Te jabłonie nie potrzebują oprysków! Koniec z chemią w sadzie

Najczęstsze choroby jabłoni

Obecnie poszukuje się, jak najbardziej ekologicznych – naturalnych lub biologicznych, czyli bezpiecznych dla naszego zdrowia i środowiska metod ochrony drzew owocowych. I choć nie zawsze możliwe jest wyeliminowanie wszystkich zagrożeń czyhających na drzewa i krzewy owocowe (szczególnie szkodników) bez zastosowania specjalistycznych preparatów, to odpowiednia profilaktyka może pomóc unikać groźnych chorób jabłoni, w tym parcha i mączniaka.

Fot. _Vilor / Adobe Stock

Parch jabłoni, to najgroźniejsza, najczęstsza i wyrządzająca największe straty w plonie tych drzew choroba grzybowa. Za infekcję odpowiadają zarodniki grzyba Venturia inaequalis i choć rozwijająca się choroba nie stanowi zagrożenia dla drzewa, to jednak wpływa negatywnie na wielkość plonu i jakość samych owoców. Charakterystyczne, pierwsze objawy parcha, to zielonkawe, nieregularne plamy tworzące się na blaszce liściowej.

W miarę rozwoju choroby, plamy ciemnieją, brunatnieją, a zainfekowane liście deformują się i opadają. Powstające na powierzchni plam kolejne zarodniki dokonują infekcji wtórnych przy pomocy kropli wody (np. w czasie opadów, wilgotnej pogody) i parch rozprzestrzenia się na inne organy (szypułki, najmłodsze pędy, działki kielicha). Infekowane są też zawiązki i owoce, na których tworzą się także brunatne, z czasem zasychające plamy, co powoduje ich pękanie i obniżenie plonu.

Fot. Tomasz / Adobe Stock

Z kolei mączniak prawdziwy jabłoni, powodowany przez grzyba Podosphaera leucotricha nie powoduje widocznych uszkodzeń owoców, ale znacznie uszkadza liście i pąki kwiatowe, co wpływa na ograniczenie kwitnienia i owocowania. Główny objaw choroby, to biały (z czasem szarzejący), mączysty nalot na wliściach (czasem także na pędach i kwiatach oraz rzadziej na owocach).

Dodatkowo, powstały nalot pokrywają drobne, ciemne zarodniki, które infekują pozostałe nadziemne organy drzewa. Porażane są pędy, których wzrost zostaje zahamowany, a na kwiatach powstaje podobny nalot, jak na liściach. W wyniku choroby liście i kwiaty deformują się, a następnie zamierają i przedwcześnie opadają.

Przy dużym nasileniu infekcji zwykle niezbędna jest coroczna ochrona drzew, czyli wykonywanie oprysków specjalistycznymi środkami (szczególnie w przypadku wrażliwych odmian jabłoni).

Jakie jabłonie są odporne na choroby?

Aby więc już na starcie ograniczyć do minimum problemy w przyszłej uprawie sadzonych drzew, warto poszukać odmian o stwierdzonej odporności na kluczowe w ich uprawie choroby. Każdego roku prowadzi się różnego rodzaju badania i doświadczenia hodowlane, by otrzymać odmiany o jak największej odporności na infekcje. Jednak jabłonie odporne na parcha, a także mączniaka i infekcje kory znajdziemy także wśród odmian starszych, znanych i sprawdzonych od lat.

Do polecanych odmian jabłoni, które są odporne przede wszystkim na parcha oraz inne choroby i nadają się do upraw ekologicznych należą:

Florina – pochodzi z Francji, osiąga dojrzałość zbiorczą w połowie października, a owoce są kuliste, lekko wydłużone i pokryte czerwoną, błyszczącą skórką z jasnymi plamkami; owocuje często co drugi rok, a miąższ jest smaczny, kruchy lekko kwaskowaty.
Freedom
Amerykańska parchoodporna odmiana o silnym wzroście; wcześnie wchodzi w okres owocowania i owocuje corocznie, dość obficie; dojrzałość zbiorczą osiąga pod koniec września lub w połowie października; średniej wielkości owoce mają kształt kulisto-stożkowy, a ich skórka jest zielonożółta, pokryta w połowie czerwonym lekko rozmytym rumieńcem; smaczny, słodkokwaskowaty miąższ jest delikatny, kruchy i średnio soczysty.
Rajka
Czeska krzyżówka; owocuje często już w 2 roku po posadzeniu; tworzy smaczne, soczyste owoce o żółtawej skórce z czerwonym rumieńcem, które do zbioru nadają się pod koniec września; po zbiorze owoce dobrze i długo się przechowują.
Redkroft – polska odmiana o owocach średniej wielkości, pokrytych w całości ciemnoczerwonym, pasmowym rumieńcem; dojrzałość zbiorczą osiąga w drugiej połowie września, a smaczny miąższ jest kruchy, soczysty i aromatyczny.
Rubinola – czeska odmiana deserowa, wcześnie owocująca (już od 2 roku uprawy) i o smacznych, czerwonych owocach średniej wielkości; dojrzałość zbiorczą osiąga w połowie września; lepiej owocuje w towarzystwie zapylaczy (np. odmian Szampion, Delikates lub James Grieve).
Topaz - odmiana wyhodowana w Czechach; wcześnie wchodzi w okres owocowania (w drugim roku) i owocuje obficie i corocznie; słodko-kwaskowate owoce średniej wielkości są pokryte czerwonym rumieńcem i gotowe do zbioru w połowie października.

Dobrą odpornością na parcha, mączniaka i choroby drewna cechują się także stare, dobrze znane odmiany jabłoni, takie jak:

Antonówka Zwykła - stara, lubiana odmiana o skórce początkowo zielonkawej, z czasem żółtej; miąższ soczysty, lekko kwaśny, wyraźnie aromatyczny; owoce dojrzewają od września i są stosowane do bezpośredniego spożycia, ale najczęściej na przetwory (soki, kompoty, ciasta).
Cesarz Wilhelm – niemiecka, stara odmiana, która dość późno wchodzi w okres owocowania (w 4 roku), ale tworzy bardzo smaczne owoce; skórka czerwona z zielonymi pasmami; miąższ smaczny, słodko-kwaśny z korzennym aromatem; drzewo owocuje obficie i corocznie, a owoce, używane do ciast i na przetwory dojrzewają pod koniec października.
James Grieve – popularna, często używana na przetwory (soki, ciasta, musy) odmiana; skórka owoców jest żółta i pokryta mieszanym – czerwonym, pomarańczowym, różowym rumieńcem; miąższ delikatny, kwaskowy; dojrzałość zbiorczą osiąga od polowy września.
Kosztela – stara i odporna odmiana o smacznych, zielono-żółtych owocach, dojrzewających we wrześniu i październiku.
Szara Reneta – łatwa w uprawie, odporna odmiana, często polecana do przydomowych ogrodów i na działki; owocuje często naprzemiennie od trzeciego roku uprawy; owoce dość duże i pokryte charakterystycznym, naturalnym szarawym nalotem; miąższ smaczny, winno- kwaśny, dzięki czemu jabłka są wykorzystywane, jako dodatek do ciast i na przetwory; dojrzałość zbiorczą osiąga z początkiem października.