Mikołajek płaskolistny (Eryngium planum)

Mikołajek płaskolistny (Eryngium planum) to bylina z rodziny selerowatych (Apiaceae). Obszar jej występowania obejmuje Europę Południową i Środkową, ale rośliny są też spotykane na stanowiskach naturalnych w innych częściach Europy i Azji, w tym również w Polsce.

Roślina dorasta do ok. 40-60 (100) cm wys. i tworzy wzniesioną, sztywną, rozgałęzioną łodygę, w górnej części pokrytą stalowoniebieskim, woskowatym nalotem. Roślina rozwija dwa typy liści: dolne, odziomkowe tworzą tuż przy ziemi rozłożystą rozetę i są duże, jajowate, skórzaste, drobno ząbkowane na brzegach, długoogonkowe z wyraźnie widocznym unerwieniem, natomiast pędowe są mniejsze, siedzące, klapowane, z uszatymi nasadami, kolczaste i pokryte sinoniebieskim, woskowatym nalotem.

Mikołajek płaskolistny kwitnie latem – VI-IX. Na szczytach pędów roślina rozwija drobne, niebieskofioletowe kwiaty, zebrane w nieduże, walcowato-kuliste, kolczaste kwiatostany, ozdobione u podstawy dużą kryzą wąskich, długich, kolczastych, stalowoniebieskich liści. Kwiaty wydzielają dość nieprzyjemny zapach, mimo to są bardzo chętnie odwiedzane przez owady zapylające w tym głównie pszczoły, trzmiele i motyle (kwiaty są miododajne i owadopylne).

Roślina tworzy głęboki, palowy system korzeniowy.

Wymagania i uprawa

Mikołajek płaskolistny jest mało wymagający. W uprawie oczekuje głównie słonecznego stanowiska, na którym jego liście mocniej wybarwiają się na kolor stalowoniebieski. W stosunku do gleby jest natomiast dość tolerancyjny, choć preferuje podłoża umiarkowanie żyzne, dość suche, przepuszczalne, piaszczysto-gliniaste, najlepiej z dodatkiem wapnia i o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie pH.

Roślina jest dostatecznie mrozoodporna i nie wymaga zimowego okrycia.

Mikołajek płaskolistny rozmnaża się głównie przez nasiona, które wysiewa się wiosną (III-IV) do ciepłego inspektu (temp. ok. 18-24°C). Siewki pikuje się i wysadza na miejsce stałe pod koniec lata lub na początku jesieni. Nasiona wymagają stratyfikacji. Rośliny na dobrych stanowiskach mogą dawać też obfity samosiew. Mikołajki można także rozmnażać przez sadzonki korzeniowe. Podział jest natomiast niewskazany ze względu na palowy system korzeniowy.

Zastosowanie

Mikołajek płaskolistny to przede wszystkim idealna roślina suche bukiety, ale może być też ciekawym elementem kompozycji rabatowych, szczególnie w ogrodach naturalistycznych i wiejskich. Dobrze wygląda w towarzystwie krwawników, kłosowców, szałwii ozdobnych, rudbekii, dzielżanów i ozdobnych traw.

Roślina sprawdza się też jako element bylinowej łąki kwietnej.

Wybrane odmiany

• 'Blue Hobbit' – karłowa odmiana oz zwartym, gęstym pokroju, wys. ok. 30 cm
• 'Jade Frost' – odmiana o pstrych, kremowo-obrzeżonych liściach, wys. ok. 80 cm 

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: n.k.junky, Januszt25, Grigoriy Pisotckii, laciatek/Depositphotos