Fiołek motylkowaty (Viola sororia) to niewielka, kwitnąca bylina z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Naturalnie występuje na wilgotnych łąkach i polanach leśnych w Ameryce Północnej, ale w postaci gatunku i odmian ozdobnych jest też uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna.
Wygląd i charakterystyka fiołka motylkowatego
Fiołek motylkowaty może dorastać do ok. 15-20 cm wys. Z podziemnego kłącza rozwija dość duże, odziomkowe, sercowate, zielone, drobno ząbkowane na brzegach liście z błyszczącą, pokarbowaną i mocno unerwioną blaszką liściową, osadzone na długich, sztywnych, cienkich, nagich, zielonych, czasem podbarwianych na czerwono ogonkach. Liście tworzą ponad ziemią gęste kępki.
Fiołek kwitnie wczesną wiosną (IV-V), rozwijając bezwonne, dość duże, pięciopłatkowe, najczęściej liliowo-fioletowe kwiaty, u których dwa górne płatki są większe, szerokie i wzniesione, natomiast trzy dolne mniejsze i rozłożone na boki. Płatki mają jasną, brodatą lub owłosioną podstawę i posiadają wyraźny, ciemniejszy rysunek nerwów na powierzchni (w pąku kwiaty przypominają kwiaty roślin motylkowatych, stąd nazwa rodzajowa). Kwiaty osadzone są pojedynczo na długich, cienkich, sztywnych, lekko owłosionych szypułkach, wznoszących się ponad liście. Po przekwitnieniu przekształcają się w pękate, wydłużone, zielone, nagie owocostany (torebki), wypełnione bardzo licznymi, drobnymi, ciemnymi nasionami.
Fiołek rozwija podziemne, grube, mięsiste, brunatne kłącza z licznymi, długimi, cienkimi korzonkami, za pomocą których rozrasta się w duże kępy. Tworzy też bardzo liczne, po wysianiu łatwo kiełkujące nasiona, dlatego na odpowiednich stanowiskach może być bardzo ekspansywny.
Gatunek wykazuje też dużą zmienność morfologiczną.
Wymagania uprawowe fiołka motylkowatego
Fiołek motylkowaty jako roślina poszycia leśnego najlepiej rozwija się na półcienistych, a nawet zacienionych stanowiskach i żyznych, próchniczych, przepuszczalnych, ale stale lekko wilgotnych glebach, najlepiej o lekko kwaśnym odczynie pH. Roślina jest całkowicie mrozoodporna i może być uprawiana na terenie całego kraju, bez konieczności okrywania na zimę.
Fiołek motylkowaty jako gatunek bardzo dobrze rozmnaża się za pomocą nasion (daje też obfity samosiew), jednak odmiany ozdobne poleca się rozmnażać przez podział dorosłych egzemplarzy lub sadzonki pobierane z kawałkiem kłącza.
Jak pielęgnować fiołek motylkowaty?
Roślinę należy regularnie podlewać, szczególnie w okresach suszy, ponieważ wilgoć w glebie sprzyja jej zdrowemu rozwojowi. Fiołek nie wymaga intensywnego nawożenia – żyzna, próchnicza gleba wystarczy, aby zapewnić mu odpowiednie warunki. Przycinanie nie jest konieczne, ale można usunąć przekwitłe kwiaty, aby zachować estetyczny wygląd.
Jakie choroby i szkodniki zagrażają roślinie?
Fiołek motylkowaty jest stosunkowo odporny na choroby i szkodniki, jednak czasami bywa porażany przez choroby grzybowe (np. rdza, plamistości liści).
● Polecamy: Projekt ogrodu w 5 minut i to za darmo. Wypróbuj naszą aplikację do projektowania ogrodów online
Zastosowanie fiołka motylkowatego w ogrodzie
Fiołek motylkowaty to przede wszystkim dokonała roślina okrywowa na miejsca cieniste pod drzewami i krzewami. Dzięki rozłogom i obfitemu samosiewowi rozrasta się w duże kępy, tworząc czasem spore kobierce i łany. Rośliny dobrze wyglądają w towarzystwie runianki japońskiej, ciemierników, zawilców wielkokwiatowych, szafirków, kopytnika pospolitego, brunerry wielkolistnej, barwinków pospolitych, niezapominajek czy niskich funkii. Idealnie nadają się do uprawy w ogrodach naturalistycznych i leśnych.
Popularne odmiany fiołka motylkowatego
- 'Albiflora' – kwiaty białe
- 'Freckles' – kwiaty białe, gęsto nakrapiane fioletowo-niebieskimi cętkami
- 'Priceana' – (zdj. 2) kwiaty białe z fioletowym żyłkowaniem i fioletowo-niebieskim oczkiem
- 'Rubra' – kwiaty różowo-purpurowe
- 'Dark Freckles' – kwiaty fioletowo-niebieskie, ciemnofioletowo nakrapiane
Zdjęcia: Совгіра Марина, billyfam / AdobeStock