Sosna Thunberga (Pinus thunbergii), nazywana też sosną japońską, to drzewo iglaste z rodziny sosnowatych. Gatunek pochodzi z Japonii, ale jest też uprawiany w innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Jak wygląda i czym się wyróżnia sosna Thunberga?
Sosna Thunberga może dorastać w naturze do ok. 40 m wysokości. Jej odmiany uprawiane w ogrodach nie przekraczają zwykle 10 (max 15) metrów, a jeszcze częściej mają formy krzewiaste. Gatunek tworzy prosty, gruby, masywny, pokryty podłużnie spękaną korą pień i rozwija rozłożystą, szeroką, stożkowatą lub zaokrągloną, dość luźną koronę. Na pędach rośliny wyrastają długie, grube, sztywne, szarozielone, ostro zakończone igły z białą osłonką u podstawy. Igły zebrane są po dwie w małe pęczki, ale w wierzchołkowych częściach pędu są bardzo liczne. Igły pozostają na drzewie przez kilka lat. Na wierzchołkach pędów wiosną rozwijają się też dość długie, walcowate, szpiczasto zakończone i jedwabiście, biało owłosione pąki.
Sosna Thunberga jest gatunkiem jednopiennym, rozdzielnopłciowym i na jednym drzewie tworzy zarówno kwiaty żeńskie jak i męskie. Kwiaty żeńskie mają postać małych, czerwono-fioletowych szyszeczek, rosnących pojedynczo lub w grupach, natomiast męskie są walcowate, grube, wydłużone i zebrane po kilka w kępki. Po zapyleniu z kwiatów żeńskich rozwijają się pojedyncze lub zebrane w pary, małe szyszki nasienne (owocostany), osadzone na krótkich ogonkach. Początkowo szyszki są zielone, zwarte i stożkowate, ale po dojrzeniu stają się jasnobrązowe, kuliste i szeroko otwarte z odstającymi łuskami, skrywającymi małe, brunatne nasiona, zaopatrzone w duże skrzydełko. Szyszki pozostają na drzewie przez ok. 2 lata.
Jakie są wymagania uprawowe sosny Thunberga?
Sosna Thunberga to gatunek mało wymagający i łatwy w uprawie. Preferuje słoneczne stanowiska i przepuszczalne, próchnicze, średnio żyzne, umiarkowanie wilgotne gleby, a nawet piaszczyste wydmy. Lubi natomiast wilgotne powietrze i może być sadzony na terenach nadmorskich. Dobrze znosi przejściową suszę, zanieczyszczone powietrze i zasoloną glebę. Jest natomiast umiarkowanie mrozoodporny (znosi mróz do ok. -23°C / -21°C), dlatego powinien być uprawiany w najcieplejszych rejonach kraju.
Sosna Thunberga jako gatunek może być rozmnażana przez wysiew nasion (czasami daje samosiew), jednak jej odmiany należy rozmnażać wegetatywnie np. przez szczepienie.
Pielęgnacja sosny
Podlewanie sosny jest konieczne głównie w pierwszych latach po posadzeniu oraz w okresach długotrwałej suszy – należy unikać nadmiernego nawadniania, ponieważ sosna preferuje umiarkowanie wilgotne podłoże. Nawożenie można ograniczyć do wiosny, co wspiera zdrowy wzrost i intensywną zieleń igieł.
Przycinanie młodych pędów sosny pozwala formować koronę i utrzymywać roślinę w pożądanym kształcie. W chłodniejszych rejonach warto okrywać młode drzewka na zimę, aby chronić je przed silnym mrozem.
Choroby i szkodniki sosny
Sosna Thunberga zwykle nie sprawia problemów w uprawie, czasami jednak może być porażona przez choroby grzybowe (np. fytoftoroza, osutka sosny, rdza wejmutkowo-porzeczkowa) lub atakowana przez szkodniki (np. ochojnik sosnowy, brudnica mniszka, miodownica).
Sadzonki sprowadzone z innych krajów (np. Japonii, Hiszpanii, Ameryki), mogą być natomiast zainfekowane bardzo groźnym dla rośliny szkodnikiem - węgorkiem sosnowcem.
Jakie zastosowanie w ogrodzie ma sosna Thunberga?
Sosna Thunberga jako gatunek uprawiana jest rzadko i zwykle sadzona w miastach lub parkach. Jest też chętnie wykorzystywana do tworzenia drzewek typu bonsai. W ogrodach uprawiane są natomiast jej odmiany ozdobne, które dobrze prezentują się jako solitery, szczególnie w ogrodach japońskich lub orientalnych. Można je też sadzić w pobliżu oczek wodnych lub komponować z innymi krzewami iglastymi. W ogrodzie można również tworzyć z nich ciekawe, fantazyjnie formy z powyginanymi gałęziami, zwieńczonymi iglastymi poduszkami z gęsto ułożonych igieł..
Popularne odmiany sosny Thunberga
- 'Thunderhead' – (zdj. 1)
- 'Ogon' – igły wiosną zielone, latem i jesienią żółte, zimą złocistożółte, wys ok. 10-15 m
- 'Sayonara' – odm. karłowa, szeroko rozrastająca się na boki, igły zielone, pokrój kulisty, wys ok. 2-3 m
- 'Compacta' – odm. karłowa, igły ciemnozielone, pokrój szerokostożkowy, nieregularny, wys ok. 2-3 m
Zdjęcia: Refrina / AdobeStock