego słowa golgas oznaczającego "bulwę".

Fot. Obsidian Soul/Wikimedia Commons; Flower Council Holland

Zamia furfuracea (po lewej)

Zamia jest sagowcem, a wyglądem przypomina paproć. Ma krótki, zgrubiały pień (kłodzinę) o średnicy ok. 20 cm, w którym gromadzi wodę. Z jego środka wyrasta rozeta od 6 do 30 parzystopierzastych liści o długości dochodzącej do 1,5 m. U nasady posiadają słabo lub gęsto ocierniony ogonek (o długości 15-30 cm) i składają się z 6-12 par małych listków, mających (zależnie od gatunku) do 15 cm długości i do 4 cm szerokości. Listki, osadzone na krótkich ogonkach, są zielone, skórzaste, włochate, sztywne, lancetowate. Mają zaokrąglony szczyt i gładkie lub ząbkowane, często wywinięte do góry brzeg.

Zamiokulkas zamiolistny (Zamioculcas zamiifolia) (po prawej)

Roślina ta należy do rodziny obrazkowatych (Araceae) – podobnie jak filodendron i syngonium. W warunkach naturalnych zamiokulkas jest byliną, rosnącą na suchych i kamienistych terenach, w cieniu wyższych roślin. Liście zamiokulkasa są eliptyczne lub jajowate, z lekko zaostrzonym wierzchołkiem. Są mięsiste, błyszczące, mają bardzo krótkie ogonki, ułożone są naprzemianlegle na grubych pędach, wyrastających z bulw. Bulwy są okrągłe w przekroju, mięsiste, zielone, u dołu grubsze.

Prawdziwy twardziel

Zamiokulkas do powszechnej uprawy został wprowadzony dopiero 1996 roku. Przez 15 lat zrobił oszałamiającą karierę. Dziś można go kupić nawet w supermarkecie. Utorował sobie drogę do naszych domów nie tylko za sprawą niezwykle dekoracyjnego wyglądu ale przede wszystkim za łatwą uprawę i niezwykłą wytrzymałość. Rejon naturalnego występowania zamiokulkasa obejmuje Tanzanię oraz Zanzibar. Rośnie tam na suchych i kamienistych terenach, w cieniu wyższych roślin.

Trudne warunki w naturalnym środowisku zamiokulkasa spowodowały, że nabył szereg cech, dzięki którym zyskał miano "żelaznej rośliny".

Wymagania i pielęgnacja zamiokulkasa

Cieniolubny zmarzluch

Zamiokulkas najlepiej się czuje w miejscach półcienistych choć może nawet rosnąć w głębi pokoju, w cieniu. Ostre słońce zdecydowanie mu szkodzi – zbyt silne oświetlenie powoduje występowanie brązowych plam na liściach. Pod wpływem jednostronnego oświetlenia roślina wygina się w kierunku światła, zatem raz na jakiś czas powinno się obracać doniczkę z rośliną.

Stopniowe żółknięcie i opadanie dolnych listków na starszych pędach jest typowym objawem starzenia się rośliny. Stare, żółte pędy bez liści należy wycinać. Ich miejsce zajmą nowe – młode.

Najlepiej czuje się w temperaturze pokojowej 22-25°C. Minimalna temperatura, jaką znosi przez krótki okres to 10°C, a przy spadku poniżej 5°C ginie. Bardzo nie lubi zimnych przeciągów, na które reaguje zrzucaniem liści. Stopniowe żółknięcie i opadanie dolnych listków jest natomiast objawem typowym dla tej rośliny w miarę jej starzenia się.

Fot. Flower Council Holland

Dla początkujących i zapominalskich

Zamiokulkas podobnie jak inne sukulenty ma zdolność do gromadzenia wody. Już na pierwszy rzut oka widać, że zapasy robi w zgrubiałych liściach i w charakterystycznych bulwiastych kłączach. Dzięki temu jest idealną rośliną "dla opornych". Jeśli raz na jakiś czas zapomni się go podlać, wcale mu to nie zaszkodzi. Dobrze znosi niedobór wody, zachowując atrakcyjny wygląd – nawet przez 2-3 miesiące!

Zbyt częste podlewanie powoduje żółknięcie liści i brązowienie kłączy, które z czasem zaczynają gnić. Nie wolno jednak zupełnie o nim zapomnieć. Tak jak każda roślina, zamiokulkas bez wody się nie obędzie. Powinniśmy podlewać go tak, aby podłoże w doniczce było tylko lekko wilgotne, nie mokre! Najbezpieczniej podlać go dopiero kiedy wierzchnia warstwa ziemi w doniczce lekko przeschnie.

Zamiokulkas wytrzyma prawie wszystko. Możesz go zabić jedynie mrozem lub nadmiernym podlewaniem.

Przesadzanie i nawożenie

Młode rośliny należy przesadzać w marcu lub kwietniu, co roku. Starsze co 2-3 lata. Podczas przesadzania należy uważać by nie uszkodzić korzeni. Zamiokulkas wymaga podłoża lekko kwaśnego, z dobrym drenażem. Na dno doniczki warto nasypać keramzytu.

Roślina ma niewielkie wymagania pokarmowe. Należy ją nawozić nawozem do roślin zielonych raz w miesiącu – od kwietnia do września. 

Bardzo łatwe rozmnażanie

Rozmnażanie zamiokulkasa jest bardzo łatwe nawet w warunkach domowych. Można ukorzeniać liście z ogonkiem lub same liście. Sadzonka liścia z ogonkiem w ciągu jednego roku odtworzy całą roślinę. Sadzonki sporządzone z pojedynczych listków tworzą kłącze po 2 latach, a kompletną roślinę – po kolejnych kilku latach. Sadzonki warto zanurzyć w preparacie do ukorzeniania, gdyż znacznie przyspieszy to proces tworzenia korzeni.

Zamiokulkasa można także rozmnażać przez podział kłącza podczas wiosennego przesadzania (patrz film powyżej). Roślinę wyjmujemy z doniczki i delikatnie rozplątujemy kruche korzenie, następnie oddzielamy młode odrosty i rozsadzamy do mniejszych doniczek.

Fot. Tomasz Celmer Zamiokulkas rzadko kwitnie w warunkach domowych. Kwiatostany są mało efektowne. Kwiaty męskie tworzą szarobiałą kolbę otoczoną brązowo-zieloną pochwą, wychylającą się z nasad ogonków liściowych. Kwiaty żeńskie wyrastają w dolnej części kolby, otoczone przez brązowe liście przykwiatowe

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcia tytułowe: nantichak56@nu.ac.th / Depositphotos, Maurício Guardiano / Unsplash, Roma Flowers / Freeimages,
zdjęcia w tekście: Flower Council Holland funnyhowflowersdothat.co.uk