Kminek zwyczajny / Kminek lekarski Carum carvi

Kminek zwyczajny (Carum carvi) zwany czasem lekarskim, to dwuletnia roślina zielna z rodziny baldaszkowatych, selerowatych (Apiaceae). Obszar jej występowania jest rozległy i obejmuje Afrykę Północną, Azję oraz Europę, gdzie najchętniej zasiedla łąki, polany i przydroża. Jest też powszechnie uprawiany w ogrodach jako roślina lecznicza i przyprawowa.

Jak wygląda kminek zwyczajny? Jak go rozpoznać?

Kminek zwyczajny dorasta do ok. 20-30 cm wysokości, a w porze kwitnienia do ok. 50-60/70 cm wys. Kminek jest rośliną dwuletnią, dlatego w pierwszym roku rozwija podwójnie lub potrójnie pierzaste liście, zebrane w rozetę i mocny, palowy system korzeniowy.

W kolejnym roku wiosną tworzy młode liście odziomkowe, a zaraz potem kwitnie (V-VI/VII). Posiada gruby, sztywny, żebrowany, rozgałęziony pęd z nielicznymi liśćmi, na szczycie którego rozwija drobne, białe, rzadziej różowe kwiaty, zebrane w duże, ażurowe, płaskie baldachogrona. Po przekwitaniu kwiaty przekształcają się w pękate, bruzdowane owocostany (rozłupiny), zawierające smukłe, wydłużone, żebrowane, łukowato wygięte, po dojrzeniu brunatno-brązowe nasiona.

Wymagania uprawowe kminku zwyczajnego

Kminek to wbrew pozorom roślina dość wymagająca, dlatego w uprawie oczekuje słonecznych, ciepłych stanowisk i żyznych, próchniczych, ciepłych, lekko wilgotnych gleb, najlepiej o obojętnym lub zasadowym odczynie pH. W naszym klimacie uprawiany jest zwykle jako roślina dwuletnia, której nasiona wysiewa się do gruntu wiosną (III-IV), natomiast zbiory przeprowadza w kolejnym sezonie latem (VII).

Kwiaty i nasiona zbiera się, gdy zaczynają brązowieć i schnąć w lecie.

Pielęgnacja kminku – jak podlewać i nawozić?

Pielęgnacja kminku zwyczajnego obejmuje umiarkowane podlewanie, unikając przelania, ale utrzymując glebę lekko wilgotną, szczególnie podczas suszy. Jeśli chodzi o nawożenie, tak jak i w przypadku wielu innych ziół, kminu nie trzeba nawozić, jednak roślina bardzo dobrze reaguje rosnąć na podłożu wzbogaconym o kompost. W trakcie sezonu można zastosować nawozy organiczne.

Regularne pielenie jest ważne, aby ograniczyć konkurencję z chwastami, a ściółka pomoże utrzymać wilgoć.

Choroby i szkodniki mogące atakować kminek zwyczajny

Kminek zwyczajny to roślina podatna na choroby grzybowe, typowe dla innych przedstawicieli rodziny selerowatych, dlatego może być porażany przez mączniaka prawdziwego, szarą pleśń, septoriozę kminku, zgniliznę twardzikową lub plamistość liści. Atakują go również szkodniki, w tym głównie mszyce i gąsienice zjadające liście.

Zastosowanie kminku zwyczajnego

Kminek zwyczajny uprawiany jest przede wszystkim jako roślina przyprawowa i lecznicza. Jego dojrzałe nasiona zawierają spore ilości olejków eterycznych (głównie olejku kminkowego), a także kwasy organiczne, flawonoidy, białka, wit. C i z grupy B, garbniki, żywice oraz minerały (min. żelazo, fosfor i cynk). Po roztarciu wydzielają silny, przyjemny aromat i mają pikantny smak, dlatego nadają się do przyprawiania zup, gulaszy, pieczeni, serów oraz dań z kapusty (głównie kiszonej) i grochu. Są cenioną przyprawą do potraw smażonych i ciężkostrawnych, gdyż poprawiają pracę żołądka i ułatwiają trawienie. Mogą być też dodawane do wypieków (np. chleba) oraz potraw orientalnych (bardzo popularna przyprawa kuchni azjatyckiej). Wchodzą również w skład napojów alkoholowych i wódek smakowych.

Kminek ma też właściwości lecznicze, gdyż wykazuje działanie rozkurczowe na układ pokarmowy oraz poprawia trawienie i przeciwdziała wzdęciom. Napary z jego nasion często podawane są w postaci herbatki dzieciom, mającym problemy trawienne i cierpiącym na wzdęcia.

Kminek zwyczajny ze względu na swoje ażurowe liście i ładne, delikatne kwiaty, bywa też wykorzystywany jako roślina ozdobna, doskonale prezentująca się na rabatach w stylu naturalistycznym lub wiejskim. Jego nasiona można znaleźć też mieszankach nasion na łąki kwietne.

Wybrane odmiany kminku

• 'Kończewicki' – uprawna odmiana użytkowa 

Zdjęcia: Iker, Laurenx, Lumistudio / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!