Relaks na świeżym powietrzu

Zanim przystąpimy do budowy albo zakupu altany bądź elementów małej architektury (pergoli, trejażu itd.), zastanówmy się nad lokalizacją tych obiektów oraz rodzajem budulca. Najlepiej jeśli zostaną zaprojektowane przez architekta krajobrazu, zajmującego się planem zagospodarowania działki. Będziemy mieć pewność, że dobrze wpisują się w stylistykę ogrodu.

Ich wykonanie i montaż na działce można zlecić stolarzowi. Z jego usług warto skorzystać szczególnie w sytuacji, gdy planujemy kilka elementów, które powinny tworzyć spójną całość (sumaryczne koszty nie powinny być bardzo wysokie).

Można też kupić – np. w centrum ogrodniczym – produkty gotowe do montażu, z zabezpieczonego drewna bądź metalu, proponowane w zestawie ze wszystkimi niezbędnymi akcesoriami (wkręty, obejmy itd.) oraz instrukcją. Wiele firm oferuje montaż w cenie zakupu lub za drobną dopłatą.

Drewno jest najczęściej używanym budulcem w ogrodzie, a jednocześnie dość szybko niszczącym się, dlatego bezwzględnie musi być zabezpieczane.Warto kupować deski, bale czy gotowe produkty (pergole, meble itd.) jako już zaimpregnowane. Najlepiej ciśnieniowo – drewno będzie nasycone w całym przekroju, nie tylko na powierzchni.

Pamiętajmy jednak, że nawet fachowo zabezpieczony materiał trzeba po kilku latach ponownie zaimpregnować. Do wykańczania jego powierzchni używa się specjalnych impregnatów (do stosowania na zewnątrz domu), lakieru, lakierobejcy i farby kryjącej.

Ogrodowe domki – kupić czy budować?

Jeżeli chcemy stworzyć na działce miejsce zapewniające wypoczynek wśród zieleni – niezależnie od kaprysów pogody – postawmy ogrodowy domek, np. w formie altany. W krajach południowych trudno wyobrazić sobie bez niej ogród – lekka konstrukcja opleciona pnączami musi chronić przed słońcem i wiatrem.

Może ona stanowić punkt spotkań z przyjaciółmi albo pełnić rolę letniej kuchni – w obydwu przypadkach nie powinna być zbytnio oddalona od domu (dzięki temu unikniemy długich wędrówek z talerzami). Jeżeli domek ma pełnić funkcję samotni, zaplanujmy go w bardziej odizolowanej części posesji. Dobrze jest go usytuować na niewielkim wzniesieniu – tak by rozpościerał się z niego ładny widok na ogród bądź okolicę. W obniżeniu terenu po deszczu może zaś gromadzić się woda.

Budulec należy dopasować do materiału zastosowanego do wykończenia tarasu, podmurówki domu bądź ogrodzenia. Ekskluzywną opcję stanowią altany ze stali kutej lub giętych prętów. Największym powodzeniem cieszą się natomiast konstrukcje drewniane. Altany do samodzielnego montażu mogą być metalowe i drewniane.

W centrach ogrodniczych mamy duży wybór domków cztero-, sześcio- lub ośmiokątnych, z ażurowymi ściankami, wykonanych z drewna impregnowanego ciśnieniowo. Budowle przeznaczone do użytkowania również w chłodnych miesiącach mają lite, ocieplone ściany oraz klasyczne okna i drzwi wejściowe. Stawia się je na fundamencie (lekkie, ażurowe altany nie wymagają takiego posadowienia). Dobrym rozwiązaniem będzie fundament punktowy.

Zanim dokonamy wyboru, zastanówmy się zatem, kiedy i jak będziemy użytkować nasz ogrodowy domek – od wiosny do jesieni czy przez cały rok.

Dach może być kryty blachą, papą, gontem bitumicznym lub drewnianym, dachówką bądź trzciną. Najprościej zastosować blachę, przybijając odpowiednio przycięte arkusze do łat. Gont bitumiczny i zwykłą papę (najtańsza opcja) układa się na pełnym deskowaniu. Podłogę układa się z desek, bruku albo płyt nawierzchniowych.

Fot. Willow House

Zamiast budować altanę, możemy ustawić w ogrodzie tzw. pawilon – rodzaj przenośnej altany, przypominającej baldachim lub namiot. Na aluminiowym stelażu lub drewnianych kratownicach wspiera się nieprzemakalne, poliestrowe zadaszenie (najlepiej gdy jest zdejmowane, przypinane na zatrzaski). Pawilon przeważnie rozstawia się na okres wiosny i lata albo z okazji większych, plenerowych spotkań towarzyskich. Jego montaż i demontaż jest dość szybki, bo konstrukcji nie przytwierdza się na stałe do podłoża. Podłogę zastępuje trawnik, przenośne drewniane podesty bądź nawierzchnia utwardzona kostką lub płytami.

Ogrodowy domek nie musi mieć formy tradycyjnej altany. Nic nie stoi na przeszkodzie, by utworzyć daszek z pleksiglasu i siedziska z koszy gabionowych, wypełnionych kamieniami bądź innym materiałem. Ażurowe zadaszenie zapewni także pergola obrośnięta pnączami. Można również wykonać tzw. żywą altanę, z ukorzenionych wierzbowych gałązek (przymocowanych do drewnianego lub metalowego szkieletu) albo poprzez wydzielenie zacisznego kącika pod konarami drzew (odpowiednio formując ich gałęzie).

Elementy małej architektury

W wielu ogrodach istotną rolę pełnią ławki (często montowane na stałe) oraz stawiane przy nich rozmaite konstrukcje z drewna i metalu. Może to być pergola (tunel ze słupów połączonych na szczycie belkami, kratami – tworzącymi pewien rodzaj zadaszenia) bądź ażurowa ścianka w postaci trejażu (kilka słupów połączonych u góry belką), kraty czy nawet drewnianego panelu ogrodzeniowego.

Przy ich pomocy można wydzielić zaciszny kącik (z ławką lub innym rodzajem siedziska), osłonić taras bądź zasłonić gospodarczą część posesji. Konstrukcje te stanowią jednocześnie podporę dla jednorocznych i wieloletnich roślin pnących.

Dopiero, gdy są porośnięte zielenią, zaczynają szczelnie izolować przed podmuchami wiatru, słońcem czy wzrokiem sąsiadów. Pnącza zaś, rozpostarte na takiej budowli, są doskonale doświetlone. Niektóre z nich (np. pięknie kwitnąca glicynia, róża pnąca, milin, złotokap) wymagają jednak mocnych podpór (solidnej pergoli lub trejażu), bo osiągają znaczne rozmiary.

Konstrukcje nie powinny być przy tym zbyt wysokie – maksymalnie do 120 cm – by nie wyglądały przytłaczająco. Płaskie elementy (jak trejaż czy krata) dobrze sprawdzają się na małych działkach, gdzie nie ma miejsca na rozrośniętą barierę z krzewów. Aby tworzyły strefę cienia powinny stać na linii wschód-zachód.

Ławka ogrodowa
Często umieszcza się ją w zacisznym miejscu, z dala od tarasu czy altany, w której koncentruje się życie rodzinne (staje się wtedy miejscem medytacji). Wykonana może być z drewna krajowego lub egzotycznego, aluminium, stali i żeliwa. Dobrym rozwiązaniem jest drewniane siedzisko (zapewnia ciepło i wygodę) oraz metalowa konstrukcja (drewniane nóżki w kontakcie z gruntem szybko uległyby zniszczeniu). Wyroby żeliwne są ciężkie, ale stabilne. Ławki ogrodowe nie muszą być przytwierdzone do podłoża, tak jak parkowe, choć niektóre przystosowane są do wkopania w grunt czy zabetonowania.

Fot. Semmerlock

Pergola
Można ją zaplanować przy ogrodowej ławce, wzdłuż ścieżki albo nad tarasem. Nie musi być wolnostojącą budowlą – niekiedy bywa wsparta o mur (np. o ścianę domu). Zawsze jednak liczy się jej wytrzymałość – pędy pnączy (zwłaszcza po deszczu) są ciężkie. Pergole najczęściej wykonywane są w całości z metalu bądź drewna, ale słupy mogą być też murowane. Konstrukcja daje ażurowe zadaszenie – np. w postaci krat. Jeśli zaś na jej szczycie rozłożymy specjalną tkaninę, zapewni osłonę także podczas opadów.

Fot. L. Jampolska Pergole często buduje się na tarasie i górną ich część okrywa tkaniną.

Meble tarasowe

Ich doborowi warto poświęcić sporo uwagi, wszak to głównie od rodzaju mebli zależy komfort wypoczynku na świeżym powietrzu. Oferta producentów jest bardzo bogata i z roku na rok się powiększa. Dochodzą nowe rozwiązania, zmienia się wzornictwo.

Najważniejsze, by meble były wygodne. Wypróbujmy je przed zakupem. Sprawdźmy, czy mają regulowane oparcia i czy są stabilne. Liczy się również solidność wykonania. Nie kupujmy najtańszych wyrobów, wybierzmy najlepsze, na jakie nas stać.

Popularne jest łączenie różnych materiałów, np. drewna lub plastiku z aluminium. Ciepłe drewno doskonale nadaje się na siedziska, oparcia i podłokietniki. Konstrukcja z aluminium nadaje lekkości. Poręczne i lekkie produkty z aluminium lub tworzywa można łatwo przenosić z miejsca na miejsce (tam, gdzie akurat mamy ochotę wypoczywać) i sprzątać przed deszczem. Najmniej pielęgnacji wymagają meble z metalu i tworzywa sztucznego, a najwięcej z wikliny, rattanu i drewna krajowego. Dobrze jeśli pokrowce można zdejmować i prać.

Styl mebli powinien pasować do wyglądu budynku i elementów małej architektury. Obecnie modny jest minimalizm, proste formy.

Fot. Hagea Meble aluminiowe są lekkie i zwykle mają nowoczesną linię.

Dom coraz częściej przenika się z ogrodem, zatem i meble tarasowe zaczynają przypominać salonowe. Nie tylko pod względem wyglądu, ale również i wygody. Umożliwiają urządzenie dodatkowego salonu pod chmurką. Wykazują odporność na wpływ warunków atmosferycznych – słońca, deszczu. Oferowane są w małych i dużych zestawach.

Znajdziemy komplety stołowe (stół z krzesłami) oraz wypoczynkowe (stolik kawowy, fotele, kanapa). Zestawy mogą dodatkowo obejmować mniej typowe elementy, jak szezlong, huśtawka czy skrzynia (w której przechowuje się poduszki lub ogrodową zastawę, a jednocześnie używa jako siedziska). Nowością są ogrodowe meble modułowe (dotychczas stosowane we wnętrzach), które można zestawiać lub rozsuwać, oraz leżaki czy sofy, wyposażone w rozkładany baldachim (niczym plażowe kosze).

Jeśli dysponujemy niewielką przestrzenią, wybierzmy krzesła i stoliki składane. W razie potrzeby można je schować w kąt (łatwo się je także przechowuje, np. w pomieszczeniu gospodarczym). Pamiętajmy, że na duży ogrodowy zestaw mebli – stół oraz kilka krzeseł lub foteli – potrzeba ok. 10 m². Na 2-3 m² bez problemu zmieścimy dwa krzesła i mały stolik.

Meble nowoczesne

Meble aluminiowe, z kolorowego tworzywa z domieszką żywicy oraz plecione, wykonane z technorattanu lub włókna hularo, wyglądają minimalistycznie i nowocześnie. Są przy tym lekkie i trwałe.

Produkty aluminiowe pod względem trwałości nie ustępują żeliwnym. Nie wymagają konserwacji i chowania na zimę. Producenci często wyposażają je w systemy łatwego składania. Jedynym mankamentem może być dość wysoka cena.

Fot. Hagea Trwałe meble z żywicy, wzmocnionej włóknem szklanym. Brak elementów metalowych eliminuje problem rdzy.

Wyroby z tworzywa z domieszką żywicy nie są tanie, za to bardzo modne. Z uwagi na futurystyczną linię i nierzadko wyrazisty kolor, przykuwają uwagę. Dobrze prezentują się na utwardzonej nawierzchni, w miejscach, gdzie roślinność jest raczej dodatkiem. Są też bardzo odporne na wpływ czynników atmosferycznych (poza mrozem). Nie przypominają tanich mebli plastikowych, które łatwo pękają, rysują się, odbarwiają i matowieją.

Meble plecione, wykonane z tworzywa syntetycznego (technorattanu czy włókna hularo), na stelażu aluminiowym, wyglądają równie naturalnie, co wiklinowe czy rattanowe, ale mają nowocześniejsze wzornictwo (dzięki plastyczności tworzyw) i mogą zimą pozostawać na zewnątrz.

Wiele osób samodzielnie buduje oryginalne siedziska, stoliki i półki z palet – drewnianych platform. Po oszlifowaniu i właściwym zaimpregnowaniu służą one latami. Do budowy mebli wybierzmy suche, czyste i nieuszkodzone europalety – są najtrwalsze i mają określone (równe) wymiary.

Meble klasyczne

Wśród bujnej zieleni, ukwieconych rabat, dobrze prezentują się meble o klasycznej, eleganckiej formie – ze stali, żeliwa, drewna (w połączeniu bądź osobno).

Wyroby metalowe należą do najwytrzymalszych – odpowiednio zabezpieczone mogą zimą pozostawać na dworze. Bardzo efektownie prezentują się meble kute ręcznie.

Fot. Galeria Heban Meble metalowe mogą mieć nowoczesną lub staroświecką formę. Fantazyjnie powyginane kształty nóżek, podłokietników wprowadzają nutę romantyzmu.

Na uwagę zasługują też produkty z drewna egzotycznego – znacznie droższe od tych z drewna krajowego, ale bardzo trwałe. Mogą stać pod gołym niebem przez okrągły rok i nie wymagają impregnacji, bo zawierają dużo naturalnych substancji oleistych.

Tradycyjne wzornictwo mają także wyjątkowo wygodne meble wyplatane z wikliny, bambusa i rattanu (zdrewniałych pędów palmy). Pamiętajmy jednak, że należy je chronić przed wilgocią i mrozem.