Rybi nawóz / mączka rybna. Czym jest? Jaki ma skład? Jak stosować?

Czym jest mączka rybna?

Najczęściej mączkę rybną produkuje się jako paszę (lub dodatek do niej) dla zwierząt hodowlanych, ponieważ jest ona przede wszystkim bogatym źródłem pełnowartościowego i przyswajalnego białka. Ponadto, wyróżnia się wysoką zawartością składników mineralnych (głównie fosforu, wapnia, selenu) oraz cennych aminokwasów – niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmów.

Mączka rybna otrzymywana jest z odpadów powstających przy przetwarzaniu ryb, ale też innych owoców morza w wyniku kilku procesów (gotowania, suszenia, prasowania, rozdrabniania, mielenia). Gotowy produkt ma zwykle sypką postać (podobną do mąki) w kolorze brązowym i w tej formie może być stosowany zarówno jako pasza, wędkarska zanęta, ale też cenny nawóz organiczny do roślin ogrodowych.

Do produkcji mączki rybnej wykorzystuje się niemal każdy rodzaj owoców morza, ale najczęściej są to ryby łososiowate oraz gatunki typowo morskie (np. śledź, szprot)

Dlaczego warto i jak zasilać rośliny mączką rybną?

Cenny skład, jak i sypka postać mączki rybnej sprawia, że świetnie nadaje się ona również do zasilania roślin, szczególnie wiosną. Ten łatwo przyswajalny, naturalny i bogaty w fosfor, azot, potas, magnez oraz mikroelementy (np. żelazo, cynk i miedź) nawóz, świetnie wpływa na wzrost, rozwój i kondycję roślin. Oprócz przyspieszania wzrostu, pobudzania kwitnienia i zwiększania plonów, mączka rybna poprawia również jakość gleby.

Najkorzystniej jest zasilać rośliny mączką rybną na starcie sezonu (wiosną), aby dostarczyć im niezbędnych składników pokarmowych lub uzupełnić ich niedobory. Najprościej można zrobić to poprzez rozsypywanie mączki na powierzchni gleby wokół roślin (lub lekkie zmieszanie z wierzchnią warstwą gleby) lub rozpuszczenie jej w wodzie i podlewanie roślin otrzymanym roztworem.

Przy pomocy mączki rybnej można także wzbogacić glebę przed wysiewem lub sadzeniem roślin w ogrodzie. Wystarczy wymieszać glebę z mączką w proporcji 1:1, aby już na starcie dostarczyć sadzonym roślinom niezbędnych i łatwo przyswajalnych składników odżywczych, dzięki czemu będą lepiej się rozwijać i rosnąc.

Ogromną zaletą regularnego stosowania mączki rybnej jest też realne wzmacnianie odporności roślin na infekcje oraz ataki szkodników. Zawarte w niej minerały oraz aminokwasy i witaminy powodują, iż w roślinach naturalny sposób powstają naturalne związki i mechanizmy obronne, chroniące przed chorobami. Mączki rybne zawierają także naturalne hormony wzrostu (np. kwas giberelinowy), dzięki czemu stymulowana jest produkcja fitohormonów, regulujących optymalny wzrost, rozwój i kondycję roślin.

Fot. Adobe Firefly

Ponadto, można stosować ja zarówno do nawożenia roślin w ogrodzie, w doniczkach, jak i wielkopowierzchniowych upraw rolniczych czy ogrodniczych.

Które rośliny warto zasilać mączką rybną? Jak dużo jej stosować?

Nawóz ten zawiera szczególnie duże ilości fosforu, a także wapnia, dlatego jest zalecany do zasilania roślin o wysokim zapotrzebowaniu na te składniki, np. pomidorów, ogórków, papryki, ziemniaków czy drzew i krzewów owocowych.

Pod każdym krzewem lub drzewem zazwyczaj rozsypuje się od 20 do 50 g nawozu (nie więcej niż 50 g na 1 m²). Fosfor ma kluczowe znaczenie na początku sezonu oraz w fazie kwitnienia i formowania owoców, a także w rozwoju systemu korzeniowego.

► Sprawdź, jak dokładnie powinno się nawozić rośliny fosforem. Czytaj nasz artykuł: Nawożenie fosforem | Jak i kiedy to robić?

► A jeśli chcesz wiedzieć, jak krok po kroku i bez błędów nawozić wapniem, czytaj: Nawożenie wapniem | Jak i kiedy to robić?

Zakopywanie resztek ryb bezpośrednio na grządkach – czy warto?

Podobnie, jak inne odpadki organiczne (w tym kuchenne) można też bezpośrednio zakopywać na ogrodowych grządkach resztki ryb (głównie głowy ora ogony lub małe ryby w całości). Dzięki temu w pożyteczny sposób wykorzystujemy cenne odpadki organiczne, które rozkładając się zasilają glebę, a tym samym uprawiane rośliny. W tani i prosty sposób uzyskujemy więc nawóz organiczny, bogaty w fosfor, potas, azot, żelazo i inne cenne składniki.

Bogate w azot, potas i fosfor zakopane resztki ryb przede wszystkim poprawiają strukturę gleby, ponieważ sprzyjają rozwojowi mikroorganizmów glebowych. Odpowiadają one za rozkładanie materii organicznej i jednocześnie poprawę żyzności i jakości podłoża. Gleba o dobrej strukturze lepiej i dłużej zatrzymuje też wodę i składniki pokarmowe, jest lepiej napowietrzona, a wszystko to wpływa na lepsze i szybsze pobieranie składników odżywczych przez rośliny oraz ich lepszy wzrost.

Należy jednak pamiętać, że zakopane resztki ryb są też atrakcją i łakomym kąskiem dla zwierząt domowych (np. dla kotów i psów) lub drobnych gryzoni, które mogą je wykopać. Z tego względu „rybny nawóz” należy zakopać dość głęboko, by woń ryb nie przyciągała zwierząt.

Najlepiej więc wykopać odpowiednio głębokie (nie mniej niż 30 cm) dołki w ziemi, na ich dnie ułożyć ryby lub ich resztki, przysypać ziemią i wysiać lub posadzić tam rośliny. W podobny sposób można też zakopywać resztki ryb pod lub wokół już rosnących w ogrodzie roślin.

Ważne! Stosowanie gotowej mączki rybnej najlepiej dostosować do potrzeb pokarmowych uprawianych roślin, dlatego należy stosować nawóz z umiarem i zgodnie z zaleceniami producenta. Nadmierne lub zbyt częste stosowanie nawozu może przynieść skutki odwrotne od zamierzonych (np. zaburzyć równowagę chemiczną w glebie). Podobne środki ostrożności warto zachować przy zakopywaniu resztek ryb bezpośrednio wokół roślin w ogrodzie.

Zdjęcie tytułowe: edyt. Maksims, ahirao / AdobeStock