Robaki, pędraki w truskawkach. Jak je rozpoznać i zwalczać?

Jak pędraki zagrażają uprawom truskawek?

Stadium larwalne chrząszczy, czyli pędraki rozwijają się w glebie często nawet 2-3 lata, a ich pożywieniem są różnego rodzaju resztki organiczne, ale także korzenie roślin. Podgryzając i uszkadzając system korzeniowy truskawek i innych roślin ogrodowych (także trawników) powodują osłabienie roślin, ograniczenie lub brak owocowania, zasychanie i stopniowe zamieranie (gnicie) korzeni, a w efekcie także części nadziemnej roślin. Na większych plantacjach mogą wyrządzać znaczne szkody i powodować ogromne straty. 

W zależności od gatunku chrząszcza, larwy (pędraki) mogą mieć różne rozmiary, ale zwykle są one biało-kremowe z ciemniejszą głową i widocznym aparatem gębowym (czasem z wykształconymi już odnóżami). Zwykle żerują w glebie na różnych głębokościach i ułożone są w charakterystycznym kształcie podkowy czy litery U lub C. 

Fot. Syndy / Adobe Stock

Jakie pędraki mogą atakować truskawki? 

Najczęściej w uprawie truskawek szkody wyrządzają duże, biało-żółtawe „robaki”, czyli pędraki chrabąszcza majowego (Melolontha melolontha), które w ostatnim etapie rozwoju mogą osiągać długość nawet ponad 6 cm. Przy spulchnianiu lub przekopywaniu gleby przy roślinach łatwo je zauważyć, choć mogą znajdować się na głębokości nawet kilkudziesięciu centymetrów. Są dość grube, charakterystycznie wygięte „w podkowę”, mają brązową głowę, ciemne plamki po bokach oraz widoczne odnóża i aparat gębowy. Rozwijają się w glebie i przesuwają ku powierzchni gruntu długo, zwykle 2-3 lata, a następnie przepoczwarzają się w dorosłego chrząszcza (zwykle maj/czerwiec). Podobne, ale nieco mniejsze są występujące także w ogrodach pędraki chrabąszcza kasztanowego (Melolontha hippocastani), uszkadzające najczęściej korzenie traw oraz drzew i krzewów. 

Korzenie truskawek, innych roślin jagodowych oraz wielu gatunków ozdobnych mogą być atakowane i niszczone również przez pędraki opuchlaka truskawkowca (Otiorhynchus sulcatus), które osiągają długość około 1 cm. Mają one zwykle barwę białą lub różowawą, są charakterystycznie wygięte w kształt litery C, nie posiadają odnóży, a ich głowa jest ciemnobrązowa. Opuchlaki potrafią bardzo szybko się rozmnażać i samice składają ogromne ilości jaj (nawet około 1000).

W glebie przy truskawkach, ale głównie w korzeniach traw mogą żerować również larwy ogrodnicy niszczylistki (Phyllopertha horticola), które osiągają około 2cm długości i są biało-kremowe. Rozwijają się w glebie szybciej (około 1 roku) i są zwinięte w kształt podkowy. Zimują w głębszych warstwach gleby, a wiosną dalej żerują, rozwijają się, przemieszczają wyżej i wiosną (maj) przepoczwarzają w dorosłe chrząszcze, które wylatują na powierzchnię. 

Szkody w uprawach ogrodowych (najczęściej w korzeniach traw) mogą wyrządzać też pędraki innego popularnego chrząszcza – guniaka czerwczyka (Amphimallon solstitiale). Osiągają długość około 3 cm i również mają biało-kremową barwę i są charakterystycznie wygięte w kształcie litery C. Rozwijają się w glebie zwykle około 2-3 lata i następnie postać dorosła wychodzi na powierzchnię.

Fot. Tomasz / Adobe Stock

Profilaktyka. Jak unikać szkód powodowanych przez pędraki?

Najlepszą metodą unikania zagrożeń ze strony larw chrząszczy w glebie jest profilaktyka. Warto więc już w trakcie zakładania grządki/rabaty z truskawkami dobrze przekopać glebę, by sprawdzić czy nie żerują w niej pędraki. Jeśli znajdziemy kilka larw, należy je usunąć lub zostawić na powierzchni (są przysmakiem dla ptaków). Jeśli jednak pędraków będzie bardzo dużo, lepiej najpierw oczyścić glebę lub pomyśleć o innym miejscu do uprawy truskawek. 

Oprócz przekopania gleby i usunięcia mechanicznego pędraków, dobrym sposobem na przygotowanie miejsca do uprawy truskawek jest wysianie przedplonu, złożonego z gatunków roślin, które nie tylko odżywią glebę, ale których obecności nie lubią pędraki. Należą do nich np. gryka, rzepak, gorczyca, ale też aksamitka oczyszczająca glebę ze szkodliwych mikroorganizmów.

Czym zwalczać pędraki w truskawkach? 

W uprawach roślin, których plony spożywamy (rośliny owocowe, warzywa) najbezpieczniej jest stosować naturalne i biologiczne metody ochrony. Zalecanym preparatem naturalnym, odstraszającym pędraki jest między innymi gnojówka z wrotyczu, którą po rozcieńczeniu (lub bez) można podlewać rośliny.

Gdy profilaktyka i metody naturalne zawiodą, najlepiej skorzystać z dostępnych w sprzedaży, nowoczesnych preparatów biologicznych, przeznaczonych do zwalczania larw w glebie. Zawierają one zwykle pożyteczne mikroorganizmy (np. bakterie, nicienie), które dzięki swoim właściwościom potrafią unieszkodliwić i wyeliminować pędraki. 

Fot. HENADZY / Adobe Stock

Jednym z najbardziej popularnych środków mikrobiologicznych tego typu jest preparat P-Drakol, zawierający pożyteczne bakterie. Jest bezpieczny dla ludzi i zwierząt, zalecany do ochrony roślin przed uszkodzeniami ze strony pędraków (np. na trawnikach czy w uprawach roślin ogrodowych) oraz nie ma okresu karencji. Można stosować go w formie oprysku lub podlewania, co nie tyko chroni przed pędrakami, ale też przyspiesza regenerację uszkodzonych korzeni. 

Podobnie działającym preparatem jest Larva Stoper, zawierający pożyteczne nicienie, eliminujące pędraki. Koncentrat do rozcieńczania z wodą można stosować w formie oprysku lub podlewania zagrożonych roślin. Zalecany jest do zwalczania między innymi larw opuchlaka truskawkowca i innych gatunków chrząszczy.

Zdjęcie tytułowe: WI / Adobe Stock