Tytoń oskrzydlony (Nicotiana alata) to szybko rosnąca, okazała roślina jednoroczna z rodziny psiankowatych. Gatunek pochodzi z Ameryki Południowej, ale w postaci odmian jest też uprawiany w wielu innych krajach świata jako roślina ozdobna.
Jak wygląda tytoń oskrzydlony? Co to za roślina?
Tytoń oskrzydlony może dorastać do 150 cm wysokości posiada jednak sporo niższych, a nawet karłowych odmian, osiągających 40-50/80 cm wys. Roślina tworzy wzniesione, rozgałęzione, sztywne pędy, na całej długości pokryte układającymi się skrętolegle, dużymi, zielonymi, szeroko lancetowatymi, lekko pofalowanymi na brzegach liśćmi z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. Zarówno pęd jak i liście są omszone i lepkie.
Tytoń oskrzydlony zakwita wczesnym latem i kwitnie do jesieni (VI/VII-IX/X), rozwijając duże kwiaty z rurkowatą, długa, wąską koroną, zwieńczoną na szczycie pięcioma rozłożonymi na boki płatkami. Kwiaty zebrane są na szczytach pędów w luźne grona i pod wieczór bardzo intensywnie, słodko pachną.
Warto też wiedzieć, że u gatunku są białe i otwarte jedynie po południu oraz w nocy, ale u odmian ozdobnych mogą mieć różne kolory i odcienie, czasem nawet na jednym egzemplarzu (czerwone, różowe, fioletowe, kremowe, limonkowe oraz dwukolorowe) i mogą pozostawać otwarte przez cały dzień.
Jakie wymagania ma tytoń oskrzydlony? Jak go uprawiać?
Tytoń oskrzydlony preferuje ciepłe, słoneczne lub półcieniste stanowiska i żyzne, próchnicze, lekko wilgotne gleby, najlepiej o obojętnym odczynie pH.
Tytoń oskrzydlony rozmnażany jest z nasion, które wysiewa się pod osłonami w III-IV (siewki wymagają pikowania), a rozsadę wysadza na miejsce stałe w drugiej połowie maja, po wcześniejszym zahartowaniu. Nasiona roślin można też siać w maju wprost do gruntu, co jednak znacząco opóźnia ich kwitnienie (siewki wymagają przerywki).
Na dobrym stanowisku tytoń może dawać samosiew, jednak samosiejki mogą bardzo różnić się wyglądem od rośliny matecznej.
Pielęgnacja – co lubi roślina i jak o nią dbać?
Roślina źle znosi suszę, dlatego w okresach bezdeszczowych musi być systematycznie nawadniany. Tytoń oskrzydlony rośnie szybko i kwitnie obficie, dlatego zużywa sporo składników pokarmowych i w sezonie wegetacyjnym oczekuje zasilania wieloskładnikowymi nawozami z przewagą potasu (najlepiej przeznaczonymi do nawożenia roślin kwitnących). Nie wymaga cięcia, a jedynie usuwania przekwitłych kwiatostanów.
Zwykle tworzy wzniesione, sztywne, mocne pędy, które są stosunkowo stabilne, ale odmiany szczególnie wysokie mogą potrzebować podpory.
Choroby i szkodniki – na które szczególnie uważać?
Tytoń oskrzydlony jest rośliną podatną na mączniaka prawdziwego. Często bywa też atakowany przez przędziorki.
Zastosowanie tytoniu oskrzydlonego w ogrodzie i nie tylko
Tytoń oskrzydlony to bardzo efektowna roślina ozdobna, mogąca mieć w ogrodzie wiele zastosowań. Wyższe odmiany wspaniale prezentują się na rabacie posadzone w jednogatunkowych grupach, ale mogą być też elementem kompozycji z bylinami i krzewami. Znakomicie wyglądają też jako szpaler wzdłuż ogrodzenia lub ściany domu. Niższe i karłowe odmiany mogą być wykorzystywane do tworzenia obwódek lub uprawiane w pojemnikach na balkonach i tarasach.
Rośliny pachnące zawsze warto sadzić w pobliżu altan, balkonów, tarasów, kącików wypoczynkowych i okien budynków, skąd wieczorem będzie można w pełni korzystać z ich walorów.
Wybrane odmiany tytoniu oskrzydlonego
Rośliny często sprzedawane są w postaci wieloodmianowej mieszanki nasion, czasami dostępne są też nasiona pojedynczych odmian jak np.:
- 'Lime Green' – kwiaty limonkowe, wysokość ok.. 80-100 cm
- 'Crimson Bedder' – kwiaty czerwone, wys ok. 80-100 cm
- 'Grandiflora' – kwiaty białe, wys ok. 70 cm
Zdjęcia: Katarzyna, hcast /AdobeStock; Scott Zona, FarOutFlora / Flickr