Co stosować zamiast Roundupu? Chemiczne i naturalne alternatywy

Popularne metody zwalczania chwastów

Tradycyjnym, bezpiecznym i skutecznym, ale też pracochłonnym sposobem zwalczania chwastów jest po prostu mechaniczne regularne ich usuwanie (odchwaszczanie). Zwykle robimy to ręcznie i przy pomocy różnych narzędzi ogrodniczych (pazurki, haczki, motyki), ale najczęściej sprawdza się to na mniejszych powierzchniach lub rabatach z roślinami. Jeśli uciążliwe chwasty zarastają większe powierzchnie, szlaki komunikacyjne lub po prostu nie mamy czasu lub ochoty na ręczne pielenie, sięgamy po herbicydy, czyli preparaty do zwalczania chwastów.

Zazwyczaj wybieramy te najszybciej działające i przynoszące widoczne efekty, czyli nieselektywne preparaty (np. Roundup), które niestety oprócz chwastów niszczą też wszystkie inne opryskane nimi rośliny.

Jak działają preparaty zwalczające chwasty?

Ogólnie możemy wyróżnić dwie grupy herbicydów:

• nieselektywne (totalne), zwalczające chwasty jedno i dwuliścienne (i inne rośliny);
• selektywne (bezpieczniejsze), niszczące jedynie określone gatunki lub grupy roślin.
  
  

Preparaty zwalczające chwasty możemy również rozróżnić ze względu na sposób działania na rośliny:

• kontaktowe (parzące) niszczą tkanki roślin w miejscu kontaktu roztworu z liśćmi;
• systemiczne (układowe) najpierw wnikają do rośliny i krążąc wraz z sokami docierają do korzeni i stopniowo powodują zamieranie i usychanie całej rośliny.
  
  

Jakie chwasty najczęściej zwalczamy w ogrodach?

Zwykle najbardziej uciążliwe są chwasty jednoliścienne (np. perz właściwy, chwastnica jednostronna, wyczyniec polny) i do ich zwalczania używane są właśnie preparaty totalne, w tym zawierające glifosat: Roundup, a także Sprinter lub Orkan. Są to środki skuteczne, ale jednocześnie toksyczne i należy bardzo ostrożnie je stosować (opryskiwać tylko chwast), ponieważ niszczą wszystkie rośliny, które nimi potraktujemy.

Oprócz zalet, glifosat ma też negatywne oblicze - nie pozostaje obojętny dla środowiska i w ostatnich latach coraz częściej wspomina się o jego szkodliwości (także dla zdrowia ludzi). Choć nie zostało to dotąd jednoznacznie zakomunikowane, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zasygnalizowała, iż glifosat może mieć działanie rakotwórcze.

Drugą grupą są chwasty dwuliścienne i do ich zwalczania stosuje się zwykle herbicydy selektywne, choć oczywiście można opryskiwać je również środkami totalnymi.

Bezpieczniejsze środki selektywne działają tylko na konkretne rośliny, więc nie ma ryzyka uszkodzenia innych roślin ozdobnych czy uprawnych w ogrodzie. Do najczęściej stosowanych preparatów z tej grupy należy np. Mniszek oraz Chwastox, które również oparte są substancjach chemicznych (MCPA, dikamba, mekoprop-p), działających na szeroką gamę dwuliściennych chwastów ogrodowych (np. mlecz zwyczajny, rdest ptasi, gwiazdnica pospolita, komosa biała, kąkol polny, babka zwyczajna, powój polny, tobołki polne, przymiotno kanadyjskie, tasznik pospolity).

Czy są alternatywy dla Roundupu?

Ze względu na wątpliwości, jakie budzi stosowanie glifosatu zwartego w środkach typu Roundup w ostatnich latach opracowano i dopuszczono do sprzedaży szereg nowych preparatów, skutecznie zwalczających chwasty, ale opartych na substancjach naturalnych. Przykładem może być preparat Effect 24H – herbicyd nieselektywny, działający jak Roundup, a efekty jego działania widoczne są zazwyczaj już po jednej dobie od oprysku. Niszczy uciążliwe chwasty, a także mchy i inne niechciane rośliny bez ryzyka negatywnego odziaływania na środowisko.

Substancją aktywną środka jest związek pochodzenia naturalnego – kwas pelargonowy (inaczej nanonowy), który występuje w olejkach eterycznych pelargonii. Odpowiednio stężony wyciąg z roślin, zawierający kwas pelargonowy posłużył do stworzenia skutecznego, a jednocześnie bezpiecznego dla ludzi, zwierząt i środowiska herbicydu, niszczącego zielone części opryskiwanych chwastów. Dodatkową zaletą tego naturalnego herbicydu nowej generacji, jest możliwość uprawy roślin w miejscu oprysku już po 2-3 dniach. W przypadku tradycyjnego Roundupu zaleca się odczekanie około 14 dni, ale mimo to nie mamy pewności, że nie w glebie pozostały resztki glifosatu.

Innym środkiem dostępnym na rynku, zawierającym kwas pelargonowy jest preparat do użytku amatorskiego Antychwast Total Hobby. Również niszczy on zielone, nadziemne części roślin – nawet w ciągu kilku godzin. Oprysk powoduje niszczenie błon komórkowych roślin, a następnie zahamowanie wzrostu, deformację i ich zasychanie. Najszybciej i najskuteczniej niszczy chwasty we wczesnych fazach rozwojowych (do wysokości około 10 cm). Działanie preparatu będzie szybsze, jeśli zastosujemy go w czasie słonecznego, suchego dnia.

W sprzedaży znaleźć można również inne herbicydy, także z nazwą Roundup (np. Roundup^® Chwastobójczy), w których składzie nie ma już glifosatu, dlatego nie należy kierować się samą nazwą i sprawdzić co zawiera dany preparat.

Bezpieczne domowe sposoby na chwasty

Bezpieczną alternatywą dla jakichkolwiek środków chemicznych są sprawdzone i dość skuteczne metody na chwasty z wykorzystaniem doskonale znanych produktów, które znajdziemy w każdej kuchni – octu, soli lub sody oczyszczonej.

• Ocet zawiera kwas octowy, który w odpowiednim stężeniu działa parząco na rośliny, więc wykorzystany jako oprysk będzie powodował dość szybkie zamieranie chwastów. Opryski z wykorzystaniem octu trzeba jednak wykonywać ostrożnie, ponieważ działa on parząco na wszystkie rośliny i może zniszczyć rośliny ozdobne. Aby przygotować domowy, silny herbicyd wystarczy wlać do opryskiwacza zwykły ocet spożywczy i stosować bez rozcieńczania, ale można zmniejszyć stężenie roztworu (np. na młode chwasty) poprzez zmieszanie octu z wodą w proporcji np. 1:2 (1l octu na 2l wody). Dla poprawy przyczepności roztworu do liści chwastów warto dodać kilka kropel płynu do naczyń.
  
  
• Sól kuchenna czy soda oczyszczona sprawdzą się bardzo dobrze do zwalczania wschodzących chwastów, aby uniemożliwić im rozwój. Najprościej jest posypywać nimi bezpośrednio kiełkujące chwasty, np. rosnące pomiędzy płytami chodnikowymi, kostkami brukowymi lub na ogrodowych ścieżkach w ogrodzie. Efekt (więdnięcie i zamieranie chwastów) będzie szybszy i silniejszy, gdy zrobimy to w czasie słonecznych, ciepłych i suchych dni. Chwast zamierają zwykle po kilku dniach, ale mogą pojawiać się znowu, dlatego cały zabieg warto powtarzać w ciągu całego sezonu. Pamiętajmy jednak, że nadmiar soli może negatywnie wpływać na glebę i rosnące w pobliżu rośliny.

Zdjęcie tytułowe: PRASANNAPIX / Adobe Stock