Wielkopąkowiec porzeczkowy to najmniejszy z roztoczy należących do szpecieli. Jego długość ciała wynosi 0,08–0,30 mm, nietrudno więc o konkluzję, iż jest niewidoczny gołym okiem. Występowanie szkodnika łatwo jednak rozpoznać po zmianach na porzeczce.
Objawy i szkodliwość
W wyniku żerowania pąki stają się opuchnięte i obrzmiałe – ich średnica może zwiększyć się nawet kilkukrotnie. W rezultacie pąki nie otwierają się (nie rozwijają się liście ani kwiaty) i z czasem zasychają. Na roślinie pojawiają się także zniekształcone liście. Najbardziej intensywna gradacja występuje na niedługo przed- i w czasie kwitnienia porzeczki. Uszkodzone przez roztocza krzewy bardzo często są porażane przez rewersję porzeczki czarnej – groźną chorobę wirusową. Ponadto są bardziej wrażliwe na mróz. Po opuszczeniu pąków szpeciele przebywają na liściach i pędach. Mogą być przenoszone na duże odległości przez wiatr, owady a także wodę.
Zwalczanie
Niestety środki chemiczne, które skutecznie zwalczały szkodnika, w Polsce zostały wycofane z obrotu. Pozostaje wycinanie i palenie zaatakowanych fragmentów porzeczek oraz uprawę odmian odpornych ('Ceres', 'Foxendown', 'Farliegh'). Profilaktycznie można opryskać krzewy preparatami Amarant 05 SC lub Ortus 05 SC (maksymalnie dwa zabiegi w sezonie).
Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: Reto Gerber/Pixabay