Zawilec wieńcowy (Anemone coronaria)

Zawilec wieńcowy (Anemone coronaria) nazywany też zawilcem koronowym to gatunek kłączowej byliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Jego naturalne siedliska znajdują się w rejonach śródziemnomorskich oraz w Azji (min. Turcjii, Syrii), ale ze względu na atrakcyjne kwiaty, roślina jest też uprawiana w wielu innych krajach świata.

Roślina dorasta do ok. 20-30 cm wys. i tworzy tuż nad ziemią niewielką rozetę odziomkowych, krótkołodygowych, zielonych, pierzastych liści, przypominających liście pietruszki naciowej.

Zawilec wieńcowy kwitnie wiosną (IV-V). Spomiędzy liści wyrastają wzniesione, nagie, sztywne łodyżki kwiatowe z rozwijającą się w połowie ich wysokości kryzą zielonych, pierzastych liści i zwieńczone pojedynczym, dużym kwiatem o miseczkowatej lub talerzykowatej koronie. Każdy kwiat posiada ciemny, wypukły środek z odstającymi pręcikami i grubymi, ciemnymi pylnikami (wyglądem przypominają koronkę otaczającą wypukłą główkę), otoczony okółkiem dużych, delikatnych, barwnych płatków. U gatunku kwiaty są pojedyncze i najczęściej czerwone, ale u odmian mogą być też białe, różowe, niebieskie, fioletowe, a nawet półpełne i pełne.

Częścią podziemną rośliny jest krótkie, bulwiaste kłącze.

Wymagania i uprawa

Zawilec wieńcowy w uprawie oczekuje słonecznego lub półcienistego stanowiska i żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, umiarkowanie wilgotnej gleby o obojętnym lub zasadowym odczynie pH. Bardzo nie lubi nadmiaru wody w podłożu, dlatego stanowisko, na którym rośnie powinno być dobrze zdrenowane. Roślina źle znosi też zasolenie gleby, dlatego lepiej zasilać ją kompostem niż nawozami mineralnymi.

Zawilec koronowy kwitnie zwykle wiosną i wczesnym latem, po czym przechodzi w stan spoczynku (rośliny posadzone późno i niektóre odmiany kwitną też latem). Jeśli pozostawimy go w ogrodzie, musi mieć zapewnione suche podłoże i ciepłe stanowisko, wiec kiedy pogoda jest niepewna i często padają deszcze, bulwy lepiej wykopać i przechować przez lato w przewiewnym ciemnym miejscu (temp. ok. 15-20°C).

Ponieważ zawilec wieńcowy ma umiarkowaną mrozoodporność, jego bulwy powinny pozostać w pomieszczeniu aż do czasu wiosennego sadzenia (przykryte trocinami lub torfem, w pomieszczeniu o temp. ok. 5-8°C), jednak w najcieplejszych rejonach kraju można spróbować posadzić rośliny ponownie do gruntu już jesienią, solidnie okrywając je na zimę grubą warstwą ściółki. Jeśli przetrwają do wiosny, wcześniej zakwitną.

Zawilec może być rozmnażany przez wysiew nasion wczesną wiosną (II-III) do pojemników (siewki się pikuje i wysadza do gruntu lub do doniczek w IV-V) lub przez wiosenny podział bulw. Bulwy sadzi się do gruntu wiosną (IV). Przed sadzeniem, bulwy należy moczyć przez ok. 1-2 dni w ciepłej wodzie, dzięki czemu będą lepiej się rozwijały.

Zastosowanie

Zawilec wieńcowy najczęściej uprawiany jest na kwiat cięty, jednak może być też piękną ozdobą rabaty, gdyż dobrze wygląda w towarzystwie innych wiosennych kwiatów np. tulipanów, narcyzów, innych zawilców. Posadzony w grupach może być też traktowany jako sezonowa roślina okrywowa.

Wybrane odmiany

Zawilce koronowe posiadają dużo odmian, z których większość podzielono na dwie grupy:

• grupa St. Brigid – o kwiatach pełnych lub półpełnych jak np.: ciemnoróżowa ‘Admiral’, biała ‘Mount Everest’, ciemnoniebieska ‘Lord Lieutenant’
• grupa De Caen – o dużych kwiatach pojedynczych jak np.: czerwona z białym oczkiem ‘Hollandia’, różowa ‘Sylphide’, biało-czerwona ‘Bicolor’, fioletowo-niebieska ‘Mr. Fokker’.

Tekst: Katarzyna Józefowicz