Pysznogłówka dwoista (Monarda didyma), nazywana też szkarłatną, to bylina z rodziny jasnowatych. Naturalnie występuje w Ameryce Północnej, ale jest też uprawiana w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna. Posiada również szereg atrakcyjnych odmian i mieszańców, różniących się wysokością, siłą wzrostu i barwą kwiatów.
Jak wygląda pysznogłówka dwoista? Co ją odróżnia od innych?
Pysznogłówka dwoista jako gatunek może dorastać do ok. 1 ma wys, jednak jej odmiany mają bardzo zróżnicowaną wysokość. Roślina tworzy wzniesione, sztywne, czterokanciaste, owłosione, rozgałęzione w górnej części pędy, pokryte naprzeciwległymi parami dużych, zielonych, szerokolancetowatych lub jajowatych, zaostrzonych na wierzchołku, szorstko owłosionych, ząbkowanych na brzegach liści, z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. Liście po potarciu wydzielają silny, cytrusowy aromat i bywają dodawane do herbaty jako zamiennik bergamotki.
Pysznogłówka zakwita latem (VI-VIII), wydając rurkowe, dwuwargowe, karminowoczerwone kwiaty, zebrane na szczytach pędów w gęste, okazałe, główkowate, złożone, piętrowe kwiatostany, ozdobione u podstawy dużymi, barwnymi, podsadkami (kwiaty są miododajne i chętnie odwiedzane przez owady zapylające). Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w główkowate, najeżone owocostany, zawierające mnóstwo drobnych, brunatnych nasion.
● Polecamy: Ciesielska czy rozłupująca? Jaka siekiera do ogrodu? Zobacz nową generację siekier marki Fiskars
Pysznogłówka dwoista tworzy rozbudowany system korzeniowy z licznymi rozłogami, dzięki którym rozrasta się w duże kępy.
Jakie są wymagania uprawowe pysznogłówki?
Pysznogłówka dwoista w uprawie preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lekko wilgotne gleby. Nie lubi suszy, na którą reaguje zasuszaniem liści. Roślina jest w pełni mrozoodporna i może być uprawiana na terenie całego kraju. W wyjątkowo łagodne zimy, może nawet zachować część liści, gdyż znosi krótkotrwałe i niewielkie spadki temperatur.
Pysznogłówka dwoista jako gatunek może być rozmnażana przez wysiew nasion (daje też samosiew), jednak jej odmiany ozdobne należy rozmnażać wegetatywnie przez podział dorosłych egzemplarzy, odrosty korzeniowe lub sadzonki pędowe.
Pielęgnacja – o co zadbać?
W przedłużających się okresach bezdeszczowych pysznogłówka wymaga podlewania. Po kwitnieniu warto ją przyciąć, dzięki czemu późnym latem i jesienią może powtórzyć kwitnienie. Co kilka lat roślinę dobrze jest też odmłodzić przez podział, dzięki czemu lepiej się rozkrzewi i zachowa gęsty, ładny pokrój.
Choroby i szkodniki – na co uważać?
Pysznogłówka dwoista jest podatna na mączniaka prawdziwego, który bardzo często sprawia problemy w jej uprawie. Niekiedy młode pędy pysznogłówki są też atakowane przez mszyce.
Jakie jest zastosowanie pysznogłówki dwoistej?
Pysznogłówka dwoista to wyjątkowo efektowna i pięknie kwitnąca bylina, która wspaniale prezentuje się na rabatach w towarzystwie rudbekii, floksów wiechowatych, liliowców, jeżówek, krwawników i krzewów ozdobnych (np. karłowe pęcherznice kalonolistne, krzewuszki, tawuły japońskie). Roślina mocno rozrasta się za pomocą rozłogów w duże kępy i jest ekspansywna, dlatego należy mieć ją pod kontrolą. Niższe odmiany mogą być też uprawiane w dużych donicach na balkonach i tarasach.
Popularne odmiany pysznogłówki dwoistej?
- 'Fireball' – kwiaty czerwone, wys ok. 70-80 cm
- 'Baby Spice' – kwiaty różowe, wys ok. 40 cm
- 'Pardon My Lavender' – kwiaty liliowofioletowe, wys ok. 30-40 cm
- 'Snow White' – kwiaty biale, wys ok. 1-1,2 m
- 'Pink Lace' – kwiaty amarantowo-różowe, wys ok. 40-50 cm
Zdjęcia: orestligetka, AnnaReinert / AdobeStock