Ciemiernik biały (Helleborus niger) to gatunek byliny należącej do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). W naturze można go spotkać na stanowiskach leśnych w Południowej i Środkowej Europie. W Polsce uprawiany jest w ogrodach jako roślina ozdobna.
Ciemiernik biały to niewielka bylina (ok. 20-40 cm wys.), posiadająca zimotrwałe, ciemnozielone, skórzaste, dłoniastozłożone liście, osadzone na długich, grubych ogonkach, wyrastających wprost z ziemi i tworzących luźną kępę. Liście ze względu na swój ciężar, a także z powodu niedoborów wody mogą pokładać się na boki.
Roślina zakwita o nietypowej porze roku czyli zimą. W czasie łagodnej zimy rozwija kwiaty już w grudniu, natomiast przy mniej sprzyjającej pogodzie, opóźnia kwitnienie o kilka tygodni (I-III). Pojedyncze kwiaty mogą pojawiać się na roślinie także w innych terminach np. wiosną (IV-V) lub jesienią (IX-XI).
Ciemiernik rozwija bardzo atrakcyjne, duże, pięciopłatkowe, śnieżnobiałe, lekko zielonkawe u podstawy kwiaty z dużym, żółtym środkiem, wypełnionym licznymi, wystającymi pręcikami. Kwiaty długo pozostają na pędach, ale w miarę starzenia się, ich płatki zielenieją.
Ciemiernik posiada też ciekawe, kłączowe, niemal czarne korzenie, od których roślina przyjęła nazwę łacińską (Helleborus Niger w dokładnym tłumaczeniu oznacza ciemiernik czarny), sprzeczną z nazwą polską odnoszącą się do barwy kwiatów.
Wymagania i uprawa
Ciemiernik biały w uprawie oczekuje półcienistego, a nawet cienistego, osłoniętego od wiatru stanowiska oraz żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, stale lekko wilgotnej gleby z dodatkiem wapnia. Źle znosi suszę (szybko więdnie), mokre podłoże i mroźne wiatry, a także nie lubi przesadzania. Jest natomiast dostatecznie mrozoodporny i nie wymaga zimowego okrycia.
Ciemierniki białe najlepiej rozmnażać za pomocą siewu nasion (zaraz po zbiorze). Rośliny często dają też samosiew. Ze względu na głęboki i delikatny system korzeniowy, nie lubią natomiast dzielenia. Jeśli jednak koniecznie chcemy rozmnożyć je w ten sposób, zróbmy to zaraz po kwitnieniu.
Zastosowanie
Ciemiernik biały to piękna bylina ogrodowa, nadająca się do uprawy na cienistych rabatach lub pod drzewami, najlepiej w miejscu dobrze widocznym w porze kwitnienia roślin. Okresowo może być też uprawiany w donicy, ale tylko w miejscu widnym i chłodnym (np. na oszklonej, nieogrzewanej werandzie).
Korzenie rośliny bywają wykorzystywane do celów leczniczych, ale nie należy przygotowywać z nich preparatów leczniczych samodzielnie, bo cała roślina jest też trująca.
Wybrane odmiany
- 'Christmas Carol' – odm. o białych kwiatach z różowym odcieniem
- 'Praecox' – wyjątkowo duże, nie przewieszające się kwiaty
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: jhenning, Saga1974/Pixabay, Wildfeuer/CC BY 2.5/Link, F. D. Richards/CC BY-SA 2.0/Flickr
Komentarze