Parch jabłoni i gruszy: objawy i zwalczanie

Jak rozpoznać parcha jabłoni? 

Powodowany przez grzyb Venturia inaequalis parch jabłoni, zwykle objawia się na liściach w trakcie wiosny (w kwietniu/maju). Pierwotnej infekcji dokonują zarodniki, zimujące na odpadłych szczątkach i fragmentach roślin (np. liściach, owocach). Przy sprzyjających warunkach pogodowych (temperatura ok. 20°C i deszczowa pogoda), zarodniki infekują zwykle liście. Na ich górnej stronie zaczynają tworzyć się najpierw zielonkawe, z czasem ciemniejące, brunatne plamy, na których skupione są kolejne zarodniki (konidialne).

Plamy obsychają i mogą wykruszać się, co często powoduje dziurawienie blaszki liściowej. Choroba rozwija się i dochodzi do infekcji wtórnej – porażane są zawiązki owoców oraz później same owoce. Tworzą się na nich różnej wielkości, brunatne suche plamki. Przy silnym porażeniu, najsilniej porażone liście zniekształcają się i opadają, a owoce w miejscach koncentracji plam korkowacieją, deformują się i pękają.

W trakcie całego sezonu, porażeniu mogą ulegać też inne organy – pąki kwiatowe, kwiaty, pędy, co dodatkowo osłabia drzewa. Warto pamiętać, że choroba może rozwijać się także na zebranych, zainfekowanych owocach i w czasie ich przechowywania mogą pojawiać się plamy na skórce. 

Fot. kazakovmaksim, Liudmila, Tomasz / Adobe Stock

To się przyda

Tytanit - Poprawia Zawiązywanie Owoców 5 ml

Miedzian 50 WP, zwalcza choroby owoców – 15 g

Guard H, Ekologiczna Odżywka Do Warzyw i Owoców – 20 g

Nawóz Do Drzew i Krzewów Owocowych 1 kg

Objawy parcha na gruszy 

Na gruszy uszkodzenia powoduje grzyb Venturia pirina, a infekcja przebiega w podobny sposób, jak w przypadku jabłoni. Już w kwietniu z opadłych w zeszłym sezonie liści i resztek roślinnych wydostają się tzw. zarodniki workowe i dokonują pierwotnej infekcji, porażając liście gruszy. Jednocześnie mogą też infekować zarodniki konidialne, zimujące w zagłębieniach kory na pędach.

Pierwsze oznaki choroby, to także zielonkawe plamy na górnej stronie liści, które z czasem brunatnieją, a znajdujące się na nich zarodniki infekują wtórnie kolejne organy roślin. Zbrązowiałe plamy powodują nekrozę i w ich obrębie tkanka może się wykruszać. Zaatakowane zawiązki i owoce pokrywają się suchymi, ciemnymi plamami różnej wielkości (określane często jako przypominające strupy). Prowadzi to, podobnie jak w przypadku jabłoni do korkowacenia owoców, które mogą pękać i opadać.

W ciągu całego sezonu (kwiecień-październik), objawy chorobowe (rdzawe plamy) mogą pojawiać się też na pąkach, kwiatach, młodych pędach. Wszystko to znacznie osłabia drzewa, hamuje ich wzrost oraz znacznie obniża plonowanie (uszkodzenia owoców). 

Fot. Iryna, Liudmila, Paulius, Tomasz / Adobe Stock

Jak unikać parcha jabłoni i gruszy? 

Aby oszczędzić sobie kłopotów i walki z chorobą w trakcie sezonu (parch może występować od połowy kwietnia do października), należy postarać się w jak największym stopniu ograniczyć jej rozwój, czyli działać profilaktycznie.

W pierwszej kolejności należy pamiętać, aby jesienią dokładnie wygrabiać i usuwać spod drzew wszelkie opadłe resztki (liście, fragmenty owoców).

Oprócz tego, najlepiej wybierać do nasadzeń w ogrodzie głównie odmiany odporne na parcha. Wśród jabłoni mogą to być np. Rajka, Rubinola, James Grieve, Topaz, Freedom, Antonówka Zwykła, Szara Reneta. Z kolei odporne lub średnio odporne na parcha grusze, to między innymi Konferencja, Lipcówka, Komisówka, Bonkreta Williamsa, grusze azjatyckie (np. Shinseiki, Early Shu). 

Praktycznym i dość skutecznym zabiegiem profilaktycznym jest też stosowanie jesiennego oprysku drzew roztworem mocznika (np. 1-5%), który przyspiesza opadanie i rozkład liści, a jednocześnie uniemożliwia zimowanie zarodników grzyba i rozwój parcha w kolejnym sezonie. Od końca lutego do połowy kwietnia można też wykonywać opryski profilaktyczne środkami Syllit, Miedzian Extra lub naturalnym preparatem Biosept Active (i innymi aktywatorami odporności).

Najlepiej wykonać kilka zabiegów w konkretnych terminach – w fazie tzw. zielonego pąka, w fazie pękania pąków i kwitnienia oraz pod koniec kwitnienia. Wzmacniają one odporność tkanek roślin na infekcje grzybowe, co ogranicza ryzyko porażenia przez choroby grzybowe. 

Jak i czym zwalczać parcha? 

W przypadku, gdy choroba już zaatakuje i zauważymy pierwsze objawy, należy jak najszybciej przerwać jej rozwój i wykonać opryski. Interwencyjnie można opryskiwać drzewa również preparatem Miedzian lub innymi fungicydami, zalecanymi do walki z parchem, np. Score i Discus. Zabiegi można powtarzać co około dwa tygodnie w okresie od końca kwietnia do października. Warto to zrobić szczególnie po opadach deszczu, by uniemożliwić infekcję, której sprzyja wysoka wilgotność (głównie zwilżenie liści). 

Ważne! Należy stosować tylko i wyłącznie środki dopuszczone do obrotu w naszym kraju oraz do użytku amatorskiego (w ogrodach przydomowych i na działkach w ROD). Ponadto, należy ściśle przestrzegać zaleceń zawartych na etykiecie preparatów, szczególnie dotyczących warunków stosowania i zalecanych dawek do sporządzania roztworów wodnych.

Zdjęcie tytułowe: TSViPhoto / Adobe Stock