Kryptomeria japońska (Cryptomeria japonica syn. Cupressus japonica) nazywana czasem szydlicą, należy do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). W środowisku naturalnym występuje w Japonii oraz Chinach. W ogrodach uprawiane są jej liczne odmiany ozdobne.
Drzewo iglaste o wolnym wzroście. Uprawiana w Polsce zwykle nie przekracza 15 m (w naturze osiąga nawet 50, a nawet 70 m wysokości!). Wytwarza dość wąską koronę. Kora ma czerwono-brązowy kolor i łuszczy się pionowo tworząc cienkie pasy. Igły są krótkie (0,6-1,8 cm dł.), kłujące, ułożone skrętolegle. Mają zieloną lub niebieskawozieloną barwę.
Szyszki są niewielkie (1-3 cm dł.), kuliste lub wrzecionowate o brązowej barwie.
Wymagania i uprawa
Kryptomerię należy uprawiać na stanowiskach ciepłych i słonecznych. Potrzebuje gleb żyznych lub średnio żyznych, przepuszczalnych, wilgotnych, piaszczysto-gliniastych. Drzewo nie jest zupełnie mrozoodporne i może przemarzać. Zaleca się je osłaniać na zimę i uprawiać w najcieplejszych rejonach Polski.
Kryptomerię należy podlewać w czasie susz (i zimą) – jest wrażliwa na suszę i suche powietrze. Można ją zraszać. Dobrze reaguje na nawozy organiczne i ściółkowanie podłoża. Zimą warto usuwać z gałęzi śnieg, aby nie doprowadził do ich wyginania i łamania.
Drzewo łatwo można rozmnażać wegetatywnie przez ukorzenianie zdrewniałych sadzonek.
Zastosowanie
Kryptomeria japońska to w Polsce gatunek, który dopiero zdobywa uznanie. Jest idealna do ogrodów orientalnych, japońskich i nowoczesnych.
Wśród jej odmian możemy znaleźć rośliny o bardzo różnych pokrojach, wysokości i kolorach. Odmiany wysokie warto sadzić w wyeksponowanym miejscu jako solitery. Karłowe dobrze sprawdzają się jako nasadzenia grupowe, szpalery itd.. Można ją uprawiać w donicach oraz formować na bonsai. Jest to propozycja dla bardziej doświadczonych ogrodników.
Drewno kryptomerii jest lekkie i twarde. Dodatkowo posiada charakterystyczny zapach i czerwono-różowy odcień. Jest materiałem budowlanym w wielu miejscach Azji.
Przykładowe odmiany
- 'Gracilis' – (zdj. 1) stożkowa, gęsta, nadaje się na żywopłoty
- 'Compacta' – (zdj. 2) okrągława lub stożkowata (kopulasta)
- 'Elegans Viridis' – (zdj. 3) niska, szeroka, młode gałązki miękkie i przewieszające się
- 'Rasen' – (zdj. 4) – wąska, kopulasta, oryginalnie powykręcane pędy i igły (wydają się owijać wokół pędów)
- 'Dacrydioides' – (zdj. 5) – do 4 m wys., pokrój luźny, nieregularny, gałęzie długie "wężowate"
- 'Monstrosa Nana' – (zdj. 6) – do 1 m wy., nieregularna, pędy krótkie, igły mogą brązowieć na zimę
- 'Vilmoriana' – (zdj. 7) – do 1 m wy., kulista, jasnozielona
- 'Sekkan' – (zdj. 8) – złocisto zielone igły
- 'Elegans' – zachowuje młode igły przez całe życie (nie wykształca normalnych, "dorosłch" igieł, które normalnie pojawiają się już po pierwszym roku wzrostu)
Ciekawostki
Nazwa "cyptomeria" pochodzi z języka greckiego i oznacza w skrócie "ukryte części". Wzięło się to prawdopodobnie z tego, że nasiona są głęboko "ukryte" w szyszkach rośliny. Jest czasem spotykana pod błędną nazwą cedr japoński (szczególnie w krajach anglojęzycznych).
Kryptomeria to narodowe drzewo Japonii. Jest sadzone w ogrodach domowych, parkach, przy świątyniach i ważnych miejscach spotkań. Sprowadzono ją do Europy w XIX wieku.
Pyłek drzewa jest jednym z głównych przyczyn kataru siennego / alergicznego w Japonii.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: iVerde; Pixabay