Bakłażan / Psianka podłużna (Solanum melongena)

Psianka podłużna znana jako bakłażan lub oberżyna (Solanum melongena) to roślina z rodziny psiankowatych. Pochodzi z tropikalnych rejonów Afryki i Azji, ale jest też uprawiana w innych krajach jako warzywo lub roślina ozdobna.

W naturalnym środowisku bakłażan jest rośliną wieloletnią (ok. 1,2-2 m wys.), ale w chłodniejszym klimacie uprawia się go jako roślinę jednoroczną. Osiąga ok. 0,4-1 m wysokości. Gatunek tworzy wzniesioną, sztywną, szeroko rozgałęzioną łodygę, pokrytą wyrastającymi naprzemianlegle dużymi liśćmi. Są one szerokojajowate, matowe, lekko pofalowane lub słabo powcinane na brzegach, z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem i posiadają długie ogonki. Liście i pędy mogą być gładkie lub pokryte drobnymi włoskami.

W sezonie wegetacyjnym roślina kwitnie od czerwca do sierpnia, wydając fioletowe kwiaty z szerokimi płatkami i mocno wystającym słupkiem, otulonym żółtymi pręcikami. Kwiaty wyrastają z kątów liści pojedynczo lub po kilka w małych kiściach. Są samopylne.

Po przekwitaniu przekształcają się w owoce mające postać pękatych, dużych jagód, osadzonych na szypułkach. Owoce są zwykle duże, wydłużone, pękate, wypełnione gąbczastym, białym miąższem i pokryte błyszczącą, gładką, fioletową skórką, ale mogą być też okrągłe, gruszkowate i wąskie oraz pokryte żółtą, białą lub pasiastą skórką.

Wymagania i uprawa

Ze względu na wysokie wymagania, uprawa bakłażana w naszym klimacie to trudne zadanie. Roślina jest wybitnie ciepłolubna i światłolubna, a do tego posiada długi okres wegetacji. Dobrze rozwija się jedynie w temp. ok. 20-30°C, gdyż w temp. poniżej 15°C jej wzrost zostaje zahamowany, a kwiaty i zawiązki owoców opadają. Jeśli bakłażan ma osiągnąć dojrzałość i wydać owoce, w sezonie potrzebuje ok. 4 ciepłych i słonecznych miesięcy (dlatego gruntowa uprawa warzywa bywa zawodna).

W Polsce bakłażan uprawiany jest pod osłonami (tunel foliowy, szklarnia), gdzie łatwiej jest utrzymać odpowiednią temperaturę. Roślina oprócz słońca i ciepła oczekuje też żyznego, próchniczego, przepuszczalnego i stale lekko wilgotnego podłoża. Należy też zwracać szczególną uwagę na płodozmian – bakłażan nie może być uprawiana na stanowisku po sobie, po innych roślinach psiankowatych oraz kapustnych i korzeniowych nawet przez 3-4 lata.

Bakłażana uprawia się z roszady przygotowywanej pod osłonami w marcu, łatwiej jest jednak kupić wiosną gotową rozsadę u producenta. Rozsadę wysadza się do gruntu pod k. V, do nieogrzewanego tunelu na pocz. V, a ogrzewanego w ½ IV.

Zastosowanie

Bakłażan to ciekawe warzywo, które spożywa się po upieczeniu lub usmażeniu. Z pieczonych owoców można przyrządzać pastę do pieczywa, a smażone plastry nadają się do sałatek, surówek i dań kuchni śródziemnomorskiej. Owoce można też faszerować i zapiekać. Przed smażeniem trzeba jednak pozbyć się zawartej w miąższu goryczki (plastry się soli, odstawia do puszczenia soku, a następnie płucze).

Wybrane odmiany

• 'Falcon', 'Violetta Lunga', 'Avan F1' – owoce fioletowe, wydłużone, pękate
• 'Black Beauty' – owoce fioletowe, pękate, dość krótkie
• 'Tsakoniki' – owoce pękate, wydłużone, białe z fioletowymi smugami
• 'Golden Eggs' – owoce jajowate, początkowo białe, po dojrzeniu żółte

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Paul Magdas, Dan Cristian Padure/Unsplash, Sendy Wulandhary, Sandeep Handa, Jean Louis Tosque/Pixabay