Mamilaria (Mammillaria) to rodzaj sukulentów należących do rodziny kaktusowatych (Cactaceae). Jest jednym z najbardziej zróżnicowanych i licznych rodzajów tej rodziny, obejmując około 160 gatunków. Rośliny te występują naturalnie głównie na terenie Meksyku, ale także w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych, na Karaibach, w Kolumbii, Wenezueli, Gwatemali i Hondurasie. Są popularnym wyborem wśród miłośników kaktusów doniczkowych.
Jak wyglądają kaktusy mamilaria? Co je charakteryzuje?
Mamilarie to niewielkie, kompaktowe kaktusy o kulistym lub cylindrycznym pokroju. Ich wysokość zazwyczaj nie przekracza 30 cm. Mają powolny wzrost – początkowo są kuliste, a w miarę dojrzewania mogą się wydłużać. Niektóre gatunki tworzą liczne odrosty, dzięki czemu z czasem mogą przyjmować formę gęstych kępek.
W przeciwieństwie do wielu innych kaktusów, nie posiadają żeber – ich pędy pokrywają liczne brodawki, z których wyrastają ciernie. U niektórych gatunków ciernie są długie i haczykowate, co pomaga im przyczepiać się do otoczenia.
Cechą charakterystyczną Mammillaria jest także sposób kwitnienia – ich drobne, dzwonkowate kwiaty układają się w pierścień wokół wierzchołka rośliny, tworząc charakterystyczny "wianek". Barwa kwiatów może być różowa, czerwona, biała lub żółta. Po przekwitnieniu rośliny wytwarzają owoce, które przybierają kolor od jasnozielonego po czerwony.
Wymagania uprawowe mamilaria – co lubi ten kaktus?
Kaktusy mamilaria najlepiej rośną w jasnym, dobrze nasłonecznionym miejscu. Preferują pełne słońce, jednak niektóre odmiany tolerują także lekki półcień. Rośliny te wymagają przepuszczalnego podłoża – najlepiej sprawdza się specjalna mieszanka dla kaktusów, składająca się z piasku, żwiru i lekkiej ziemi. Optymalne pH gleby powinno mieścić się w zakresie 6,0-7,5.
Mamilarie nie są mrozoodporne – minimalna temperatura, jaką tolerują, wynosi około 10°C. Zimą powinny być przechowywane w suchym i chłodnym miejscu (około 10-15°C), co sprzyja ich naturalnemu cyklowi wzrostu i kwitnienia.
Kaktusy te rozmnaża się głównie przez odrosty pędowe, które można łatwo oddzielić od rośliny matecznej i ukorzenić w suchym podłożu. Możliwe jest także rozmnażanie z nasion, jednak wymaga ono więcej czasu i cierpliwości.
Pielęgnacja – jak dbać o mamilaria w doniczce?
Podstawą pielęgnacji roślin z rodzaju Mammillaria jest odpowiednie podlewanie. Kaktus to roślina bardzo odporna na suszę, dlatego najlepiej stosować metodę "na głęboko i sucho" – podlewać obficie, ale dopiero wtedy, gdy podłoże całkowicie wyschnie. Latem podlewanie odbywa się co około 2-3 tygodnie (zależnie od wielkości doniczki), natomiast zimą niemal całkowicie je ograniczamy.
Mamilarie nie wymagają częstego nawożenia. W okresie wzrostu (od wiosny do lata) można zasilać ją co 4-6 tygodni nawozem przeznaczonym dla kaktusów. Nie jest konieczne przycinanie tej roślin, choć można usuwać zaschnięte lub obumarłe części.
Co kilka lat warto przesadzić kaktus do świeżego podłoża, aby zapewnić im odpowiednie warunki wzrostu. Najlepiej robić to wiosną lub wczesnym latem.
Choroby i szkodniki mamilaria – na co uważać?
Mamilarie są dość odporne na choroby, jednak mogą być narażone na gnicie korzeni, jeśli są nadmiernie podlewane. W przypadku infekcji grzybowych konieczne jest usunięcie zainfekowanej tkanki i zastosowanie środka przeciwgrzybiczego. Roślina może być również atakowana przez szkodniki, takie jak wełnowce i przędziorki.
Zastosowanie ozdobne mamilaria – gdzie najlepiej zdobią?
Ze względu na swoje niewielkie rozmiary i dekoracyjny wygląd, mamilarie są chętnie uprawiane na parapetach. Sprawdzają się jako rośliny letnie na balkon oraz w pojemnikowych ogródkach skalnych. Mamilaria jest bardzo popularna w kolekcjach miłośników kaktusów, ponieważ łatwo tworzy efektowne grupy dzięki licznym odrostom.
Popularne gatunki mammillaria uprawiane w domach
Rodzaj Mammillaria obejmuje wiele gatunków, które cieszą się popularnością wśród miłośników kaktusów. Poniżej kilka najczęściej uprawianych w domach odmian:
- Mammillaria hahniana (kaktus staruszka) – (zdj. 1) Charakteryzuje się gęstym, białym owłosieniem, które nadaje jej puszysty wygląd. Kwitnie pięknymi, różowymi kwiatami tworzącymi wianek na szczycie rośliny.
- Mammillaria geminispina – (zdj. 2) Jeden z bardziej efektownych gatunków, wyróżniający się gęstą rozetą cienkich, białych cierni i kulistym pokrojem. Tworzy intensywnie różowe lub fioletowe kwiaty.
- Mammillaria elongata – (zdj. 3) Jeden z najczęściej spotykanych gatunków, znany ze swoich podłużnych, cylindrycznych pędów pokrytych złocistymi lub czerwonawymi cierniami. Tworzy zwarte kępy i jest bardzo łatwy w uprawie.
- Mammillaria bocasana – (zdj. 4) Posiada delikatne, jedwabiste włoski otaczające ciernie, co nadaje jej miękki i puszysty wygląd. Tworzy drobne, różowe kwiaty i jest bardzo dekoracyjna.
- Mammillaria spinosissima – (zdj. 5) Odmiana o wyjątkowo gęstych, długich i ostrych cierniach, często w odcieniach czerwieni i brązu. Wiosną zakwita różowymi lub czerwonymi kwiatami.
- Mammillaria plumosa – Znana z pierzastego pokrycia cierniami, które przypomina pióra. Dzięki temu wygląda niezwykle efektownie i jest jedną z najbardziej unikalnych odmian.
- Mammillaria polythele – Posiada gładkie brodawki i minimalną ilość cierni, co czyni ją mniej kłującą niż inne gatunki. Kwitnie różowymi lub fioletowymi kwiatami.
- Mammillaria zeilmanniana – Łatwy w uprawie kaktus o intensywnie różowych kwiatach, które pojawiają się licznie wiosną i latem. Często tworzy liczne odrosty, dzięki czemu szybko rozrasta się w efektowne kępy.
Zdjęcia: Amphawan, James Nature Pics, Nancy Ayumi Kunihiro, santipong / AdobeStock