Cienistka Roberta (Gymnocarpium robertianum) nazywana też zachyłką,to średniej wielkości paproć bylinowa z rodziny paprotnicowatych (Cystopteridaceae). Naturalnie występuje w Ameryce Północnej i w Europie (w tym także na nielicznych stanowiskach w Polsce), gdzie najchętniej zasiedla skały wapienne, kamieniste zbocza, piargi, szczeliny między głazami, a nawet wnęki w starych murach, spojonych zaprawą wapienną. Bywa też uprawiana w ogrodach jako roślina ozdobna.
Jak wygląda cienistka Roberta i co ją charakteryzuje?
Cienistka Roberta może dorastać do ok. 30-50 cm. wysokości. Jest to paproć ogrodowa tworząca zwartą kępę trójkątnych w zarysie, 2-3 krotnie złożonych liści. Liście te są budowane z wąskich, zielonych, wydłużonych, mocno karbowanych na brzegach i gruczołowato owłosionych od spodu listków, ułożonych naprzeciwległymi parami wzdłuż cienkich, sztywnych, brunatnych łodyżek. Cały liść osadzony jest na sztywnym, cienkim, długim, wzniesionym ogonku liściowym, wyrastającym wprost z kłącza.
Latem (VII-VIII) na spodzie listków tworzących liść, rozwijają się drobne, brunatne zarodniki, zebrane w kupki (brak zawijki).
🟢 Największe targi ogrodnicze w Polsce: Nowości roślinne, konkursy, kiermasze, wykłady i inspiracje. Zieleń to Życie 2025 już we wrześniu!
Cienistka Roberta posiada cienkie, wiązkowe korzenie, rozwijające się na całej długości mocnego, pełzającego, podziemnego kłącza, dzięki któremu mocno się rozrasta (na dobrych stanowiskach bywa nawet ekspansywna).
Jakie wymagania uprawowe ma cienistka?
Cienistka Roberta to mało wymagająca, a nawet pionierska roślina. Preferuje półcieniste oraz cieniste stanowiska i przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne, wapienne podłoża, o obojętnym lub zasadowym odczynie pH. Gatunek jest dostatecznie mrozoodporny i może być uprawiany na terenie całego kraju.
Cienistkę Roberta można rozmnażać przez podział kłączy.
Pielęgnacja krok po kroku
Cienistka Roberta nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, gdyż na odpowiednim stanowisku doskonale radzi sobie sama. Nie trzeba jej przycinać, ani nawozić (choć dobrze reaguje na delikatne, np. organiczne nawożenie), ale poleca się ją podlewać w czasie przedłużających się okresów suszy. Jeśli nadmiernie się rozrośnie i zacznie zagłuszać sąsiednie rośliny, może być natomiast konieczne skorygowanie jej wzrostu i usunięcie nadmiaru kłączy.
Cienistka Roberta nie jest rośliną wrażliwą na choroby i ataki szkodników, jeśli jednak zostanie posadzona na złym stanowisku (na słońcu, w kwaśnej glebie), może zapadać na choroby fizjologiczne, zasuszać liście, a nawet zamierać.
Jakie zastosowanie znajduje cienistka Roberta w ogrodzie?
Cienistka Roberta ze względu na swoje pochodzenie, doskonale nadaje się do obsadzania zacienionych miejsc na skalniakach, w ogródkach żwirowych i w alpinariach. Jeśli będzie miała zapewnione odpowiednie warunki, z czasem mocno się rozrośnie, tworząc gęste, zielone kobierce. Cienistka może też doskonale prezentować się posadzona w szczelinach między kamieniami, w zagłębieniach na ścianach tworzących ogrodowe murki lub ogrodzenia, a także na kamienistych lub żwirowych zboczach. Gatunek doskonale sprawdzi się również w ogrodach leśnych i naturalistycznych, o ile będzie miał do dyspozycji przepuszczalne, bogate w wapń podłoże o zasadowym lub przynajmniej obojętnym odczynie pH.
Zdjęcia: Ruckszio / AdobeStock