Świdośliwa w ogrodzie | Jaką wybrać? Gdzie posadzić?

Uniwersalny krzew ozdobny dla każdego

Jest świetnym krzewem dla ogrodników-amatorów, nawet tych skarżących się na brak czasu lub nie mających ochoty na częste pielęgnowanie roślin. Przede wszystkim świdośliwa wyróżnia się bardzo dobra odpornością na mróz, suszę oraz ataki chorób, a także niewielkimi wymaganiami uprawowymi. Właściwie wystarczy zapewnić młodym roślinom odpowiednie nawodnienie po posadzeniu (zanim się ukorzenią), ponieważ mogą być wrażliwe na dłuższe okresy suszy.

Warto uprawiać we własnym ogrodzie lub na działce, nie tylko typowo ozdobną świdośliwę Lamarcką, ale też owocowe odmiany świdośliwy olcholistnej, aby wzbogacić jadłospis w bardzo zdrowe owoce, uzyskane bez wysiłku, z łatwych w uprawie krzewów.

Ozdobna świdośliwa Lamarcka

Najbardziej znane są gatunki ozdobne, które można posadzić zarówno w ogrodzie, jak również w zielni miejskiej na skwerach i zieleńcach, czy w dużych skrzynkach lub innych pojemnikach. Jednym z najpopularniejszych, niekłopotliwych w uprawie gatunków, uprawianych głównie dla celów ozdobnych jest świdośliwa Lamarcka (Amelanchier lamarckii) nazywana też kanadyjską.

Zwykle jest to wielopniowy krzew, czasem małe drzewo, osiągające wysokość kilku metrów (od 4 do nawet 8 m) i wytwarzające z czasem luźną koronę, najintensywniej ulistnioną w górnych partiach, która po latach może osiągnąć podobną szerokość.

Fot. Iva Vagnerova, Nadmak2010, Simona Pavan / Dreamstime

Ozdobą krzewu są między innymi ładne eliptyczne liście, które za młodu, wiosną są czerwonawe, a później stają się ciemnozielone. Najbardziej dekoracyjne liście są jednak jesienią, ponieważ przebarwiają się efektownie na pomarańczowo-czerwono. Na przełomie kwietnia i maja krzew obsypany jest drobnymi i bardzo licznymi białymi kwiatami. Oprócz walorów ozdobnych, świdośliwa Lamarcka ma także walory użytkowe, ponieważ w lecie dojrzewają na krzewie smaczne i soczyste, czarnopurpurowe po dojrzeniu, kuliste owoce (jagody), które pokryte są charakterystycznym, naturalnym sinawym nalotem.

Ważne! Warto wiedzieć, że świdośliwa jest uznawana w niektórych krajach, w tym w Polsce za gatunek lokalnie inwazyjny, dlatego należy rozważnie sadzić krzew w pobliżu lasów lub na otwartym dzikim terenie, czy na obszarach chronionych.

Jakie warunki lubi świdośliwa?

Choć nie ma szczególnych wymagań i poradzi sobie na przeciętnej ogrodowej glebie, najlepiej będzie rosła na umiarkowanie wilgotnych glebach. Trzeba jednak pamiętać, że nie toleruje gleb, bardzo ciężkich i stale podmokłych. Idealnym miejscem do uprawy świdośliwy będą stanowiska słoneczne lub półcieniste.

Najlepiej kupować i sadzić kilkuletnie, dobrze ukorzenione sadzonki (sprzedawane w pojemnikach/doniczkach), które szybko i łatwo przyjmą się w ogrodzie.

Świdośliwa olcholistna – źródło super owoców

W ostatnich latach świdośliwy coraz częściej uprawiane są tylko i wyłącznie dla cennych owoców, zawierających wiele unikalnych, ważnych dla zdrowia składników. Do uprawy użytkowej, czyli na owoce uprawiana jest świdośliwa olcholistna (Amelanchier alnifolia) i jej hodowlane odmiany, np. Honeywood, Nelson, Northline, Martin, Smoky, Success, Thiessen.

Owoce świdośliwy olcholistnej dojrzewają zwykle od ostatniego tygodnia czerwca do połowy lipca i są źródłem cukrów, antocyjanów, związków mineralnych oraz witamin z grupy A, B i C, a także niewielkich ilości kwasów organicznych. Przyjmuje się, że 100 gram owoców pozwala zaspokoić dzienne potrzeby organizmu w 70% na mangan, w 12% na żelazo, w 20% na błonnik, w 67% na biotynę (witamina H) oraz w ponad 100% na ryboflawinę (witaminę B2). Kuliste jagody świdośliwy o masie 0,5-0,8 g i średnicy 10-15 mm są przeważnie niebieskogranatowe, czasem purpurowe, z sinawym nalotem.

Nadają się do bezpośredniego spożycia, są słodkie i co ciekawe, mogą konkurować pod względem smaku i ceny z owocami borówki amerykańskiej. Są też zasobniejsze w składniki mineralne i mają lepsze właściwości odżywcze niż borówka. Stwierdzono, iż w 100 g mrożonych owoców świdośliwy olcholistnej znajduje się około 7 razy więcej wapnia i żelaza oraz 4 razy więcej białka i potasu niż w takiej samej ilości owoców borówki amerykańskiej.

Ponadto, nadają się one do przetwórstwa (dżemy, soki, lody i desery, nalewki, wina). Owoce można także suszyć - po wysuszeniu przypominają rodzynki, stąd świdośliwa nazywana jest często drzewkiem rodzynkowym. Owoce rosnące na krzewach świdośliwy uprawianych w ogrodach lub parkach są także bardzo często przysmakiem ptaków, np. gołębi, dlatego zyskały one też przydomek gołębiej jagody.

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: AndHub / AdobeStock