Róża stulistna (Rosa ×centifolia), nazywana też centyfolią lub różą prowansalską, to stworzony przez hodowców wielogatunkowy mieszaniec, powstały min. z R. gallica, R. moschata, R. canina i R. damascena, choć udział poszczególnych gatunków róż wykorzystanych w jej hodowli nie do końca jest znany. Dyskusyjne jest też samo pochodzenie róży, bo choć przyjmuje się, że powstała pod koniec XVI w. we Francji, niektóre źródła wskazują też Holandię.
Jak wygląda róża stulistna?
Wspólną cechą róż stulistnych jest intensywny, słodki zapach i budowa kwiatów, które są duże, pełne, miseczkowe i gęsto wypełnione płatkami. Kwiaty najczęściej są różowe, ale u odmian mogą być też czerwone lub białe. Róże stulistne zaliczane są do grupy historycznych róż krzaczastych. Dorastają do ok. 1,5-2 m wys i osiągają ok. 1,5 m szer. Zwykle kwitną raz w sezonie, ale długo (IV-VI).
Róża stulistna posiada długie, zielone, elastyczne, przewieszające się pędy, gęsto pokryte pierzastymi, szarozielonymi, czasem karbowanymi liśćmi oraz licznymi, krótkimi cierniami. Ponieważ roślina ma tendencje do tworzenia odrostów korzeniowych, na dobrych stanowiskach może być ekspansywna.
Wymagania uprawowe róży stulistnej – co lubi centyfolia?
Róża stulistna preferuje w pełni słoneczne stanowiska oraz żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lekko wilgotne gleby, ale poradzi sobie także w półcieniu i na słabszych podłożach. Jest również dostatecznie mrozoodporna, dlatego nie wymaga zimowej ochrony.
Ponieważ róża stulistna jest hybrydą, rozmnaża się ją wyłącznie wegetatywnie przez odkłady poziome, odrosty korzeniowe oraz sadzonki pędowe.
Pielęgnacja róży stulistnej – podlewanie, nawożenie, cięcie
Róże stulistne preferują umiarkowane podlewanie, co oznacza, że gleba powinna być stale wilgotna, ale nie przesiąknięta wodą. Zaleca się podlewanie roślin rano lub wieczorem, unikając moczenia liści, co może prowadzić do chorób grzybowych. Nawożenie róży stulistnej powinno odbywać się regularnie, najlepiej na początku wiosny i późnym latem, używając nawozów organicznych lub specjalistycznych nawozów do róż. Dodatkowo warto ściółkować te krzewy.
Roślina nie oczekuje systematycznego przycinania, gdyż kwitnie na pędach dwuletnich i starszych. Warto natomiast przeprowadzać wiosną cięcie sanitarne, polegające na usuwaniu pędów chorych, złamanych i uszkodzonych, a także raz na klika lat wykonać cięcie prześwietlające, usuwając najstarsze, niepotrzebnie zagęszczające krzew pędy.
W porze kwitnienia róża może też potrzebować podpory, gdyż kwitnie bardzo obficie (pędy obciążone kwiatami mogą się łamać).
Jakie choroby i szkodniki mogą zaatakować tę różę?
Róża stulistna może być porażana przez choroby grzybowe (np. mączniak prawdziwy, czarna plamistość liści), a także atakowana przez mszyce, które masowo żerują na młodych pędach i pąkach kwiatowych.
Zastosowanie róży stulistnej w ogrodzie
Róże stulistne to niezwykle efektowne i obficie kwitnące krzewy o pięknych, silnie pachnących kwiatach, dlatego są cenionymi roślinami ozdobnymi. W ogrodzie warto sadzić je w pobliżu okien lub miejsc wypoczynku, dzięki czemu można podziwiać wspaniały zapcha ich kwiatów. Ponieważ krzew ma tendencję do wydawania odrostów korzeniowych i posiada silnie kolczaste pędy, można też wykorzystać do tworzenia nieformowanych żywopłotów obronnych.
Kwiaty tego gatunku są wykorzystywane jako materiał do produkcji olejku różanego, a z płatków róży przygotowuje się konfitury różane (do celów kulinarnych, kwiaty powinny być zbierane wyłącznie z roślin nie pryskanych i uprawianych w miejscach wolnych od zanieczyszczeń).
Wybrane odmiany róży stulistnej
- 'Muscosa' – tzw. róża mchowa, której pąki kwiatowe i wierzchołki pędów pokryte są gęstymi włoskami gruczołowymi, kwiaty pełne, ciemnoróżowe, kwitnie VI-VII, wys ok. 2 m
- 'Cristata' – kwiaty pełne, różowe, pąki silnie omszone o trójkątnym kształcie (przypominają kapelusz napoleoński), wys ok. 1,5-2 m
- 'Bullata' – tzw. róża sałatowa, kwiaty bardzo duże, pełne, liście lekko pomarszczone, wys ok. 1,5-2 m
Zdjęcia: jbphotographylt, jekatarinka, Sabine / AdobeStock