Symbole świąt Bożego Narodzenia | Przekonaj się, czy znasz znaczenie roślin i ozdób choinkowych

Wigilia i kolejne dni świąt Bożego Narodzenia to magiczny czas w naszych domach i radosne chwile, który spędzamy z rodziną oraz przyjaciółmi. Do Świąt szykujemy się już od wielu tygodni. W domach 4 tygodnie przed 24 grudnia można zapalić pierwszą świecę na wieńcu adwentowym.

Potem przychodzi czas na dekorowanie domu, kupowania świątecznych upominków, choinki i wieszania na niej świątecznych ozdób. Nawet podczas przygotowania świątecznego stołu kierujemy się zasadami, których nauczyliśmy się od naszych rodziców, babć i dziadków.

Każdy element, który pojawia się w naszych domach w okresie Bożego Narodzenia ma znaczenie symboliczne. Nawet kolory ozdób, choć od wielu lat stylizacje odbiegają od tradycyjnych, w których przeważa kolor czerwony i zielony – obecnie coraz częściej dekoracje dopasowujemy do wystroju wnętrza oraz obowiązujących trendów.

Poznaj najważniejsze elementy dekoracyjne Bożego Narodzenia i dowiedz się, jaka jest ich symbolika.

Fot. Arybickii AdobeStock, Van3ssa, congerdesign, Didgeman, Dieter_G / Pixabay

Dekorowanie domu na święta Bożego Narodzenia to wielka radość i możliwość spędzenia czasu nad kreatywnymi zajęciami

Wieniec adwentowy

Grudzień to najciemniejszy miesiąc w roku – dni są najkrótsze i dopiero po Bożym Narodzeniu dzień zaczyna się wydłużać. Już na początku grudnia, w pierwszą niedzielę adwentu w domu można ustawić wieniec adwentowy z czterema świecami. Każdą kolejną świecę zapala się w kolejną niedzielę adwentu. Światło symbolizuje nadzieję, a sam wieniec adwentowy to symbol oczekiwania na narodziny Jezusa. Okrągły wieniec symbolizuje Boga, wieczność i nieskończoność. Zielone gałązki roślin iglastych symbolizują życie.

Jemioła

Zimozielona jemioła jest rośliną pasożytniczą i rośnie na gałęziach drzew liściastych. Można ją znaleźć na brzozie, jabłoni, topoli czy jarzębinie. Tradycyjnie jemiołę wiesza się w domach na Święta Bożego Narodzenia nad stołem lub nad drzwiami wejściowymi do domu. Jemioła to symbol życia i płodności, ma przynosić szczęście w miłości.

Wianek na drzwiach 

Na drzwiach wejściowych do domu wieszamy okrągłe wianki z iglastych gałązek, ozdobione szyszkami, bombkami, gałązkami ostrokrzewu czy orzechami. Wianek na wejściu symbolizuje chojność domowników. 

Fot. jasongillman, franziska_geipel, Smader, ua_Bob_Dmyt_ua / Pixabay

Światełka i ozdoby choinkowe, a także świąteczne prezenty mają symboliczne znaczenie

Choinka i symbolika ozdób choinkowych

Jeden z najbardziej charakterystycznych elementów dekoracyjnych świąt Bożego Narodzenia to choinka, która jest symbolem życia i nadziei. Zanim w domach zaczęto ustawiać choinki (w domach katolickich od końca XIX wieku), wieszaną pod sufitem tzw. "podłaźnik" lub "podłaźniczkę". Był to ścięty czubek drzewa iglastego – jodły, świerka lub sosny, ozdobiony ręcznie wykonanymi ozdobami. Obecnie najczęściej wybieramy na drzewka bożonarodzeniowe świerki pospolite (Picea abies) i świerki kłujące (P. pungens) oraz ich odmiany, a także różne gatunki i odmiany jodeł (Abies).

Najważniejsze ozdoby na świątecznej choince oraz ich symbolika

• Gwiazda – na czubku każdej choinki musi znaleźć się gwiazda – symbolizuje Gwiazdę Betlejemską. To znak, który ułatwia znalezienie bliskim drogi do domu. 
• Jabłka – w kolorze czerwonym, to symbol rajskiego jabłka; mają przynosić zdrowie i życie.
• Lampki choinkowe (dawniej stosowano świeczki) – symbolizują światło Chrystusa, które przegania złe moce.
• Dzwonki  – symbolizują nadejście dobrej nowiny i radosnego wydarzenia, jakim są narodziny Jezusa.
• Łańcuch z papieru – dawniej wierzono, że to łańcuch oplatający choinkę od samego dołu do jej czubka wzmacnia więzi rodzinne. Łańcuch był robiony z papieru, z pojedynczych, połączonych ze sobą kółek.
• Bombki – kulisty kształt tych tradycyjnych ozdób symbolizuje powtarzalność i ciągłość.
• Lukrowane pierniczki – zawieszone na choince mają zapewniać domownikom dobrobyt.
• Orzechy – zawieszone na bożonarodzeniowym drzewku to symbol dobrobytu, siły i mądrości; mają zapewniać szczęście w małżeństwie i zdrowie.
• Anioły – to opiekunowie domowników, którzy mają za zadanie otaczać ich opieką.
• Cukierki i inne słodkości – to symbol radości, mają zapewniać szczęście.
• Prezenty i upominki, które wręczamy bliskim z okazji świąt Bożego Narodzenia – mają symbolizować dary, jakimi Jezus został obdarowany po narodzeniu.

Szopka

Szopka, którą ustawiamy w domach pod choinką lub w eksponowanym miejscu przy świątecznym stole to symbol stajenki, w której narodził się Jezus. W szkopce ustawiamy Świętą Rodzinę (Maryję, Józefa i dzieciątko Jezus). Pod dachem szopki powinni znaleźć się pasterze i zwierzęta (owce, wół, osioł), a obok postacie Trzech Króli, którzy przybyli do Jezusa z darami. Na dachu szopki nie może zabraknąć Gwiazdy Betlejemskiej oraz aniołów.

Siano i snopek zboża

Kolejnym symbolem Bożego Narodzenia jest siano, które umieszczamy pod obrusem świątecznego stołu. Siano symbolizuje stajenkę oraz skromne warunki i ubóstwo Jezusa. Ma przynieść domownikom dobrobyt.

W ludowej tradycji w czasie Świąt Bożego Narodzenia w rogu izby umieszczano również snopek zboża, który był symbolem zdrowia. Po wieczerzy zbożem karmiono zwierzęta gospodarskie.

Święty Mikołaj

Postać św. Mikołaja, starszego mężczyzny z długą białą brodą, ubranego w czerwony strój, niosącego worek prezentów i trzymającego pastorał to symbol miłosierdzia i pomocy bliźniemu. Święty Mikołaj, biskup Miry, żyjący w średniowieczu pomagał biednym i słynął z dobroczynności.

Obecnie św. Mikołaj najczęściej przedstawiany jest na saniach ciągniętych przez renifery oraz w towarzystwie elfów. Powszechnie kojarzony jest z prezentami bożonarodzeniowymi oraz Mikołajkami, które obchodzimy 6 grudnia.

Gwiazda betlejemska

Poinsecja, czyli gwiazda betlejemska nazywana jest w Meksyku "Flores de Noche Buena", czyli kwiatem Bożego Narodzenia. Z tą rośliną związana jest legenda o biednej dziewczynce, która chciała obdarować w Wigilię Jezusa i przyniosła do kościoła znalezioną po drodze roślinę (była nią poinsecja). Zwykłe zielone liście w kościele zaczęły zmieniać kolory i przybierać różne odcienie zielonego oraz czerwonego. Do naszych domów, jako symbol Bożego Narodzenia, poinsecja trafiła dopiero w XX wieku. 

Kolory: zielony, czerwony, złoty

Zielony kolor, który dominuje w czasie świąt Bożego Narodzenia to symbol nadziei, wierności i życia. Barwa czerwona odnosi się do krwi Chrystusa. Natomiast zloty kolor, jaki spotykamy w ozdobach świątecznych to pogański symbol bogactwa.

Tekst: ZielonyOgródek, zdjęcia tytułowe Rh2010, Arybickii  / AdobeStock, Van3ssa, Didgeman / Pixabay