Czy arbuz może rosnąć w Polsce?
Arbuzy pochodzą z ciepłych regionów Afryki i naturalnie kojarzą się z uprawą w gorącym klimacie. Jednak coraz więcej ogrodników w Polsce z powodzeniem uprawia je zarówno w gruncie, jak i pod osłonami, a nawet w donicach. Dzięki postępowi hodowlanemu dostępne są odmiany o krótkim okresie wegetacji, które świetnie radzą sobie w naszej strefie klimatycznej.
Podstawowe wymagania arbuza to:
-
pełne nasłonecznienie (minimum 6–8 godzin dziennie),
-
wysoka temperatura (optymalnie 25–30°C w dzień),
-
osłona przed wiatrem i chłodnymi nocami,
-
gleba lekka, przepuszczalna, żyzna.
Jeśli tylko zapewnimy mu te warunki, z powodzeniem doczekamy się zbiorów nawet w północnej Polsce.
🟢 Największe targi ogrodnicze w Polsce: Nowości roślinne, konkursy, kiermasze, wykłady i inspiracje. Zieleń to Życie 2025 już we wrześniu!
Najlepsze odmiany arbuza do polskich warunków
Wybór odpowiedniej odmiany ma ogromne znaczenie. Nie każda nadaje się do naszego klimatu. Kluczowe cechy to wczesność dojrzewania, odporność na niskie temperatury i choroby oraz niewielki rozmiar rośliny (jeśli planujemy uprawę w pojemniku).
Do uprawy w Polsce najlepiej nadają się odmiany:
-
Rosario F1 – bardzo wczesna, plenna, dobrze radzi sobie w gruncie i tunelu.
-
Janosik – charakterystyczny żółty miąższ, odporny na niekorzystne warunki.
-
Złoto Wolicy – sprawdzona odmiana krajowa, miąższ czerwony, aromatyczny.
-
Sugar Baby – kompaktowa, idealna do donic, owocuje wcześnie.
-
Crimson Rubby F1, Fire Ball, Podium F1 – wysokiej jakości odmiany o krótkim okresie wegetacji.
Jak wysiewać arbuza i przygotować rozsadę?
W polskich warunkach zaleca się uprawę arbuza z rozsady, co znacząco zwiększa szanse na owocowanie. Bezpośredni siew do gruntu jest ryzykowny i możliwy jedynie w najcieplejszych rejonach.
Terminy i warunki siewu:
-
Wysiew: koniec marca – początek kwietnia.
-
Doniczki: pojedynczo do pojemników min. 8–10 cm.
-
Temperatura podłoża: 24–28°C.
-
Światło: jak najwięcej, najlepiej parapet południowy lub doświetlanie.
-
Podłoże: ziemia próchniczna, lekko kwaśna, z domieszką kompostu.
Sadzonki można hartować około 10 dni przed planowanym wysadzeniem do gruntu. Przesadza się je po 15 maja, gdy minie ryzyko przymrozków.
Warunki glebowe i przygotowanie stanowiska
Arbuzy są bardzo wrażliwe na zimne i mokre podłoże. Gleba powinna być lekka, ciepła, dobrze przepuszczalna. Warto wybrać miejsce osłonięte od wiatru, np. przy ścianie budynku, gdzie szybko się nagrzewa.
Najlepsze stanowisko:
-
ekspozycja południowa,
-
gleba z dodatkiem kompostu, przekompostowanego obornika, piasku i perlitu,
-
pH gleby: 5,5–6,5,
-
regularnie odchwaszczane, spulchniane,
-
można podwyższyć grządki – szybciej się nagrzewają.
Uprawa arbuza w gruncie, tunelu i szklarni
W gruncie arbuzy najlepiej uprawiać w centralnej i południowej Polsce, gdzie występuje mniej przymrozków. W tunelach foliowych i szklarniach uprawa jest łatwiejsza – panuje tam wyższa i stabilna temperatura oraz wilgotność.
Sadzenie w gruncie:
-
Odstępy: 1–1,5 m między roślinami,
-
głębokość sadzenia: do poziomu liścieni,
-
nie podlewać bezpośrednio po posadzeniu, tylko lekko zrosić.
Uprawa pod osłonami:
-
Można sadzić już od początku maja.
-
Wymagana dobra wentylacja, szczególnie przy wysokiej wilgotności.
-
Rośliny wymagają ręcznego zapylania (brak owadów w tunelu).
Uprawa arbuza w donicach i na balkonie
To idealne rozwiązanie dla miejskich ogrodników. Niewielkie odmiany, takie jak ‘Sugar Baby’, świetnie radzą sobie w dużych donicach ustawionych w słonecznym miejscu.
Co jest potrzebne do uprawy arbuza na balkonie:
-
Pojemnik min. 30–40 l (najlepiej 50 l),
-
podpory (kratka, sznurek, balustrada),
-
gleba próchniczna z dodatkiem perlitu i kompostu,
-
częste podlewanie – donice szybko przesychają,
-
nawożenie co 10–14 dni nawozem potasowym.
Warto zabezpieczyć owoce w siatki lub położyć je na podstawce, aby nie obciążały pędów.
Pielęgnacja arbuza krok po kroku
Arbuzy potrzebują stałej opieki przez cały sezon. Podstawą jest regularne podlewanie, dokarmianie i kontrola pędów.
Najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne:
-
Podlewanie – umiarkowane, ale systematyczne. W czasie upałów nawet codziennie.
-
Nawożenie – co 10–14 dni nawozem bogatym w potas i fosfor. Unikaj nadmiaru azotu!
-
Przycinanie – pozostaw 2–3 pędy główne, usuń boczne po 2–3 owocach.
-
Zapylanie – w tunelach warto je wspomóc ręcznie, przenosząc pyłek z kwiatów męskich na żeńskie.
-
Ściółkowanie – ogranicza parowanie, chroni przed chwastami i chorobami. Można użyć słomy, agrowłókniny, kompostu.
Choroby i szkodniki arbuzów
Arbuzy są narażone na mączniaka prawdziwego, zgorzele siewek, fuzariozę oraz zgnilizny owoców. Szkodniki to głównie mszyce i przędziorki.
Profilaktyka i zwalczanie:
-
stosuj zmianowanie,
-
unikaj podlewania po liściach,
-
usuwaj porażone części roślin,
-
można stosować naturalne preparaty na bazie czosnku, skrzypu lub gnojówek (np. z pokrzywy).
Kiedy zbierać arbuzy i jak rozpoznać dojrzałość?
Owoce dojrzewają od połowy sierpnia do połowy września. Najlepiej obserwować konkretne objawy:
Oznaki dojrzałości arbuza:
-
skórka staje się matowa, a pasek „spodu” – żółtawy,
-
po stuknięciu słychać głuchy dźwięk,
-
wąsy czepne przy ogonku zasychają.
Po zbiorze owoce można przechowywać w chłodnym, przewiewnym miejscu przez około 2 tygodnie.
Dlaczego arbuzy nie są słodkie i jak poprawić ich smak?
Słodkość owoców zależy od wielu czynników – przede wszystkim od słońca i dostępności potasu. Często niedobór światła i nadmiar wody tuż przed zbiorem powoduje rozwodnienie miąższu.
Jak poprawić smak arbuza?
-
zadbaj o maksymalne nasłonecznienie,
-
nie podlewaj obficie na tydzień przed zbiorem,
-
ogranicz liczbę owoców na roślinie do 2–3,
-
stosuj nawozy naturalne (np. gnojówkę z pokrzywy, obornik granulowany).
Zdjęcie tytułowe: Bigc Studio / Adobe Stock