Orzech włoski, choć jest okazałym drzewem, często znajduje się w cieniu bardziej popularnych drzew owocowych w przydomowych ogrodach. Mimo swojej pozornej odporności na choroby i szkodniki, nie jest całkowicie wolny od problemów. Poznając potencjalne zagrożenia, możemy lepiej dbać o zdrowie i produktywność naszego orzecha włoskiego.
Choroby orzecha włoskiego
Chociaż orzech włoski jest drzewem raczej odpornym na choroby, istnieje kilka grzybiczych i bakteryjnych zagrożeń, które mogą wpłynąć na jego zdrowie i plony. Zrozumienie tych zagrożeń jest kluczowe do wczesnego wykrywania i skutecznej walki z chorobami, zapewniając długowieczność i zdrowie naszych drzew.
1. Antaknoza orzecha włoskiego
Uważana jest za najgroźniejszą chorobę grzybową orzecha włoskiego. W dodatku jest powszechna – występuje pospolicie. Pierwszym symptomem jest występowanie żółtych, okrągłych plam na liściach. Mają średnicę kilku do kilkunastu milimetrów. Z upływem czasu tkanki w porażonych miejscach brunatnieją. Na spodniej stronie zaś powstają drobne, ułożone koncentrycznie skupiska grzybów. Czasem przebarwienia pojawiają się na ogonkach liściowych. Nieregularne, brunatnoczarne plamy występują na łupinach orzechów. Początkowo są małe, lecz mogą się łączyć ze sobą. W ich obrębie łupina zapada się. Porażenie młodych zawiązków orzechów skutkuje ich gniciem, zamieraniem i opadaniem, starszych – wolniejszym dojrzewaniem i przedwczesnym opadaniem. Do zakażenia antraknozą dochodzi, gdy liście bądź zielone pędy są mokre. Dlatego chorobie sprzyjają wilgotne, deszczowe lata.
Profilaktyka i zwalczanie: porażone i opadłe liście należy usuwać – palić. Silnie porażone pędy zaleca się przyciąć. Profilaktycznie lub po zauważeniu pierwszych objawów stosuje się preparat grzybobójczy, np. Signum 33 WP.
2. Mączniak prawdziwy orzecha włoskiego
Choroba może osłabić wzrost, zwłaszcza młodych drzewek, ale raczej nie powoduje bezpośrednich strat w plonie. Objawy są charakterystyczne – na górnej stronie blaszki liściowej pojawia się biały, mączysty nalot. Z początku jest drobny, ledwie widoczny i „pajęczynowaty”, z czasem może pokrywać całą powierzchnię liścia i staje się gęsty. Przy silnej infekcji porażone liście zamierają. Orzech włoski jest osłabiony, m.in. ma niższą odporność na mróz.
Profilaktyka i zwalczanie: Najmocniej porażone fragmenty rośliny zaleca się wyciąć. Ponadto przy silniejszej infekcji stosuje się preparaty grzybobójcze, np. powyżej wskazany Signum 33 WP.
3. Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego
W polskich warunkach klimatycznych występuje rzadko (częściej w cieplejszym klimacie), ale jest groźna i trudna do zwalczenia. Pierwsze objawy to drobne nieregularne, czarne plamy na liściach. Z czasem łączą się ze sobą tworząc większe skupiska. Przebarwienia występują również na ogonkach liściowych. Zdarza się, że unerwienie liści zmienia barwę na czarną. Liście przedwcześnie opadają, silnie porażone pędy zamierają. Zainfekowane zawiązki owoców ulegają zniszczeniu. Na owocach widoczne są drobne, zapadnięte, czarne plamy. Porażone orzechy mają ciemną łupinę. Bakterie zimują na porażonych pędach i pąkach. Infekcji sprzyjają uszkodzenia skórki u rośliny, np. przez szkodniki, grad, itp.
Profilaktyka i zwalczanie: W zasadzie walka ogranicza się do usuwania porażonych pędów i liści. Należy je palić. Miejsca ran trzeba smarować maścią ogrodniczą, a narzędzia do cięcia dezynfekować. Profilaktycznie przeciw bakteryjnej zgorzeli orzecha włoskiego stosuje się Miedzian Extra.
Szkodniki orzecha włoskiego
Szkodniki, choć mniejsze od chorób, stanowią równie poważne zagrożenie dla orzecha włoskiego. Od mszyc po specyficzne rodzaje roztoczy, te maleńkie intruzy mogą powodować znaczne szkody. Wczesne wykrycie i odpowiednie metody zwalczania są niezbędne, aby zapewnić zdrowy wzrost i obfite plony.
4. Mszyca orzechowa ciemnożyła
Jednym z najpowszechniejszych szkodników na orzechu włoskim jest mszyca (Callaphis juglandis). Występuje na liściach w charakterystycznych „szeregach”. Na orzechu żerują formy nieuskrzydlone, formy uskrzydlone zaś rozprzestrzeniają się na inne rośliny. Owady mają żółtozielono-brązowe ciało i długość do 2,5 mm. Uszkodzone liście żółkną. Zimują jaja.
Profilaktyka i zwalczanie: można wykonać opryski preparatami opartymi na bazie szarego mydła. Chemię stosuje się jedynie w przypadku dużej inwazji.
5. Szpeciel orzechowiec (pilśniowiec orzechowiec)
Szpeciele (Aceria tristriatus) występują powszechnie, a oznaki żerowania są łatwe to rozpoznania. Na górnej stronie liści występują charakterystyczne drobne, ale liczne wybrzuszenia. Na spodniej stronie (w miejscach wybrzuszeń) pojawiają się gęste, żółtawe włoski. Mocno uszkodzone liście zamierają. Szpeciele to roztocza niewidoczne gołym okiem. Mają ciało o długości do 0,2 mm, dlatego poznaje się je po objawach. Stadium zimujące to samice ukryte w pąkach.
Profilaktyka i zwalczanie: zaleca się usuwać i palić liście ze charakterystycznymi wybrzuszeniami. W skrajnych przypadkach stosuje się preparaty przędziorkobójcze, np. Magus 200 S.C.
Zdjęcie tytułowe: Jan / AdobeStock
Ochrona przed mrozem 
Choroby i szkodniki 
Nawozy 
Ziemia / podłoża 
Chwasty 
Środki ochrony roślin 
Ogród bez chemii 
Gryzonie 
Insekty domowe 
