Zwijanie liści róż: szkodniki czy choroby? Dowiedz się, co robić

Jak i dlaczego zwijają się liście róż?

Różnego rodzaju deformacje lub plamy na liściach róż, to zazwyczaj sygnał, że z roślinami dzieje się coś niepokojącego. Wywijanie lub zwijanie się liści zazwyczaj zawęża spektrum potencjalnych sprawców, ponieważ objawy takie powodowane są przez konkretne szkodniki lub choroby róż. Co więcej, sposób zwijania się liści jest wręcz „wizytówką” konkretnych szkodników, dlatego warto zaobserwować czy liście się podwijają, wywijają lub zwijają tworząc charakterystyczną „rurkę”.

Jakie choroby grzybowe powodują zwijanie liści róż?

Wśród różnych objawów chorobowych, które możemy zaobserwować na różach, zwijanie się liści róż towarzyszy zazwyczaj mączniakowi prawdziwemu róży (Podosphaera pannosa). Choć podstawowym objawem mączniaka prawdziwego jest powstawanie jasnego, mączystego nalotu na górnej stronie liści, to wywijanie się brzegów liści (lub czasem podwijanie do dołu) także świadczy o tym, że roślinę zaatakował patogen. Dodatkowo, liście róż porażone przez mączniaka prawdziwego lekko się marszczą i zaczerwieniają.

Fot. i-am-helen / AdobeStock

Zwinięte liście róży i zaatakowane łodygi przez mączniaka prawdziwego. Charakterystyczny biały, mączysty nalot najczęściej zaczyna się pojawiać na dolnej stronie blaszki liściowej młodych, delikatniejszych liści.

W celu ograniczenia lub zwalczenia mączniaka prawdziwego należy wykonać opryski profilaktyczne (np. w połowie maja lub na początku czerwca) albo zaraz po zauważeniu pierwszych niepokojących objawów. Profilaktycznie można stosować preparaty domowej roboty, np. wywar z łusek cebuli, gnojówkę ze skrzypu. Przy niewielkim nasileniu choroby można również stosować biopreparat (wyciąg z grejpfruta) Biosept Active. Do zwalczania choroby, kiedy już mocniej zaatakuje najlepiej zastosować specjalne preparaty, np. Evasiol, Revus, Score, Scorpion lub Kendo.

Liście zwinięte w rulonik

Nieco częściej różne formy zwijania się liści, to wynik żerowania na różach konkretnych szkodników. Jeżeli liście podwijają się silnie do dołu (w wąski rulonik), wyraźnie wzdłuż nerwu głównego, to zwykle oznaka, iż pojawiła się nimułka różana (Blennocampa elongatula). Najczęściej atakuje ona róże rosnące na stanowiskach zacienionych i wilgotnych.

Zwijanie się liści do wewnątrz (podwijanie się), to efekt nakłuwana ich tkanek przez tę drobną błonkówkę w trakcie składania jaj. Zwinięte liście mają osłaniać rozwijające się najpierw jasne, a później zielonkawe larwy szkodnika, które mogą osiągać długość do 1,5 cm. W odróżnieniu od reszty ciała ich głowa jest brunatna. Dorosła postać nimułki osiąga około 7 mm długości, ma czarną barwę i jest lekko błyszcząca, a jej skrzydła są brunatne.

Fot. 7monarda, Maren Winter / AdobeStock

Liście róży zwinięte w ruloniki przez larwy nimułki różanej, które wykluwają się z jaj i żerują w ich wnętrzu. 

Od końca maja do końca czerwca trwa okres intensywnego żerowania larw nimułki i jednocześnie deformacji liści i osłabiania krzewów róż. Zaatakowane liście (oprócz zwijania się), zwykle przebarwiają się na żółto-pomarańczowo, zasychają i opadają. W tym czasie larwy przemieszczają się do gleby pod krzewami, gdzie tworzą kokon i zimują. Następnie, wiosną przepoczwarzają się, wylatują i zwykle od lipca ponownie nakłuwają liście i składają jaja.

Aby zwalczać nimułkę różaną, należy wykonać opryski odpowiednimi preparatami, przy czym ważne jest, aby zrobić to we właściwym terminie. Pierwsze zabiegi najlepiej wykonać już w maju (do początków czerwca), aby zapobiec złożeniu jaj przez dorosłe błonkówki. Opryski w późniejszym terminie, gdy szkodnik złoży jaja i liście zaczną się podwijać mogą nie być już skuteczne. Zalecanymi środkami do zwalczania nimułki są np.: Karate Zeon lub Deltam.

Skutecznym, niechemicznym sposobem zwalczania szkodnika może być ręczne usuwanie podwiniętych liści (z rozwijającymi się larwami), które następnie najlepiej usunąć z ogrodu (np. spalić).

Tutki i „cygara” z liści róż

Nieco inaczej zwijają się liście róż zaatakowane przez żerującego na różach chrząszcza o wdzięcznej nazwie – tutkarz cygarowiec (Byctiscus betulae). Choć częściej żeruje on na drzewach (np. na bukach, grabach), to jednak zdarza się, że pojawia się na różach, zniekształcając ich liście. Szkodnik ten osiąga około 5-7 mm długości i ma charakterystycznie ubarwiony, metalicznie połyskujący zielony lub niebieski pancerz, a głowa jest wydłużona w wąski ryjek z dwoma czułkami.

Wiosną liście róż są nakłuwane przez tutkarza, co powoduje, że skręcają się one przybierając kształt przypominający luźne "cygara" (tutki). Samice składają po jednym jaju w każdej tutce, a w ciągu życia każda z nich może stworzyć do 30 tutek i złożyć tyle samo jaj.

W zwiniętych liściach wylęgają się larwy i zjadają je, a następnie przenoszą się do gleby, gdzie przepoczwarzają się, a dorosłe chrząszcze zimują w glebie lub pod opadłymi liśćmi. Wiosną chrząszcze żerują na pąkach róży i ponownie składają jaja w liściach zwiniętych w tutki.

Fot. 7monarda, evbrbe, Tomasz / AdobeStock

Zwinięte liście róży spowodowane przez tutkarza cygarowca, który składa swoje jaja wewnątrz liściastych tutek.

Na szczęście tutkarz cygarowiec nie występuje w dużych ilościach i zwykle nie ma potrzeby sięgania po chemiczne środki ochrony roślin. Najlepszym i bezpiecznym dla środowiska sposobem pozbywania się tego szkodnika jest po prostu usuwanie zwiniętych już liści i ich spalenie (by zniszczyć lawy żerujące wewnątrz tutek).

Jeśli jednak tutkarz zaatakuje mocniej i niezbędny jest zabieg chemiczny, najlepiej zastosować konkretne preparaty do ochrony róż przed szkodnikami, np. Deltam (dawniej Decis).

Zdjęcie tytułowe: i-am-helen, 7monarda / AdobeStock