Ostrokrzew gładki (Ilex glabra) to niewysoki, wiecznie zielony krzew z rodziny ostrokrzewowatych (Aquifoliaceae). Pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie najchętniej zasiedla tereny nadmorskie, wilgotne lasy i torfowiska, ale jest też uprawiany w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Jak wygląda ostrokrzew gładki? Jak go rozpoznać?
Ostrokrzew gładki dorasta do ok. 1,5-2,5 m wys. Tworzy liczne, cienkie, rozgałęzione, sztywne pędy i posiada gęsty, zaokrąglony, rozłożysty pokrój. Rozwija też liczne, zimozielone, nieduże, owalne, skórzaste, błyszczące, ciemnozielone, krótkoogonkowe liście z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem, układające się na pędach naprzemianlegle. Liście mają gładkie brzegi z nielicznymi, małymi ząbkami i nie posiadają kolców. Roślina przypomina wyglądem popularny bukszpan wiecznie zielony, dla którego stanowi dobry zamiennik.
Ostrokrzew gładki kwitnie wiosną (V-VI), wydając w kątach liści drobne, miododajne, białe, sześciopłatkowe kwiaty, osadzone na szczytach krótkich, sztywnych łodyżek. Roślina jest dwupienna, dlatego na jednych egzemplarzach tworzy małe, pojedyncze kwiaty żeńskie, a na innych nieco większe kwiaty męskie, zebrane w gęste kwiatostany. Jeśli dojdzie do zapylenia kwiatów żeńskich, po przekwitaniu rozwijają się z nich małe, kuliste, czarne, błyszczące owoce (pestkowce), przypominające jagody, które długo utrzymują się na pędach.
Krzew ma tendencję do tworzenia odrostów korzeniowych.
Wymagania uprawowe ostrokrzewu gładkiego
Ostrokrzew gładki jest tolerancyjny względem warunków uprawy i choć najlepiej rośnie na półcienistych stanowiskach i wilgotnych, próchniczych, przepuszczalnych podłożach o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH, poradzi sobie też w słońcu lub cieniu oraz na przeciętnej glebie ogrodowej. Dobrze znosi także zasolenie gleby, zanieczyszczone powietrze i krótkotrwałe zalanie. W naszym klimacie ostrokrzew gładki jest umiarkowanie mrozoodporny (do ok. -15°C/-17°C).
Ostrokrzew może być rozmnażany przez sadzonki pędowe lub odrosty korzeniowe, a gatunek także przez nasiona.
Pielęgnacja, czyli jak dbać o ostrokrzew gładki?
Ostrokrzew gładki należy podlewać regularnie, utrzymując lekko wilgotną glebę, szczególnie w okresie suszy, unikając jednocześnie przelania. Nawożenie warto przeprowadzać wiosną, używając nawozu wieloskładnikowego lub dedykowanego dla roślin zimozielonych, zgodnie z zaleceniami na opakowaniu.
Ze względu na rozłożysty pokrój i tendencję do ogałacania się z liści od dołu, wczesną wiosną (po minięciu silnych przymrozków) roślinę warto przycinać, dzięki czemu się lepiej zagęści i zachowa zwarty pokrój.
W chłodniejszych rejonach kraju w czasie surowych zim może przemarzać, dlatego wymaga zimowego okrycia.
Choroby i szkodniki, które mogą zaatakować ostrokrzew
Ostrokrzew gładki zwykle nie jest atakowany przez szkodniki i choroby, jednak rośliny uprawiane w złych warunkach mogą zapadać na choroby grzybowe (np. plamistości liści).
Zastosowanie ostrokrzewu gładkiego
Ostrokrzew gładki może mieć w ogrodzie wiele zastosowań. Doskonale nadaje się jako zamiennik dla bukszpanu, gdyż nie jest atakowany przez zjadającą liście ćmę bukszpanową. Dobrze znosi cięcie i formowanie, dlatego może być wykorzystany do tworzenia żywopłotów lub obwódek. Może być też elementem kompozycji rabatowej z krzewami i bylinami, gdyż ładnie komponuje się z berberysami, tawułami, liliowcami, bodziszkami, jeżówkami czy ozdobnymi trawami.
Ponieważ berberys gładki ma tendencję do tworzenia odrostów korzeniowych, może być też sadzony na glebach zagrożonych erozją.
Kwiaty ostrokrzewu są miododajne i mogą stanowić pożytek dla pszczół. Zimą jego owoce są natomiast chętnie zjadane przez ptaki.
W naszym kraju roślina jest jeszcze mało znana i trudno dostępna, dlatego ciężko jest znaleźć jej odmiany. Warto jednak pamiętać, że chcąc liczyć na owoce, obok odmiany żeńskiej należy posadzić też roślinę męską, bo tylko wtedy może dojść do zapylenia kwiatów i wytworzenia owoców.
Zdjęcia: Nancy J. Ondra, Stacy / AdobeStock