Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum)

Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum), nazywana też tymiankiem wąskolistnym, to niska, rozłożysta bylina z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Na stanowiskach naturalnych występuje powszechnie w całej Europie, w tym także w Polsce, gdzie najczęściej zasiedla słoneczne, piaszczyste polany oraz obrzeża widnych lasów sosnowych.

Jak wygląda macierzanka piaskowa? Jak ją rozpoznać?

Macierzanka piaskowa może dorastać do ok. 5-30 cm wys. Roślina rozwija liczne, rozgałęzione, pokładające się lub częściowo wzniesione, lekko omszone, miękkie, z czasem drewniejące u podstawy pędy, gęsto pokryte drobnymi, lancetowatymi lub jajowatymi, wydłużonymi, omszonymi na brzegach, zielonymi, aromatycznymi liśćmi. Pędy po zetknięciu z podłożem łatwo się ukorzeniają, dzięki czemu roślina może rozrastać się w duże, gęste, kobiercowe kępy.

Macierzanka zakwita wiosną i kwitnie aż do jesieni (V-X), rozwijając drobne, fioletoworóżowe, rzadziej białe, dwuwargowe kwiaty, zebrane na szczytach wzniesionych pędów w gęste, główkowate kwiatostany. Kwiaty są miododajne i chętnie odwiedzane przez liczne owady zapylające. Po przekwitnieniu przekształcają się w owocostany (orzeszki), zawierające drobne, brunatne nasiona, które roznoszone są przez mrówki.

Wymagania uprawowe macierzanki piaskowej

Macierzanka piaskowa to roślina mało wymagająca. W uprawie oczekuje słonecznego stanowiska i piaszczystego, przepuszczalnego, umiarkowanie wilgotnego, a nawet suchego, jałowego podłoża, najlepiej o kwaśnym lub lekko kwaśnym odczynie pH. Jest w pełni mrozoodporna i może być uprawiana na terenie całego kraju (nie wymaga okrycia).

Macierzanka może być rozmnażana przez wysiew nasion (gatunek), sadzonki pędowe (łatwo się ukorzeniają) lub podział dorosłych egzemplarzy (wiosna).

Jak pielęgnować macierzankę piaskową?

W okresach suszy, szczególnie w pierwszym roku po posadzeniu, warto ją podlewać, aby zapewnić odpowiednie nawodnienie. W późniejszych latach podlewanie nie jest zazwyczaj konieczne, chyba że panują ekstremalne warunki suszy.

Macierzanka piaskowa dobrze rośnie na jałowych glebach i nie wymaga regularnego nawożenia. Jeśli gleba jest bardzo uboga, można na wiosnę zastosować niewielką ilość nawozu organicznego lub kompostu, aby dostarczyć roślinie podstawowych składników odżywczych. Nawożenie mineralne nie jest zazwyczaj konieczne, a nadmiar nawozów może wręcz zaszkodzić roślinie.

Macierzanka piaskowa b, co może pomóc w utrzymaniu jej zwartego i estetycznego wyglądu. Przycinanie pędów po kwitnieniu stymuluje roślinę do zagęszczenia się i może przedłużyć okres kwitnienia. Wiosną warto przyciąć stare, zdrewniałe pędy, aby zachęcić roślinę do wypuszczenia nowych, młodych pędów.

Choroby i szkodniki mogące atakować macierzankę

Chociaż macierzanka piaskowa jest odporna na większość chorób i szkodników, czasami może być atakowana przez szarą pleśń, szczególnie w mokrych warunkach. Regularne usuwanie uschniętych i zainfekowanych części rośliny oraz zapewnienie odpowiedniej cyrkulacji powietrza wokół rośliny może pomóc w zapobieganiu tej chorobie. W przypadku inwazji pchełek i skoczków, można zastosować naturalne środki ochrony roślin lub ewentualnie chemiczne preparaty, jeśli problem jest poważny.

Zastosowanie macierzanki piaskowej

Macierzanka piaskowa to dokonała roślina zadarniająca na stanowiska suche, słoneczne i piaszczyste. Świetnie nadaje się do uprawy w alpinariach i na skalniakach oraz murkach, z których będzie malowniczo przewieszać się w dół. Może być też sadzona na rabatach bylinowych lub uprawiana w ogródkach ziołowych.

Macierzanka to również dokonała roślina przyprawowa i lecznicza. Jej małe, ale bardzo aromatyczne, cytrynowo pachnące liście doskonale nadają się do przyprawiania sałatek, surówek, sosów, zup, gulaszy czy pieczeni.

Roślina posiada też właściwości lecznicze (jest bogatym źródłem olejków eterycznych, kwasów organicznych, flawonoidów i wielu innych substancji czynnych), w tym min. przeciwzapalne, rozkurczowe, wykrztuśne i moczopędne, dlatego jej ziele stosuje się do łagodzenia objawów nieżytu górnych dróg oddechowych, przy zapaleniu gardła oraz w zaburzeniach trawienia i wzdęciach.

Wybrane odmiany macierzanki piaskowej

• 'Albiflorus' – kwiaty białe
• 'Coccineus' – kwiaty czerwono-purpurowe
• 'Minimalist' – karłowa odmiana dorastająca do ok. 1 cm wysokości i tworząca bardzo gęstą darń

Zdjęcia: Oleh Marchak, gangster9686, pictures_for_you / AdoneStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!