Złocień wielki / Jastrun wielki Leucanthemum maximum

Złocień wielki, a właściwie jastrun wielki (Leucanthemum maximum), popularnie nazywany margarytką to kłączowa bylina z rodziny astrowatych (Asteraceae). Gatunek pochodzi z południa Europy, ale w postaci odmian jest też uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna.

Jak wygląda jastrun wielki? Czym się charakteryzuje?

Jastrun wielki może dorastać do ok. 70 cm wysokości, w czasie gdy inne gatunki jastrunów są znacznie niższe. Roślina tworzy początkowo ponad ziemią gęstą rozetę wzniesionych, odziomkowych, wąskich, lancetowatych, dość dużych liści o grubo ząbkowanych brzegach, a następnie rozwija wzniesione, nierozgałęzione, sztywne, grube, ale kruche pędy z układającymi się naprzemiennie niedużymi, zielonymi, lancetowatymi, ząbkowanymi na brzegach, siedzącymi liśćmi, które są mniejsze od liści rozwijających się u podstawy pędu.

Jastrun wielki kwitnie latem (VI-VIII). Na szczytach pędów rozwijają się duże, koszyczkowe kwiaty, otoczone od dołu zieloną, półkulistą okrywą listków łuskowych. Każdy kwiat złożony jest z licznych, żółtych kwiatów rurkowych, tworzących wypukłe dno kwiatowe i otaczającego go okółka kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu długich, lancetowatych, wąskich, białych, brzeżnych kwiatów języczkowych. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w owocostany wypełnione nasionami (niełupki), nie posiadającymi aparatu lotnego.

Jastrun wielki tworzy rozbudowany, kłączowy system korzeniowy, za pomocą którego rozrasta się w duże kępy.

Jakie są wymagania i jak uprawiać jastrun wielki?

Jastrun wielki w uprawie preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, próchnicze, gliniasto-piaszczyste, dostatecznie wilgotne gleby, nie kumulujące jednak wody w okresie zimowym. Jastrun wielki jest w pełni mrozoodporny i może być uprawiany na terenie całego kraju bez konieczności okrywania na zimę.

Jastrun rośnie szybko, ale co kilka lat wymaga odmładzania (dzielenia), gdyż traci ładny pokrój i słabiej kwitnie.

Jastrun wielki jako gatunek może być rozmnażany przez wysiew nasion (daje też samosiew), jednak odmiany ozdobne, które w ogrodach są znacznie popularniejsze od gatunku, poleca się rozmnażać przez podział dorosłych egzemplarzy lub pobieranie z roślin odrostów korzeniowych.

Jak pielęgnować jastruna?

Bylinę podlewamy umiarkowanie w taki sposób, by gleba była lekko wilgotna, ale nie podmokła. Regularne nawożenie nawozami wieloskładnikowymi wiosną i latem wspomaga obfite kwitnienie.

Przycięty po pierwszym kwitnieniu, zakwitnie powtórnie późnym latem i jesienią. Późną jesienią warto całkowicie ściąć go tuż nad ziemią, dzięki czemu w obumarłych liściach nie będą zimowały choroby i szkodniki.

Które choroby i szkodniki najbardziej zagrażają roślinie?

Jastrun wielki często atakowany jest przez mączniaka prawdziwego. Na jego pąkach kwiatowych i wierzchołkach młodych pędów, chętnie żerują też mszyce.

Jakie zastosowanie ma jastrun wielki w ogrodzie?

Jastrun wielki to bardzo ładna i wdzięczna w uprawie bylina. Wspaniale prezentuje się w mieszanych kompozycjach rabatowych w towarzystwie pysznogłówek, rudbekii, jeżówek, floksów wiechowatych, liliowców, pięciorników krzewiastych, łubinów czy kuklików. Może być też wykorzystywany jako element łąki kwietniej. Jego kwiaty nadają się do wazonu. Co więcej, jest to roślina miododajna, która przyciąga pszczoły i motyle, wspierając bioróżnorodność w ogrodzie.

Popularne odmiany jastruna

W ogrodach jastrun wielki jako gatunek uprawiany jest rzadko, gdyż dużo bardziej atrakcyjne są jego odmiany mieszańcowe, określane jako Leucanthemum ×superbum. Do ciekawszych należą min.:

• 'Goldfinch' – kwiaty kremowo-żółte, półpełne, kwiaty języczkowe o postrzępionych brzegach wys ok. 70 cm
• 'Snow Lady' – odm. karłowa, kwiaty białe z żółtym środkiem, wys ok. 20 cm
• 'Sante' – kwiaty białe, pełne, o postrzępionych płatkach, wys ok. 60-70 cm
• 'Ooh La LaSpider' – odm. karłowa, kwiaty duże, śnieżnobiałe, półpełne, o mocno postrzępionych płatkach, wys ok. 20-30 cm
• 'Real Galaxy' – kwiaty półpełne, o postrzępionych płatkach, początkowo kremowe, później białe, wys. ok. 50-70 cm

Zdjęcia: skymoon13, Katarzyna, prambuwesas, Olga Ionina / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!