Dereń świdwa (Cornus sanguinea) to duży krzew z rodziny dereniowatych (Cornaceae). Naturalnie występuje w Azji i w Europie, w tym także w Polsce, gdzie jest dość popularny. Jego odmiany często uprawiane są też w ogrodach jako rośliny ozdobne.
Jak wygląda dereń świdwa?
Dereń świdwa może dorastać do ok. 2-5 m wys, tworząc gęste krzewy o wzniesionym, nieregularnym pokroju. Ważnym elementem ozdobnym rośliny są pędy. Rozgałęzione, długie, w sezonie wegetacyjnym są brunatne, ale zimą intensywnie czerwone. Liście krzewu są również ozdobne – sezonowe, duże, jajowate, z wierzchu zielone i błyszczące, a od spodu jaśniejsze i matowe. Ich powierzchnia pokryta jest wyraźnie widocznymi, łukowatymi nerwami. Liście osadzone są na krótkich ogonkach i układają się na pędach naprzeciwległymi parami. Jesienią przebarwiają się na czerwono.
Dereń świdwa kwitnie wiosną (V-VI), wydając drobne, pachnące, czteropłatkowe, białe kwiaty z mocno wystającymi pręcikami, zebrane na szczytach pędów w gęste baldachogrona. Po przekwitnieniu z kwiatów rozwijają się czarne, kuliste, błyszczące owoce (jagody), zawierające pojedyncze nasiona. Owoce tego gatunku uważane są za niejadalne, a nawet trujące dla człowieka.
Dereń świdwa tworzy płytki, ale silnie rozgałęziony i rozległy system korzeniowy oraz rozwija liczne odrosty korzeniowe, przez co jest ekspansywny i może rozrastać się w duże zarośla.
Jakie wymagania ma ten dereń? Jak go uprawiać?
Dereń świdwa to roślina mało wymagająca. Preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, przepuszczalne, lekko wilgotne gleby, ale poradzi sobie też w półcieniu i na każdej typowej glebie ogrodowej. Nie lubi tylko przedłużającej się suszy, na którą reaguje drobnieniem liści i karleniem pędów. Doskonale natomiast znosi zanieczyszczone powietrze i jest w pełni mrozoodporny.
Dereń świdwa jako gatunek może być rozmnażany przez nasiona, jednak jego odmiany należy rozmnażać przez odrosty korzeniowe, odkłady lub sadzonki pędowe.
Jak pielęgnować dereń świdwa?
Dereń świdwa nie wymaga nawożenia, ani żadnych szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych, jeśli jednak ma zachować ładny, gęsty pokrój, każdego roku powinien być przycinany (II-III, przycina się głównie młodsze pędy, gdyż silnie cięta roślina może nie odbić ze starego drewna). Dzięki zabiegowi roślina tworzy więcej młodych przyrostów, które zimą pięknie się przebarwiają.
Choroby i szkodniki atakujące dereń świdwa
Dereń świdwa rzadko choruje, czasami jednak może być porażony przez grzyby, wywołujące takie choroby jak brunatna plamistość liści, septorioza czy mączniak prawdziwy.
Rośliny mogą być też atakowane przez szkodniki jak np. mszyce, przędziorki czy opuchlaki. W razie zauważeniu problemu, należy zastosować jeden z aktualnie polecanych preparatów ochrony roślin.
Zastosowanie derenia świdwa w ogrodzie
Dereń świdwa jako gatunek uprawiany jest w ogrodach rzadko, może mieć natomiast zastosowanie w umacnianiu skarp, nasypów i brzegów rzek, gdyż mocno się rozrasta i dobrze stabilizuje podłoże.
Do uprawy w ogrodach nadają się głównie ozdobne odmiany derenia, które pięknie prezentują się w kompozycjach z innymi krzewami, szczególnie w pobliżu oczek wodnych. Mogą być też wykorzystywane do tworzenia żywopłotów i szpalerów wzdłuż chodników.
Kolorowe pędy rośliny są wspaniałą ozdobą zimowego ogrodu, gdyż pięknie prezentują się na tle śniegu lub białej ściany domu. Trzeba jednak pamiętać, że dereń świdwa ma tendencję do rozrastania się za pomocą rozłogów i odrostów korzeniowych, dlatego w mniejszych ogrodach warto zabezpieczyć go barierami korzeniowymi, które pomogą ograniczyć ekspansywność rośliny.
Wybrane odmiany derenia świdwa
- 'Midwinter Fire' – pędy przybierające zimą czerwono-pomarańczową barwę, wys ok. 2 m
- 'Compressa' – odm. karłowa, o gęstym, wzniesionym pokroju i pokarbowanych liściach, przebarwiających się jesienią na fioletowo, wys. ok. 1-2 m
- 'Anny's Winter Orange' – pędy latem żółto-pomarańczowe, zimą pomarańczowo-czerwone, wys ok. 2-2,5 m
Zdjęcia: Martin, Chris Lawrence, Ivanna, irina1791 / AdobeStock