Bieluń / Datura Datura

Bieluń (Datura) to rodzaj roślin jednorocznych lub bylin z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Najwięcej gatunków występuje w Ameryce Południowej.

W ogrodach uprawia się głównie ozdobne odmiany wieloletnie, które nie wytwarzają w naszym klimacie owoców i nasion. Liście bielunia są duże, jajowate o brzegu mocno wcinanym. Posiadają włoski gruczołowe, albo na całej blaszce, albo tylko na ogonku i nerwach (np. u bielunia dziędzierzawy).

Rośliny cenione są za bardzo duże, dzwonkowate lub rurkowate kwiaty, które mogą być pojedyncze lub pełne o barwie białej, jasno-żółtej, fioletowej, purpurowej. Wydzielają intensywny zapach. Bieluń powtarza kwitnienie i może wytwarzać kwiaty od wiosny do jesieni.

Owoc bielunia to owalna, jasno-zielona torebka i pokryta wypustkami lub cierniami (zdj. 2, 3 – bieluń dziędzierzawa). W niej znajdują się kuliste lub nerkowate, czarne nasiona.

Wszystkie części bielunia są silnie trujące. Posiadają alkaloidy tropanowe, które oprócz halucynacji wywołują padaczkę, trudności z oddychaniem i wiele innych niebezpiecznych objawów, aż do zapaści i śmierci!

Wymagania i uprawa

Bielunie wieloletnie preferują miejsca słoneczne i zaciszne oraz glebę próchniczną, zasobną, przepuszczalną, o pH 5,5-6,5. Bielunie są bardzo wrażliwe na brak wody, ale nie lubią zraszania liści i kwiatów.

Starsze rośliny wymagają intensywnego nawożenia w okresie wegetacji. Nie są mrozoodporne i trzeba je przenosić na zimę do pomieszczenia.

Ponieważ bielunie szybko rosną, młode egzemplarze często przesadzamy. Rośliny przycina się 1-3 razy w roku (poza pierwszym rokiem uprawy).

Zastosowanie

Bielunie wieloletnie sadzi się w donicach, które latem zdobią ogrody i tarasy. Jednoroczne można wysiewać na rabaty wśród bylin. Zawsze uważajmy na te rośliny, gdy w pobliżu są dzieci!

Wybrane gatunki

• Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium) – jednoroczny, występujący w Polsce, znany pod wieloma potocznymi nazwami (zdj. 1)
• Bieluń indiański (Datura inoxia) – bylina, lekko omszona, kwiaty białe (zdj. 4)
• Bieluń surmikwiat (Datura metel) – jednoroczna, omszona, owoce z wypustkami (nie kolce), kwiaty bardzo duże o kolorach od białego do fioletowego czy jasno-żółte (zdj. 5, 6)
  
  

Ciekawostki

Rośliny te często pojawiają się w różnych kulturach i religiach, ponieważ mają właściwości psychoaktywne. Wzmianki i rytuały z ich udziałem możemy spotkać w hinduizmie, buddyzmie czy w wierzeniach Indian z obu Ameryk. Są też wiązane z europejskimi wierzeniami w czarownice.

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Datura stramonium/The NYSIPM Image Gallery/CC BY 2.0, WikimediaImages/Pixabay Datura Metel/blumenbiene/CC BY 2.0, "190908 143 Chicago Botanic Gdn - Rose Terrace, Datura metel 'Ballerina Purple'/cultivar413/CC BY 2.0

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!