Dzielżan Helenium

Dzielżany, fot. Annette Meyer - Pixabay
Dzielżan (Helenium) | Przeczytaj opis rośliny, zobacz zdjęcia i dowiedz się o niej więcej. Poznaj jej wymagania, zastosowanie oraz wskazówki dotyczące uprawy i pielęgnacji.
Posłuchaj
00:00
54
Dekoracyjność: kwiatostany, kwiaty
Gleba: przepuszczalna, żyzna, próchniczna
Kolor kwiatów: bordowe, wielobarwne, żółte, pomarańczowe, czerwone
Kwiatostan: koszyczek kwiatowy
Kwiaty: kolczaste, języczkowate, rurkowe
Owoce: niełupka
Pokrój: wzniesiony
Wysokość: ok. 30-100 cm
Okres kwitnienia: VI, VII, VIII, IX, X
Trwałość liści: sezonowe
Wilgotność: gleba umiarkowanie wilgotna
Stanowisko: słońce, półcień
Zastosowanie: kwiat cięty, bukiety, ogrody wiejskie, rabaty

Dzielżan (Helenium) to dość duży rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Do tej grupy roślin należy ok. 40 gatunków roślin jednorocznych, dwuletnich i głównie bylin. Dzielżany pochodzą i występują naturalnie w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej.

Rośliny mają wzniesiony pokrój ze sztywnymi, pojedynczymi lub rozgałęzionymi łodygami. Często są owłosione i u niektórych odmian mogą osiągnąć nawet 150 cm wysokości.

Liście dzielżanów są naprzeciwległe lub krótkoogonkowe. Zwykle są pojedyncze i podłużne, o ząbkowanym brzegu. Czasem kształtu pierzastosiecznego. Posiadają wiele gruczołków, a u niektórych gatunków są też mocno owłosione.

Kwiaty charakterystyczne dla rodziny astrowatych – zebrane w koszyczek kwiatowy, mają dno koszyczka (środek) o kształcie podługowatym, półkulistym lub wypukłym. Brzeżnych kwiatów języczkowatych może być różna ilość lub brak, o kolorach od żółtego po purpurowo-brązowy przez pomarańczowy. Kwiaty rurkowe natomiast żółto-brązowe.

Kwitną od lipca do nawet października (zależnie od odmiany). Owocami są zwykle owłosione niełupki.

Wymagania i uprawa

Wszystkie dzielżany wymagają stanowiska słonecznego (radzą sobie tez w półcieniu). Najlepiej się czują na żyznych i przepuszczalnych podłożach. Lubią ziemię próchniczą i umiarkowanie wilgotną. Są odporne na mróz.

Rośliny te warto jest nawozić czy to nawozami mineralnymi (dla roślin kwitnących) czy organicznymi (bardzo dobrze reagują na kompost). W sezonie systematycznie usuwamy też przekwitłe kwiaty roślin i podlewamy, gdy jest sucho.

Dzielżany rozmnaża się przez podział karp jesienią lub wczesną wiosną albo wysiew nasion.

Zastosowanie

Rośliny te sadzi się na rabatach kwietnych. Dobrze reż wyglądają w sąsiedztwie innych wysokich kwiatów lata i jesieni, takich jak rudbekie, astry, krwawniki czy jeżówki. Dzielżany dobrze jest obsadzić niższymi, gęstymi roślinami, ponieważ "lubią" gubić dolne liście.

Sprawdzają się zarówno jako kwiaty cięte jak i należą do roślin wykorzystywanych w suchych bukietach.

Wybrane gatunki

  • Dzielżan jesienny (Helenium autumnale) – wysokość 50-130 cm, kwitnienie VII-X, koszyczki kwiatowe do 5 cm Ø
  • Dzielżan Bigelowa (Helenium bigelowii) – wysokość 20-90 cm, kwitnienie VII-VIII, koszyczki kwiatowe do 6 Ø
  • Dzielżan kręty (Helenium flexuosum) – wysokość 20-100 cm, kwitnienie VII-VIII, koszyczki kwiatowe ok 3,5 cm Ø
  • Dzielżan Hoopesa (Helenium hoopesii) – wysokość 30-100 cm, kwitnienie VII-VIII, koszyczki kwiatowe powyżej 8 cm Ø

Dzielżany ogrodowe (Helenium hybridum) powstały w wyniku krzyżowania się gatunków. Wśród nich jest duża ilość odmian uprawnych: 'Pumilum magnificum' (kwiaty jasno-żółte), 'Coppelia' (kwiaty żółto-czerwone), 'Rubinzwerg' (intensywnie czerwone), 'Waltraut' (złotobrązowe) i wiele innych.

Ciekawostki

Po angielsku dzielżany nazywa się potocznie "sneezeweed" co w tłumaczeniu oznacza zioło kichania. Nazwa wzięła się z tego, że niegdyś z suszonych liści roślin robiono proszek wywołujący kichanie (jak tabaka).


Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Annette Meyer, Hans Braxmeier, Marjatta Caján, Edyta1973, Sonja Kalee/Pixabay

Powiązane artykuły
Nowe treści z tej kategorii
Powiązane rośliny

Dzielżan ogrodowy 'Pumilum magnificum' Helenium × hybridum 'Pumilum magnificum'

Nowe trendy ogrodowe na 2026 rok ogłoszone! Te odmiany wygrały Konkurs Roślinnych Nowości 2025
Komentarze

Darmowy program
Projektowanie Ogrodu
wypróbuj online
Projektowanie ogrodu
Tagi
Sprawdź, co dziś czytają inni
Bestsellery