Trytoma ogrodowa / Trytoma groniasta (Kiphofia uvaria)

Trytoma groniasta, ogrodowa (Kiphofia uvaria) czasem nazywana knifofią, to bardzo efektowna roślina z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae). Zaliczana jest do ogrodowych roślin cebulowych. Pochodzi z krańców południowych Afryki (Kraj Przyądkowy). Szybko rozpowszechniła się w wielu rejonach świata.

Trytomy tworzą kępy o wzniesionym pokroju i mogą dorastać do 120 cm wysokości. To wieloletnie rośliny wytwarzające długie, równowąskie liście odziomkowe. Są one twarde i mocno rynienkowate.

Trytoma groniasta kwitnie od sierpnia do października. Ozdobne kwiatostany rośliny złożone są z rozwijających się stopniowo od dołu do góry kwiatów. Pąki kwiatowe są na początku barwy ciemno-pomarańczowej, a wraz z rozwojem ich kolor zmienia się w coraz bardziej żółty. Są podłużne i mają rurkowaty kształt.

Wymagania i uprawa

Trytomy wymagają stanowisk dobrze oświetlonych. Będą się też lepiej rozwijać w osłoniętej przed wiatrami części ogrodu. Podłoże dla tych kwiatów powinno być przepuszczalne i żyzne, o lekko kwaśnym odczynie pH. Rośliny lubią również średnio wilgotne podłoże, lecz bez tendencji do zalegania wody – części podziemne trytomy łatwo gniją.

Bardzo źle znoszą Polskie zimy. Należy je bardzo dokładnie osłaniać na jesieni przed nadejściem mrozów. Ich liście związuje się razem (tworząc coś na kształt chochoła), a następnie okrywamy je słomą, agrowłókniną lub inną osłoną (czasem, gdy zima jest ostrzejsza, roślina i tak może przemarznąć).

Trytomę groniastą rozmnaża się przez odrosty korzeniowe (tak jak truskawki), dzieląc je wiosną. Można ją również rozmnażać z nasion, które wcześniej poddamy stratyfikacji.

Zastosowanie

Rośliny te najlepiej sadzić na wystawie południowej, koło ściany domu lub małej architektury ogrodowej. Dobrze wyglądają w grupie. Są często komponowane z liliowcami, rudbekiami, pustynnikami, jeżówkami czy krwawnikami. Są doskonałym sąsiedztwem dla traw ozdobnych.

Wybrane odmiany

• 'Ice Queen' – kwiatostany biało-zielone
• 'Nancy Red' – mocno czerwone kwiaty
• 'Lemon Popsicle' – kwiatostany kremowo-cytrynowe
  
  

Ciekawostki

W nazwie gatunkowej – uva po łacinie oznacza grono owoców i zwykle odnosi się do winogron. Polska nazwa pochodzi od starego nazewnictwa rośliny (w latach XIX wielu jej naukowa nazwa brzmiała Trytoma uvarii).

W handlu spotykamy kultywatory (mieszańce) rośliny, które występują pod wspólną nazwą trytomy ogrodowe lub potocznie płonące pochodnie.

Zdjęcia: Daniel Agrelo, danuta niemiec/Pixabay, Katarzyna Jeziorska