Własna działka w ROD, to przede wszystkim możliwość wypoczynku i realizacji ogrodniczego hobby na kilkusetmetrowym, dzierżawionym skrawku zieleni, niedaleko od miejsca zamieszkania. Nowi działkowcy popełniają jednak wiele błędów, użytkując działkę niezgodnie ze wskazaniami regulaminu ROD oraz sztuki ogrodniczej, co w przyszłości stwarza problemy, a nierzadko generuje niemałe koszty. Jakich błędów powinni unikać działkowcy?
1. Traktowanie działki jak własności i niewłaściwe zagospodarowanie
Użytkowanie działek w ROD jest obecnie bardzo popularne i mimo, że ich ceny są dość wysokie wciąż przybywa nowych osób szukających ogłoszeń i ofert wolnych działek, chętnych do rozpoczęcia przygody z własnym kawałkiem przyrody. Bardzo często jednak zapominają oni, że działki w ROD nie są ich własnością, a zakupują jedynie prawo ich użytkowania i obejmują w dzierżawę na czas nieokreślony.
Wiele kłopotów bierze się najczęściej z nieznajomości zapisów regulaminu ROD, Statutu PZD i ustawy o ROD. Regulamin ROD jasno określa, jak funkcjonuje ogród działkowy, jakie prawa i obowiązki mają działkowcy, jak planować nasadzenia na działce i jakie elementy zagospodarowania mogą się na niej znajdować. Nie można np. wybudować dwóch altan, dodatkowych wiat czy składzików, zabudowywać ścian tarasu (może być tylko zadaszony i mieć nie więcej niż 12m2 powierzchni). ROD to określona wspólnota, społeczność działkowców, których obowiązują zasady określone w przepisach PZD, jak i powszechnie obowiązującego prawa (np. Prawo budowlane, Ustawa o ochronie przyrody). Jak wiadomo, nieznajomość lub ignorowanie prawa szkodzi i w przypadku działkowców jest podobnie – za łamanie przepisów mogą spotkać ich określone konsekwencje, z wypowiedzeniem umowy dzierżawy działki włącznie.
2. Budowanie zbyt dużych altan
Do najczęstszych błędów przy zagospodarowywaniu działki należy budowa altan, czyli budynków rekreacyjnych o niewłaściwych parametrach. Ustawa o ROD, prawo budowalne, jak i regulamin ROD dość jasno określają parametry i definicję altany działkowej. Może być to wolnostojący budynek rekreacyjno-wypoczynkowy lub inny obiekt budowlany spełniający taką funkcję położony na terenie ROD. Powinien być funkcjonalny i estetyczny oraz spełniać warunki do wypoczynku.
Dopuszczalne wymiary altany na działce w ROD (zgodnie z ustawą o ROD z dnia 13 grudnia 2013):
- powierzchnia do 35 m² (po obrysie ścian zewnętrznych)
- wysokość: dach dwuspadowy do 5 m, dach płaski do 4 m
Użytkownik działki przed podjęciem prac budowlanych zobowiązany jest do złożenia w zarządzie ROD projektu/szkicu altany wraz z lokalizacją na działce, celem akceptacji.
W przypadku, gdy zarząd ROD stwierdzi, że na terenie działki wybudowano, nadbudowano lub rozbudowano altanę działkową lub inny obiekt z naruszeniem przepisów prawa, jako organ stowarzyszenia ogrodowego zobowiązany jest zgłosić to do właściwego organu administracji publicznej (Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego), co może skończyć się wezwaniem do zmniejszenia lub przebudowy altany.
3. Mieszkanie w altanie cały rok
Częstym nieporozumieniem i błędem nowych działkowców jest przekonanie o tym, iż altana na działce może służyć jako całoroczne miejsce zamieszkania, co oznacza, iż można przenieść na działkę wszystkie swoje codzienne sprawy życiowe. Zgodnie z Art. 12 ustawy o ROD uchwalonej przez Sejm RP 13 grudnia 2013 roku, „na terenie działki obowiązuje zakaz zamieszkiwania oraz prowadzenia działalności gospodarczej lub innej działalności zarobkowej”. Nie oznacza to, że na działce nie można spędzić urlopu czy nawet wakacji, ale nie może być ona miejscem stałego, całorocznego zamieszkania, bo nie do tego służy. W § 5 regulaminu ROD czytamy, że działka ma służyć „zaspokajaniu potrzeb działkowca i jego rodziny w zakresie prowadzenia upraw ogrodniczych, wypoczynku i rekreacji”.
4. Niewłaściwy dobór i sadzenie roślin oraz żywopłotów
Błędem, powodującym wiele problemów w przyszłości jest niewłaściwe (niezgodne z regulaminem) sadzenie drzew i krzewów na działce. Na 300-500 metrowej działce jest za mało przestrzeni, by posadzić tam dużo rozłożystych i wysokich krzewów i drzew, co w przyszłości powoduje zacienienie działki i przerastanie gałęzi poza jej granice. Warto stosować się do zaleceń regulaminu, który mówi, aby sadzić wyłącznie drzewa wolno rosnące, karłowe lub nie osiągające dużych rozmiarów. Ponadto, drzewa (ozdobne i owocowe) powinny być sadzone co najmniej 2m od ogrodzenia lub nawet dalej (czereśnia i orzech włoski – 5m, morela – 3m). Przepisy określają też wysokość żywopłotu między działkami, który nie może być wyższy niż 1m i powinien być tak przycinany, by nie przerastał poza działkę.
5. Sadzenie roślin na alejach wspólnych przed działką
Należy pamiętać, że nie można sadzić jakichkolwiek drzew, krzewów czy innych roślin na tzw. terenach wspólnych ROD, np. na alejach ogrodowych. Zgodnie z przepisami, działkowcy powinni sadzić rośliny tyko na swoich działkach, a przestrzeń alei ogrodowych powinna pozostać wolna (ewentualnie może być ona trawiasta) i przejezdna (np. dla służb ratunkowych).
6. Parkowanie samochodów w alejach ogrodowych
Wjazd na teren ROD samochodem w celu dojazdu do działki (lub dowiezienia określonych materiałów) jest możliwy i ustala się go z zarządem ROD. Jednak już parkowanie samochodu, np. cały dzień w alejach ogrodowych nie jest dopuszczalne i nie należy tego robić, aby by nie blokować dojazdu do działek np. karetkom pogotowia lub innym służbom.
7. Unikanie udziału w walnych zebraniach ROD
Wszyscy członkowie stowarzyszenia ogrodowego są uprawnieni do udziału w corocznym walnym zebraniu, na którym ustalane są najważniejsze dla ogrodu sprawy (np. opłaty) oraz wybierany jest zarząd ROD. Aby mieć wpływ na to jako funkcjonuje ogród, być świadomym decyzji związanych z opłatami czy planowanymi inwestycjami warto wziąć udział w takim zebraniu. Decyzje, uchwały przyjęte i przegłosowane na zebraniu obowiązują wszystkich działkowców, także tych, którzy nie brali w nim udziału.
8. Spalanie odpadów
Wielu działkowców wciąż spala na działkach śmieci lub odpady zielone (gałęzie, czy opadłe liście), a trzeba pamiętać, że palenie ognisk na działkach jest zakazane (także w przepisach każdej gminy) i grozi za to mandat w wysokości 500 zł. Warto pamiętać, że wiele odpadów zielonych (liście, ścięta trawa) można kompostować, a każdy działkowiec jest zobowiązany do posiadania na działce kompostownika.
9. Usuwanie dużych drzew bez zgłoszenia
Jeśli obwód drzewa ozdobnego, mierzony na wysokości 5cm od powierzchni gruntu przekracza co najmniej 50 cm, nie można wycinać/usuwać go samowolnie bez zgłoszenia do odpowiedniego urzędu. Decyzję o wycince dużych (dorosłych) drzew podejmuje zwykle wydział ochrony środowiska w danym urzędzie i nie można ich usuwać bez uzyskania zgody, bo grozi to dotkliwą karą finansową. Wycinka drzew owocowych nie wymaga zgłaszania i uzyskania zgody.
► Jeśli zastanawiają Cię aktualne przepisy dotyczące wycinki drzew na działkach i w ogrodach przydomowych, czytaj artykuł: Wycinanie drzew i krzewów w ogrodzie – aktualne przepisy 2023
10. Instalowanie toalet wolnostojących na działkach
Częstym błędem działkowców jest również stawianie na działce wolnostojącej toalety (np. TOI TOI), co niestety jest zabronione w regulaminie ROD. Jeśli są do tego warunki, toaletę (np. turystyczną) można zainstalować w altanie lub przy jej ścianach. W przypadku posiadania na działce zbiorników na nieczystości ciekłe (szamb), żadne nieczystości (szkodliwe dla środowiska i otoczenia) nie mogą dostawać się do gruntu, a za ich utylizację (wywóz) odpowiada działkowiec.
Zdjęcie tytułowe: rozentuzjazmowany / AdobeStock
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
