Tuje do ogrodu
Żywotniki (Thuja) ze względu na swoja nazwę łacińską powszechnie nazywane są tujami. Naturalnym siedliskiem żywotników jest Ameryka Północna (żywotnik zachodni, żywotnik olbrzymi) oraz Azja wschodnia (żywotnik wschodni, żywotnik koreański i żywotnik japoński). Rodzaj Thuja należy do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae), obejmuje 6 gatunków, z których w Polsce powszechnie uprawia się trzy: żywotnik zachodni (Thuja occidentalis), żywotnik wschodni (Thuja orientalis), żywotnik olbrzymi (Thuja plicata).
Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis)
Dorasta do 5 - 20 m wysokości i nawet do 5 m szerokości.
Żywotnik wschodni (Thuja orientalis)
Najczęściej o wielu pniach, osiąga do 15 m wysokości i 4 m szerokości.
Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata)
Osiąga do 15 - 30 m wysokości. Okazy kilkusetletnie dorastają nawet do 50 m wysokości.
Tuje należą do roślin zimozielonych, dzięki czemu są atrakcją każdego ogrodu przez cały rok. Najlepsze na żywopłoty są żywotnik zachodni i żywotnik olbrzymi. Aby uzyskać zwarty żywopłot, odległość między roślinami powinna wynosić około 60 cm, fot. www.sxc.hu | Gałęzie tuj są spłaszczone, ułożone w jednej płaszczyźnie. Młode liście są szpilkowate, potem łuskowate. Liczne szyszki na starszych roślinach mają kształt podłużny lub jajowaty. Barwy tuj w zależności od odmiany mogą być ciemno lub jasno zielone, fot. www.sxc.hu |
Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis), forma kulista - zdjęcie z lewej oraz żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) - zdjęcie z prawej Tuje to jedne z najpopularniejszych roślin iglastych. Można je spotkać w większości ogrodów. Olbrzymia różnorodność odmian w różnych kształtach, rozmiarach i barwach sprawiają, że każdy znajdzie coś dla siebie, fot. Plant Publicity Holland |
Gdzie posadzić tuje?
Tuje to zimozielone drzewa, rzadziej krzewy o stożkowej bądź kolumnowej koronie. Liczne odmiany tui sprawiają, że wybór tych roślin jest bardzo duży. Mogą być to odmiany o koronach kulistych bądź stożkowatych, wysokie lub niskie, o różnym kolorze igieł. Ze względu na dekoracyjny wygląd, małe wymagania oraz mrozoodporność, żywotniki są częstymi gośćmi w ogrodach ozdobnych.
Wykorzystywane są na żywopłoty, osłony przeciwwiatrowe oraz gęste szpalery. Doskonale sprawdzają się jako rośliny soliterowe - rosnące pojedynczo na otwartej przestrzeni, a także rosnące w grupach tworząc kompozycje z innymi roślinami ozdobnymi - np. jako tło dla wrzosów i wrzośców. Odmiany karłowe można wykorzystać na skalniakach oraz do kompozycji w donicach na balkonie i tarasie.
Tuje na skalniaki
- żywotnik zachodni - odmiany 'Danica', 'Hosen', 'Rheingold', 'Teddy'
- żywotnik olbrzymi - odmiana 'Copper Gold'
- żywotnik wschodni - odmiany 'Morgan', 'Aurea Nana'
Tuje na żywopłoty
- żywotnik olbrzymi - odmiany 'Danica', 'Globosa'. 'Golden Globe' , 'Hoseri', 'Hoveyi', 'Wagneri', 'Woodwardii', 'Yellow Ribbon' 'Zebrine'
- żywotnik zachodni - odmiany 'Aurescens', 'Brabant', 'Coliumna', 'Europe Gold', 'Holmstrup', 'Smaragd', 'Sunkist', 'Wareana Lutescens'.
Co zrobić, aby tuje rosły w ogrodzie przez wiele lat?
Tuje są bardzo popularnymi iglastymi roślinami ogrodowymi. Mimo że nie kwitną to swoją popularność zawdzięczają zimotrwałości, dekoracyjnemu wyglądowi oraz niezbyt wygórowanym wymaganiom siedliskowym, a także łatwej pielęgnacji, szybkiemu wzrostowi oraz odporności na szkodniki i choroby.
Stanowisko
Tuje najlepiej rosną na miejscach słonecznych i pół cienistych. W cieniu rosną słabo, a odmiany o żółtych łuskach nie wybarwiają się. Żywotnik zachodni lubi gleby piaszczysto-gliniaste, wapienne i dobrze znosi cięcie. Żywotnik wschodni i olbrzymi wolą gleby lekko kwaśne oraz są wrażliwe na upały i suszę.
Gleba
Gleba dla tuj powinna być żyzna, przepuszczalna, umiarkowanie wilgotna. Tuje posadzone na glebach zbyt suchych i ubogich w składniki pokarmowe zrzucają zbrązowiałe łuski.
Sadzenie
Rośliny kupione w pojemnikach można sadzić przez cały sezon - od wiosny do jesieni. Tuje kupowane z bryłą ziemi można sadzić wiosną lub we wrześniu.
Podlewanie
W czasie suszy tuje należy podlewać obficie raz w tygodniu (rano lub wieczorem). Podczas podlewania należy unikać zraszania pędów. Na jesieni, przed nastaniem mrozów wymagają obfitego podlewania przed zimą.
Nawożenie
Pierwsze nawożenie tuj należy wykonać na początku maja, a ponowne na początku lipca. Można stosować uniwersalny nawóz wieloskładnikowy (Azofoska lub Polifoska) lub specjalny nawóz do roślin iglastych. Najlepiej wybrać nawóz wolno działający (Osmocote). Jesienią (wrzesień - październik) warto zastosować nawozy fosforowe i potasowe, które przygotują roślinę do nadchodzącej zimy.
Ściółkowanie
Aby ograniczyć parowanie wody i zahamować rozwój chwastów, warto wokół roślin rozłożyć kilkucentymetrową warstwę kory sosnowej, która będzie także ochroną przed niską temperaturą w zimie.
Zimowanie
Mrozoodporność zależy od gatunku i odmiany tui. Żywotnik olbrzymi jest w pełni mrozoodporny. Żywotnik zachodni może lekko przemarzać na otwartych przestrzeniach, żywotnik wschodni jest bardziej wrażliwy, a młode okazy należy okrywać agrowłókniną.
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl na podstawie materiałów od Colour Your Life, zdjęcia: Plant Publicity Holland, zdjęcia tytułowe: Marinodenisenko / Dreamstime oraz Alexey Suslyakov