Uprawa kolorowych marchewek: Czy są zdrowe? Jak wysiewać, by mieć duże plony?

Większość osób kojarzy marchew z pomarańczowym kolorem, jednak w naturze ten kolor nie był pierwotnym odcieniem tego warzywa. Dawniej marchew występowała głównie w kolorach białym, żółtym i fioletowym, a pomarańczowa odmiana została wyhodowana dopiero w XVII wieku. Dziś możemy uprawiać różnorodne odmiany kolorowej marchwi, które nie tylko urozmaicają ogród i talerz, ale również dostarczają cennych składników odżywczych.

Dlaczego warto siać kolorowe marchewki?

Uprawa kolorowych odmian marchwi to nie tylko estetyczne urozmaicenie grządek, ale również korzyści zdrowotne. Każdy kolor oznacza inną zawartość składników odżywczych, a ich regularne spożywanie wpływa pozytywnie na organizm.

Jakie wartości odżywcze kryją się w różnych kolorach marchwi?

Kolor marchwi to nie tylko kwestia wyglądu – to także sygnał, jakie składniki odżywcze w niej dominują.

• Pomarańczowa marchew to najczęściej spotykana odmiana, bogata w beta-karoten, który wspomaga wzrok, wzmacnia odporność i korzystnie wpływa na skórę. Spożywanie marchwi w takiej postaci pomaga również opóźnić procesy starzenia organizmu.
• Fioletowa marchew zawiera antocyjany, czyli silne przeciwutleniacze, które chronią organizm przed wolnymi rodnikami i wspomagają układ krążenia. Ma lekko pikantny, wyrazisty smak, co czyni ją ciekawym dodatkiem do sałatek i soków.
• Czerwona marchew jest bogata w likopen – silny antyoksydant, który znany jest ze swoich właściwości przeciwnowotworowych i ochronnych dla serca. Jej słodki smak sprawia, że doskonale sprawdza się jako składnik deserów czy koktajli warzywnych.
• Żółta marchew wyróżnia się wysoką zawartością luteiny, która dba o zdrowie oczu i poprawia ostrość widzenia. Jest delikatna w smaku i pasuje zarówno do surowych, jak i gotowanych dań.
• Biała marchew to jedna z najbardziej neutralnych odmian pod względem smaku. Zawiera mniej beta-karotenu, ale jest lekkostrawna, dlatego poleca się ją szczególnie dzieciom i osobom z wrażliwym układem pokarmowym.
• Czarna marchew to prawdziwy skarb wśród warzyw korzeniowych. Jej ciemny kolor świadczy o bardzo wysokiej zawartości antyoksydantów, które wzmacniają odporność i chronią organizm przed stresem oksydacyjnym.

Najlepsze odmiany kolorowej marchwi – którą wybrać do ogrodu?

Wśród popularnych i sprawdzonych odmian kolorowych marchwi warto wyróżnić Deep Purple, charakteryzującą się głęboko fioletowym, prawie czarnym korzeniem oraz Purple Sun, która ma czerwonawy odcień, szczególnie wyraźny po przekrojeniu. Red Sun to odmiana o intensywnie czerwonym korzeniu, bogata w likopen, natomiast Yellowstone to późna marchew o żółtym zabarwieniu i delikatnym smaku. Dla miłośników jasnych barw idealnym wyborem będzie Lunar White, o kremowobiałym, lekko słodkim korzeniu, który doskonale sprawdza się w surówkach. Unikatową propozycją jest również Pusa Asita Black, o niemal czarnym miąższu, zawierająca największą ilość antyoksydantów spośród wszystkich odmian.

Wybór odpowiednich nasion zależy od preferencji smakowych oraz warunków uprawy, jednak każda z tych odmian stanowi ciekawy i wartościowy dodatek do ogrodu i kuchni.

Jakie warunki są potrzebne do uprawy kolorowych marchwi?

Kolorowa marchew, podobnie jak jej klasyczna odmiana, najlepiej rośnie w lekkiej, przepuszczalnej glebie. Podłoże powinno mieć odczyn pH od 6,0 do 6,8. Warto unikać ciężkich i zbitych gleb, które mogą powodować deformacje korzeni. Aby zapewnić roślinom optymalne warunki wzrostu, przed wysiewem warto wzbogacić ziemię kompostem.

Marchew najlepiej rozwija się na stanowisku słonecznym, osłoniętym od silnych wiatrów. Ważne jest również, aby przestrzegać zasad płodozmianu i nie sadzić marchwi po innych roślinach korzeniowych, takich jak pietruszka czy seler.

Uprawa kolorowych odmian nie jest trudniejsza niż klasycznych pomarańczowych korzeni, więc można je siać bez obaw o skomplikowaną pielęgnację.

Zobacz, jakie nasiona kolorowych marchewek mamy w naszym sklepie

Kiedy i jak siać kolorową marchew?

Termin wysiewu marchwi przypada na okres od kwietnia do czerwca. A jak to robić krok po kroku?

1. Oczyść dobrze grządki. Szybko rosnące chwasty wieloletnie potrafią szybko zagłuszyć młode warzywa.
2. Przygotuj miejsce. Mogą być to rowki na nasiona lub szersze pasy żyznej ziemi przygotowane dla specjalnych taśm nasiennych.
3. Wysiej nasiona marchwi głębokość 1-2 cm, zachowując odstępy 3-5 cm pomiędzy roślinami. Można wysiewać je tradycyjnie, ręcznie lub użyć coraz popularniejszych taśm z nasionami, które ułatwiają utrzymanie równych odstępów między siewkami.
4. Podlej delikatnie glebę, aby ziemia dobrze otoczyła nasiona.
   Gotowe!

Jeśli wysiewaliśmy nasze marchewki, po wschodach należy przerzedzić siewki (przerywki), zostawiając najsilniejsze rośliny w odpowiednich odstępach, by zapewnić im przestrzeń do wzrostu. W przeciwnym razie warzywa będą rosły cienkie i znacznie słabsze.

Fot. wollertz / AdobeStock

Jeśli ziemia na grządkach z wysianymi marchewkami szybko wysycha, można ją przykrywać cienką warstwą agrowłókniny, która utrzyma wilgoć, ale też ciepło.

Pielęgnacja i ochrona kolorowych marchewek

Marchew nie wymaga szczególnej pielęgnacji, jednak regularne podlewanie i odchwaszczanie są kluczowe dla uzyskania zdrowych plonów. Największym zagrożeniem są chwasty, które konkurują z marchwią o składniki odżywcze.

Niektóre odmiany, zwłaszcza jasne – o korzeniach białych, żółtych – mają tendencję do przebarwień spowodowanych działaniem światła. Warto usypywać wokół nich kopczyki ziemi, aby zapobiec zielonym odbarwieniom na górnej części korzenia.

Szkodniki i choroby kolorowych marchwi

Szkodniki, takie jak połyśnica marchwianka, mszyce czy ślimaki, mogą zagrażać plonom naszych kolorowych marchewek. Aby ograniczyć ryzyko ich wystąpienia, warto stosować metody naturalne, np. opryski z pokrzywy czy sadzenie marchwi w sąsiedztwie cebuli i czosnku, które odstraszają szkodniki.

Roślinom mogą też zagrażać choroby, takie jak mączniak, alternarioza czy parch. Aby ograniczyć ryzyko infekcji, warto stosować zmianowanie.

Zbiór i przechowywanie marchwi

Zbiór kolorowej marchwi przeprowadza się zazwyczaj po 90-130 dniach od siewu, gdy korzenie osiągną pełny kolor i odpowiedni rozmiar. Nie warto zwlekać ze zbiorem, ponieważ starsze korzenie mogą stać się twarde i zdrewniałe.

Świeżo zebrane marchewki można przechowywać na wiele sposobów. Najpopularniejszym jest umieszczanie ich w chłodnym, ciemnym miejscu, np. w piasku lub torfie, co pozwoli im zachować świeżość przez dłuższy czas.

Jak wykorzystać kolorowe marchewki w kuchni?

Kolorowa marchew doskonale sprawdza się w kuchni w wielu postaciach. Warto jednak pamiętać, że niektóre odmiany, zwłaszcza fioletowe, mogą tracić intensywny kolor podczas gotowania. Jeśli chcemy zachować ich wyjątkowy wygląd, najlepiej dodawać je do potraw na surowo.

Marchewkę w kolorach tęczy warto stosować w sałatkach i surówkach. Można również przygotować z niej świeże soki i smoothie. Niektórzy podają też ciekawe przepisy na... galaretki z marchewki! Szukaj ciekawych przepisów i koniecznie wprowadź kolorowe warzywa do swojego menu.

Zdjęcie tytułowe: wollertz / AdobeStock