Narzędzia do prac w ogrodzie

Każdy ogród wymaga pielęgnacji – duży i mały, pełen roślin i ten całkowicie obsiany trawą. Nie wystarczą jednak chęci i sprawne ręce – trzeba zaopatrzyć się w niezbędne narzędzia.

Praktycznie na każdej działce niezbędna jest kosiarka, a jeśli teren jest nierówny albo trawy nie kosi się systematycznie – kosa spalinowa. Miłośnicy zieleni i ogrodów wypełnionych rozmaitymi okazami roślin powinni zaopatrzyć się w mechaniczne nożyce do cięcia krzewów, a ci, którzy mają zadrzewioną działkę i sami przygotowują drewno do kominka – w pilarkę łańcuchową.

Najlepiej od razu zdecydować się na zakup urządzeń wysokiej jakości, niż kilkakrotne kupować tani, nietrwały i niewygodny w użytkowaniu sprzęt. Nowoczesne narzędzia projektowane są tak, by minimalizowały zarówno wysiłek podczas pracy, jak i obciążenie kręgosłupa. Pamiętajmy jednak, że sprzęt zawsze należy dobierać odpowiednio do własnych możliwości fizycznych.

NARZĘDZIA DO PRAC RĘCZNYCH

► SZPADEL, ŁOPATA, WIDŁY AMERYKAŃSKIE 
Sprzęt tego typu wyposaża się obecnie w specjalnie wyprofilowane trzonki – ergonomiczne narzędzia są wygodniejsze i lżejsze. Ważne jest jednak dopasowanie długości trzonka do wzrostu użytkownika;

► GRABIE 
Mogą mieć rozmaitą szerokość i zęby sztywne lub elastyczne. Modele o twardych zębach mają ogólne zastosowanie (grabienie liści, wyrównanie ziemi itd.), te o miękkich (tzw. pazurki) służą do grabienia trawy i liści, natomiast wąskie – do pielęgnacji rabat, bo łatwo manewrować nimi między roślinami;

► GRACE, MOTYKA, PAZURKI 
Narzędzie o rróżnej szerokości i rozstawie zębów – do spulchniania gleby i usuwania chwastów na grządkach;

► PIŁY, SEKATORY 
Niezbędne na każdej działce. Piła z łukowatym brzeszczotem (zwana lisim ogonem) przyda się do usuwania konarów, sekator oburęczny – do cięcia grubszych gałęzi i żywopłotu, zaś mały, jednoręczny – do przycinania cienkich pędów.

KOSIARKI

Przed zakupem kosiarki, warto przeanalizować wady i zalety urządzeń o odmiennym napędzie. Sposób ścinania trawy oraz budowa kosiarek elektrycznych i spalinowych – oprócz silnika – praktycznie się nie różni. Istotną różnicę stanowi natomiast moc i efektywność sprzętu różnego typu.

...dopasowana do wielkości trawnika

Kosiarkę dobiera się przede wszystkim do wielkości murawy (powierzchni wymagającej systematycznego koszenia). Do dużych trawników – powyżej 500 m² – polecane są kosiarki spalinowe, najlepiej z napędem, które najczęściej wyposażone są w silnik o mocy 3,5-6 kM.

Mogą efektywnie kosić wysoką trawę i napędzać koła jezdne. W przypadku trawników o powierzchni powyżej 3000 m² najtrafniejszym wyborem są kosiarki traktorowe – z silnikiem o mocy 10-18 kM.

Na trawnikach o powierzchni do 500 m² sprawdzają się kosiarki elektryczne – z silnikiem o mocy 700–1600 W. Są tańsze niż modele spalinowe lecz szerokość koszenia wynosi zaledwie 30–40 cm. Niewielkie (do 50 m²) reprezentacyjne trawniki we frontowej części ogrodu kosi się niekiedy za pomocą kosiarek ręcznych, których nie trzeba podłączać do prądu, ani zasilać paliwem.

Szerokość robocza to maksymalnie 30 cm, ale urządzenia są tanie, mają nieskomplikowaną budowę (noże zamontowane na bębnie) i pozwalają uzyskać efekt trawnika dywanowego (angielskiego), ponieważ koszenie przypomina ścinanie za pomocą nożyczek. Źdźbła nie mają poszarpanych końców, dzięki czemu nie żółkną i są odporniejsze na choroby.

...łatwa w obsłudze

Uruchomienie kosiarki spalinowej wymaga wysiłku, jeśli wyposażona jest w rozrusznik ręczny (konieczne jest energiczne pociągnięcie za linkę rozruchową). Dogodniejszym rozwiązaniem jest rozrusznik elektryczny – zasilany z niewielkiego akumulatora.

Ponadto urządzenia spalinowe są dosyć ciężkie, więc trudno nimi operować, np. wjechać pod górkę z napełnionym koszem, gdy nie mają napędu na koła. W porównaniu z kosiarkami elektrycznymi są także znacznie głośniejsze i wymagają złożonej konserwacji – musimy pamiętać o zaopatrzeniu się w paliwo i regularnej wymianie oleju silnikowego.

Aby uruchomić kosiarkę elektryczną, wystarczy podłączyć przewód zasilający do gniazda i nacisnąć (po odblokowaniu) dźwignię bezpieczeństwa. Obszar użytkowania ogranicza jednak długość przewodu. Podczas pracy trzeba też uważać, aby go nie splątać lub, co gorsza, nie przejechać.

Kosiarkę należy podłączać do gniazd zabezpieczonych wyłącznikiem różnicowoprądowym (gdy stoi się bezpośrednio na ziemi, porażenie jest szczególnie niebezpieczne). Niektóre modele wyposażone są w akumulator, który zapewnia energię na kilka godzin. Ręczne kosiarki bębnowe są ciche i ekologiczne, jednak pchanie urządzenia wymaga sporo siły.

...gromadzi lub wyrzuca trawę

Kosiarki o napędzie elektrycznym umożliwiają gromadzenie ściętej trawy w koszu z tyłu urządzenia. W ten sposób postępuje się przeważnie w obrębie regularnie koszonych trawników przydomowych. W przypadku kosiarek spalinowych opcji jest kilka:

• gromadzenie pokosu w zbiorniku;
• wyrzucanie go przez boczną osłonę – wyrzut sprawdza się na trawnikach rzadko koszonych, bo zapobiega zapychaniu się kosiarki (pokos trzeba jednak zgrabić);
• mielenie trawy – w obrębie trawników często koszonych można korzystać z kosiarki mielącej. Rozdrobniony pokos pozostawiony na trawniku stanowi zielony nawóz. Rozwiązanie to nie może być jednak stosowane ciągle, gdyż sprzyja rozwojowi chorób roślin – po 2–3 zabiegach trawa powinna być skoszona i zebrana do kosza.
  
  

Fot. Husqvarna AB Z myślą o największych trawnikach zaprojektowano kosiarki-traktorki. Po zamontowaniu dodatkowego oprzyrządowania (np. siewnika, pługu, przyczepki) mogą być używane do rozmaitych prac wokół domu.

Nowatorskim rodzajem kosiarek są tzw. kosiarki-roboty. Po zaprogramowaniu same koszą trawnik w obrębie wyznaczonym przez pętlę indukcyjną. W celu doładowania akumulatora urządzenie wraca do stacji dokującej. Maszyna może być wyposażona w baterię słoneczną, fot. Husqvarna AB	Trawnik wygląda efektownie dopiero wtedy, gdy ma starannie przycięte krawędzie. Trudno osiągnąć idealny efekt bez użycia podkaszarki. Dzięki regulacji kąta nachylenia głowicy, za pomocą urządzenia bez trudu można kosić trawę również w zakamarkach, fot. Bosch

KOSY, PODKASZARKI

Tam, gdzie trudno wjechać kosiarką (teren nierówny, zakamarki), używa się kosy mechanicznej (tzw. wykaszarki). Zastosowanie tego urządzenia to czasem jedyny sposób na usunięcie chwastów, zarośli i wysokiej trawy z dużej działki, na której nie prowadzi się systematycznej pielęgnacji zieleni.

Kosy wyposażone w wał sztywny mają sporą moc. Po zamontowaniu tarczy zębatej albo specjalnych noży, umożliwiają ścinanie gęstych zarośli. Urządzenia z wałem giętkim mają głowicę żyłkową i mogą kosić jedynie trawę i chwasty o miękkich pędach. Urządzenia oferowane są z napędem elektrycznym lub spalinowym. Użytkowanie ciężkich kos – szczególnie spalinowych – ułatwia zawieszenie ich na specjalnych szelkach.

Mniejsze od kos – podkaszarki – to poręczne urządzenia, dzięki którym można przystrzyc trawę w trudno dostępnych miejscach. Noże kosiarki nie obetną bowiem trawy pod ławkami, wokół drzew czy wzdłuż murków. Elementem tnącym podkaszarki jest żyłka nylonowa, przymocowana do głowicy.

Kosy spalinowe z tarczą tnącą lub nożami znakomicie sprawdzają się podczas cięcia wysokiej trawy i zarośli w trudno dostępnych miejscach. Niestety praca kosą jest bardziej męcząca niż kosiarką, bo urządzenie nosi się w rękach, fot. Honda	Tzw. kosiarki bębnowe – czyli o napędzie ręcznym – są najcichsze, ale nie nadają się do koszenia trawy, której źdźbła są dłuższe niż 8 cm oraz do pracy na nierównym terenie (jego powierzchnia powinna być starannie wyprofilowana), fot. Gardena

NOŻYCE

Przycinanie krzewów może stać się znacznie łatwiejsze dzięki zastosowaniu nożyc mechanicznych – elektrycznych lub spalinowych. Szczególnie gdy wybierzemy lekki model – do 3 kg – z systemem antywibracyjnym i obrotową głowicą, umożliwiającą cięcie w pionie i w poziomie. Zębata listwa nożowa wykonuje szybkie ruchy posuwisto-zwrotne, a ścinanie następuje pomiędzy nożami ruchomymi a stałymi przeciwostrzami.

Do formowania tzw. rzeźb roślinnych, o skomplikowanym kształcie, najlepsze są nożyce akumulatorowe, z krótką listwą tnącą. Sprzęt wyposażony w akumulator pracuje cicho. Ponadto nie ogranicza nas długość przewodu. Do strzyżenia dużych, równych powierzchni, np. żywopłotów, polecane są urządzenia z długą listwą.

W przypadku wysokich krzewów, można zastosować nożyce na teleskopowym wysięgniku. Praca nożycami spalinowymi jest bardzo wydajna i umożliwia cięcie grubszych gałązek (o średnicy do 2 cm), ale przeznaczone są one raczej dla profesjonalistów (np. do pielęgnacji zieleni w parkach), ze względu na duży ciężar, emitowany hałas i wysoką cenę.

Do strzyżenia żywopłotów przeznaczone są mechaniczne nożyce z długą listwą tnącą, fot. Honda	Poręczne nożyce akumulatorowe polecane są do formowania krzewów, a po zmianie ostrza, można przycinać nimi brzegi trawnik, fot. Bosch

PILARKI

Pilarka łańcuchowa to sprzęt niezbędny do licznych prac wokół domu – od usuwania gałęzi i ścinania drzew do cięcia drewna na opał i prac ciesielskich. Długotrwała praca urządzeniem będzie mniej męcząca, jeśli wybierzemy model lekki, dobrze wyważony, z ergonomicznie wyprofilowanymi uchwytami i opcją redukcji drgań.

Decydując się na zakup wydajnej pilarki spalinowej, pamiętajmy, że jest to sprzęt masywny i głośny. Dość uciążliwa jest jego obsługa – rozruch silnika i utrzymanie go na pożądanych obrotach, przygotowywanie właściwego paliwa, czyli mieszanki benzyny i oleju, według proporcji zalecanych przez producenta pilarki.

Do użytku domowego w zupełności wystarczy pilarka wyposażona w dwusuwowy silnik spalinowy o mocy 2-3 kM – nie kupujmy masywnego sprzętu dla profesjonalistów (jest droższy, a my nie wykorzystamy w pełni jego potencjału).

W niewielkich przydomowych ogrodach świetnie sprawdzają się pilarki elektryczne – proste w obsłudze i gotowe do pracy po podłączeniu do gniazda elektrycznego.

Są dość ciche i nie emitują spalin, dlatego z powodzeniem można nimi pracować także w pomieszczeniach gospodarczych czy drewutniach (modeli spalinowych nie wolno natomiast używać w zamkniętych pomieszczeniach).

Można też zdecydować się na zakup pilarki akumulatorowej, która jest bardzo komfortowa w obsłudze, bo podczas pracy przewód elektryczny nie ogranicza ruchów. Pamiętajmy jednak, że mocą i wydajnością nie dorównuje ona pozostałym pilarkom.

PRZECHOWYWANIE

Narzędzia ogrodowe posłużą dłużej, jeśli będą właściwie przechowywane. Po skończonej pracy trzeba je oczyścić z ziemi i schować do pomieszczenia, gdzie nie będą narażone na wilgoć.

Najlepiej, w projekcie domu przewidzieć pomieszczenie gospodarcze z bieżącą wodą i wejściem od strony ogrodu, gdzie będzie można składować zarówno narzędzia, jak i meble ogrodowe, parasole, donice i inne sprzęty (te z tworzywa sztucznego lub gumy, np. zraszacze czy węże ogrodowe, mogą popękać, gdy narażone są na działanie ujemnej temperatury).

Na składzik można także przeznaczyć część garażu lub postawić w ogrodzie domek na narzędzia – najprościej kupić gotowy model w hipermarkecie lub centrum ogrodniczym. Dobrze jeśli składzik ma powierzchnię przynajmniej 6 m² i dość szerokie drzwi – minimum 90 cm – przez które łatwo przejechać kosiarką.