Ogród Botaniczny UMCS w Lublinie

Ogród na kartach historii

Idea lubelskiego ogrodu botanicznego powstała w niedługim czasie po założeniu uniwersytetu UMCS – a w 1958 roku uczelnia nabyła prawa własności 13ha powierzchni. Najlepszym miejscem okazał się Sławinek – niegdyś folwark, po którym pozostały ślady, chociażby w postaci szlacheckiego dworku należącego do Jana Nepomucena Kościuszki, stryja Tadeusza. W XIX wieku Dawid Hayzler zakupił istniejący w tym miejscu park wraz w dworkiem by niedługo potem odsprzedać go Pawłowi Wangerowi, członkowi lubelskiej loży masońskiej.

Przez długi okres Sławinek z wodami źródlanymi w parku i dworkiem był traktowany jako uzdrowisko, dopóki nie został zniszczony przez czasie I i II Wojny Światowej. Niestety w wyniku działań zbrojnych poważnie naruszono i zniszczono wiele starszych, cennych drzew. Po wojnie źródła wód mineralnych zniknęły poprzez pozyskiwanie wód głębinowych na potrzeby mieszkańców Lublina. Przez długi czas miejsce było niezagospodarowane. 23 lutego 1965 roku Senat podjął decyzję o utworzeniu ogrodu botanicznego.

Most w ogrodzie	Stawy - oaza dla zwierząt wodnych i roślin
W ogrodzie znajduje się dużo rzeźb...	...a także szlachecki dworek

Lokalizacja i bogactwo ogrodu

Ogród zlokalizowany jest na Sławiku, przy ulicy Sławinkowskiej z łatwym dojazdem z Centrum miasta. Miejsce to znajduje się na trasie Lublin-Warszawa. Co ciekawe, w pobliżu znajduje się również lubelski skansen i często odwiedzający łączą obie te atrakcje. W ogrodzie obecnie znajduje się ponad 1600 drzew gatunków i krzewów, 3300 roślin zielnych i ok. 1600 roślin szklarniowych. Można tu spotkać również rośliny chronione (około 150) a wśród nich 22 gatunki zagrożone wyginięciem uwzględnione w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin.

W ogrodzie znajdują się:

1. Dział Roślin Cebulowych i Bulwiastych, położony w południowej części ogrodu, zawierający m.in. bulbokodium wiosenne (Bulbocodium vernum), puszkinia cebulicowata (Puschkinia scilloides).

2. Arboleum o powierzchni 5,6ha, znajdujące się w północno-wschodniej części, złożone z licznych drzew i krzewów, w tym. m.in. rzadkie azalia pontyjska (Rhododendron luteum), brzoza niska i karłowata (Betula nana i Betula humilis).

3. Dział Roślin Południowej i Południowo-Wschodniej Europy, w centralnej części ogrodu w pobliżu dworku, gdzie można zobaczyć akant długolistny (Acanthus balcanicus), hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) czy świerk serbski (Picea omorika).

4. Rośliny Biblijne, gdzie na około 5 arach w pobliżu szklarni można spotkać ponad 100 gatunków roślin, które można odnaleźć na kartach Starego i Nowego Testamentu - w tym figowiec morwowy (Ficus sycomorus), mirt zwyczajny (Myrtus communis) i cedr libański (Cedrus libani).

5. Dział Flory Polski z roślinami torfowisk i łąk, np.: dzwonecznikiem wonnym (Adenophora liliifolia), goździkiem pysznym (Dianthus superbus), kosaćcem syberyjskim (Iris sibirica), kotewką orzechem wodnym (Trapa natans).

6. Dział Roślin Chronionych - dział zawiera wiele rzadkich i chronionych roślin występujących w Polsce, np.: arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica) czy barwinek pospolity (Vinca minor).

7. Alpinarium z roślinami górskimi, znajdujące się w południowo-wschodniej części ogrodu na lessowych zboczach. Można tutaj zobaczyć m.in. kostrzewę bladą (Festuca pallens), dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis) i obrazki alpejskie (Arum alpinum).

W alpinarium

8. Dział Roślin Ozdobnych - z "Pałacówką", stylizowaną na ogród dworski, ozdobnym wąwozem lessowym porośniętym naturalnym drzewostanem, roślinami dekorującymi linię brzegową i okolicę stawu - smagliczki skalne (Aurinia saxatilis), płomyki szydlaste (Phlox subulata), bratki (Viola) oraz bergenie (Bergenia) oraz pokaźną kolekcję zawierającą liliowce, dalie, kosaćce, piwonii, tawułek i pacioreczników.

W dziale roślin ozdobnych

9. Rosarium - z  bogatą kolekcją róż zawierającą ponad 200 gatunków. Rosarium usytuowane jest na zboczu o powierzchni 1ha.

10. Dział Systematyki Roślin zawierający ok. 900 taksonów i porządkujący rośliny wedle ich pokrewieństwa.

11. Dział Roślin Tropikalnych i Subtropikalnych znajdujący się w szklarniach o powierzchni około 700m². Można w nich zobaczyć rośliny z Afryki i obu Ameryk. Do gratka dla miłośników kaktusów - w ogrodzie znajduje się ponad 400 taksonów. W jednej ze szklarni uprawiane są rośliny lasów tropikalnych, w tym bugenwille, filodendrony i monstery.

kolekcja  kaktusów w Dziale Roślin Tropikalnych i Subtropikalnych.	Rośliny tropikalne w szklarni

12. Dział Roślin Użytkowych zawiera kolekcję roślin wykorzystywanych przez człowieka - zioła, przyprawy, warzywa i rośliny barwierskie. Oprócz tego można zobaczyć krzewy i drzewa o jadalnych owocach lub okazy użytkowane w inny sposób, np.: perełkowiec japoński (Sophora japonica), korkowiec amurski (Phellodendron amurense), ewodia hupejska (Tetradium daniellii).

Pietruszka naciowa

13. Dział Roślin Wodnych i Bagiennych zawiera dwa stawy i ciekawą kolekcję roślin – m.in. grzybienie białe (Nymphaea alba), grążel żółty (Nuphar lutea), marsylia czterolistna (Marsilea quadrifolia).

W ogrodzie botanicznym co pewien czas organizowane są wystawy, np.: storczyków, kaktusów i innych sukulentów czy roślin mięsożernych. Oprócz zabytków przyrody, licznych roślin i dworku można zatrzymać się i odpocząć w kawiarence. Ogród jest dostępny dla zwiedzających od kwietnia do października. Bilet normalny kosztuje 6zł, ulgowy i wycieczkowy 3zł.

Obecnie jego powierzchnia wynosi ponad 21ha.

Opracował: Michał Mazik
Zdjęcia: Michał Mazik