Jak uprawiać cebulę z siewu i z dymki?

Cebula zwyczajna

Cebula zwyczajna (Allium cepa), inaczej czosnek cebula, to bardzo ważne warzywo, które od wieków stanowi podstawowe pożywienie ludzi. Jest niezastąpiona, jeśli chodzi o wartość odżywczą, jak i smakową w naszym codziennym menu.

To jedno z najstarszych warzyw obecnych w życiu człowieka ma charakterystyczną budowę. Wytwarza bardzo skróconą, łodygę pozorną, otoczoną jadalnymi pochwami liściowymi – to one tworzą naszą cebulę używaną w kuchni. Korzenie rośliny tworzą system wiązkowy drobnych, białych, dość długich nitek.

Liście cebuli zwyczajnej są powszechnie nazywane szczypiorem – są zielone, obłe, puste w środku i osiągają wysokość do 40 cm. W smaku bardzo przypominają czosnek szczypior i takie też mają zastosowanie.

W sprzedaży dostępne są różnorodne odmiany cebuli różniące się:

• wielkością (od małych ważących ok. 50 g po duże osiągające wagę ponad 100 g),
• barwą łuski (biała, żółta, brązowa, fioletowa),
• kształtem (kulisty, spłaszczony, romboidalny),
• intensywnością smaku oraz potencjalnym
• przeznaczeniem. Przy doborze terminu siewu/sadzenia istotna jest także
• długość okresu wegetacji:
  • odmiany wczesne dają plon po 80-100 dniach,
  • średnio wczesne potrzebują 100–130 dni,
  • a średnio późne i późne powyżej 120 dni.
    
    

Wymagania cebuli: co zrobić, by zapewnić jej dobry start?

Cebule zaleca się sadzić na stanowisku słonecznym – dla obfitego plonowania. Warzywo dobrze radzi sobie w polskim klimacie. Kiełkuje już przy 6°C. Optymalna temperatura w okresie wzrostu szczypioru i systemu korzeniowego wynosi 10-16°C, w fazie tworzenia cebul 16-21°C.

Miejsce sadzenia powinno być oczyszczone, dokładnie przekopane i spulchnione. Podłoże zaleca się wymieszać z nawozem organicznym (np. obornikiem w ilości 4-6kg/m²). Najlepszy termin przeprowadzania pracy to jesień (cebuli nie powinno się uprawiać na świeżym oborniku).

Cebula preferuje podłoża żyzne, bogate w próchnicę, średnio zwięzłe (piaszczysto-gliniaste) o dobrej pojemności wodnej. Prawidłowe pH wynosi 6,5-7,0. Gatunek ma duże wymagania pokarmowe (poza azotem). Z mikroelementów istotna dla jej wzrostu i rozwoju jest miedź.

Cebula zwyczajna nie powinna być uprawiana na danym stanowisku częściej niż 3-4 lata z rzędu. Zmiana miejsca jest konieczna, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób, szkodników oraz nie dopuścić do wystąpienia efektu zmęczenia gleby. W danym poletku nie można jednocześnie uprawiać innych przedstawicieli rodziny amarylkowatych.

Siew i sadzenie cebuli z rozsady oraz dymki

• Cebulę wysiewa się wprost do gruntu,
możliwie jak najwcześniej – od połowy marca do połowy kwietnia. Na większych powierzchniach taka metoda uprawy jest wygodna i efektywna. Zaleca się stosowanie siewu rzędowego, przy czym odległość pomiędzy rzędami wynosi ok. 10-20 cm. Nasiona warto wcześniej zaprawić przeciw chorobom grzybowym (np. Funabenem).

• Cebula może być uprawiana także z rozsady,
to przyśpieszy plonowanie o 3-4 tygodnie. Produkcja rozsady trwa około 6 tygodni.

• Siewki przerywa się, a gdy rośliny mają 3-4 liście, można umieścić je na stanowisku docelowym.
• Rozsadę sadzi się pod koniec kwietnia lub na początku maja.
• Głębokość siewu wynosi 1-2 cm na glebach ciężkich i 2-3 cm na glebach lżejszych.
  
  

• Uprawa cebuli z dymki,
daje szybszy plon (nawet o kilka tygodni!). Cebule sadzi się w marcu w odległości co 7-8 cm. Powinny być w ¾ zagłębione w ziemi.

Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne

PODLEWANIE
Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych jest regularne odchwaszczanie. Nie można doprowadzić do zagłuszenia cebuli przez szybciej rosnące gatunki niepożądane. Ponadto warto lekko przekopywać międzyrzędzia. W czasie susz cebula wymaga podlewania. Najlepiej podlewać do połowy lipca, później zabieg może wydłużyć okres dojrzewania cebul.

NAWOŻENIE
Przy zastosowaniu nawożenia organicznego w warunkach amatorskich nawożenie mineralne nie jest konieczne. Zamiast obornika, przed siewem, jesienią stosuje się superfosfat i sól potasową. Między połową maja a połową czerwca można podać nawóz azotowy.

OCHRONA PRZED CHOROBAMI
Ważna jest także systematyczna lustracja warzyw. Z chorób może pojawić się: żółta karłowatość cebuli, bakterioza cebuli, biała zgnilizna cebuli, fuzaryjna zgnilizna cebuli, szara pleśń i mączniak rzekomy, ze szkodników zaś: śmietka cebulanka, wciornastki, mszyce, wgryzka szczypiorka, chowacz szczypiorak i miniarka cebulowa.

Wartościowe odmiany cebuli

• 'Alibaba' – to odmiana średniopóźna wytwarzająca kuliste cebule o masie 80-100 g. Miąższ jest soczysty o łagodnym smaku. Łuska ma białą barwę.
  
  
• 'Wenta' – to późna odmiana o czerwonej łusce przeznaczona m.in. do długiego przechowywania. Cebula jest kulista, lekko spłaszczona o masie 90-100 g.
  
  
• 'Cyklop' – odmiana średniopóźna wytwarzająca duże cebule (100-120 g). Są kuliste o żółto-brązowej łusce. Brak tendencji do wybijania w pędy kwiatostanowe wiosną. Duża odporność na szarą pleśń.
  
  
• 'Karmen' – to odmiana średniowczesna wytwarzająca kuliste, tylko nieznacznie spłaszczone cebule o karminoczerwonej łusce. Miąższ jest soczysty, biały, dość łagodny w smaku. Waga wynosi 100-120 g.
  
  
• 'Avalon' – odmiana średniowczesna wytwarza duże (115 g), kuliste cebule o białej łusce i miąższu oraz o łagodnym smaku.

Tekst: M. Mazik, zdjęcie tytułowe: coramueller/Depositphotos