Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis) nazywana też przylaszczką trojanek, to mała bylina z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Występuje w Europie, na północ od Alp oraz we wschodniej Europie. Rośnie w lasach liściastych i zaroślach. Roślina była objęta ścisłą ochroną gatunkową do 2014 roku.
Ta długowieczna bylina osiąga 15-20 cm wysokości. Jest częściowo zimozielona. Jej liście są trójklapowe, ogonkowe, gładkie, skórzaste, wyrastające z kłącza rozetą. Z wierzchu ciemnozielone, od spodu lekko fioletowe.
Przylaszczka pospolita kwitnie od marca do maja, przed rozwojem swoich liści. Wytwarza owłosione pędy kwiatowe (głąbiki), na których szczycie usadowione są niebiesko-fioletowe (niekiedy białe lub różowe) pojedyncze kwiaty. Kwiaty zamykają się na noc i "zwiesza" podczas deszczowej pogody. Mają delikatny zapach wabiący owady zapylające. Owoce pojawiają się w maju i są rozsiewane dzięki mrówkom.
Przylaszczka tworzy podziemne kłącza pokryte od góry łuskowatymi tworami.
Przylaszczka pospolita to roślina w całości trująca.
Wymagania i uprawa
Przylaszczka pospolita lubi stanowiska cieniste, półcieniste i stale wilgotne. Dobra będzie dla niej ziemia próchnicza oraz gliniasta i wapienna – pH podłoża od obojętnego po zasadowy. Jest mrozoodporna.
Roślina wymaga systematycznego podlewania, szczególnie w pierwszych latach uprawy. Dobrze reaguje na nawożenie kompostem.
Przylaszczka nie lubi przesadzania, jednak jeśli jest to konieczne, należy wykonywać tę czynność w czasie kwitnienia rośliny, kiedy wytwarza ona nowe korzenie lub na początku lata – jest już zakorzeniona, ale ma czas, by zregenerować korzenie przed zimą.
Zastosowanie
Przylaszczka pospolita to roślina wyjątkowa trudna w rozmnażaniu, dlatego nie często można ją kupić. Jest jednak bardzo cenna – dobrze rośnie na stanowiskach cienistych, kwitnie na samym początku sezonu oraz doskonale radzi sobie przy niedoborach wody. Jest idealna do leśnych parków, ogrodów naturalistycznych i w ogrodach skalnych w cieniu.
Dobrze prezentuje się na rabatach pod drzewami w towarzystwie zawilców, fiołków czy też miłków wiosennych.
Ciekawostki
Łacińska nazwa rodzajowa, wywodzi się z greki, od słowa hepar, co oznacza "wątrobę". Wzięło się to od liści rośliny, które mogą przypominać płaty wątroby. W zapiskach z czasów renesansu w Polsce używano nazw podlasczky, podlaszczky, a później również trojanek lub trójczak.
W medycynie ludowej przylaszczka pospolita była wykorzystywana w ziołolecznictwie dopóki nie stwierdzono jej toksycznych właściwości – kłącze i korzenie przylaszczki zawierają m.in. trującą protoanemoninę.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Jürgen Nickel, artesiawells / AdobeStock, Pixabay
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
