Wierzba oszczepowata (Salix hastata) to rozłożysty krzew z rodziny wierzbowatych. Naturalnie występuje w górskich i okołobiegunowych rejonach świata, w tym min. w Europie Północnej, Azji i Ameryce Północnej. Najchętniej zasiedla wilgotne tereny w pobliżu rzek i potoków. W Polsce krzew bardzo rzadki, spotykany jedynie w Tatrach. Gatunek i jego odmiany bywają też uprawiane w ogrodach jako rośliny ozdobne.
Jak wygląda wierzba oszczepowata?
Wierzba oszczepowata posiada płożący, rozłożysty pokrój i może dorastać do ok. 1,5-2 m wys. Tworzące krzew starsze pędy są sztywne, rozgałęzione, brązowe i grube, natomiast młode czerwonawe, delikatne i omszone. Liście układają się na pędach naprzemianlegle i są duże, szeroko lancetowate, lekko ząbkowane na brzegach, z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. Blaszka liściowa z wierzchu jest zielona, naga i błyszcząca, natomiast od spodu matowa i białoszara. Młode liście całe są delikatnie omszone.
Wierzba oszczepowata zakwita późną wiosną (VI) i jest gatunkiem dwupiennym, dlatego na jednych egzemplarzach tworzy kwiaty żeńskie (kotki ok. 3 cm dł i grubsze niż męskie), a na innych męskie (kotki ok. 2 cm dł i cieńsze niż żeńskie). Kwiaty są miododajne i owadopylne.
Ze względu na łatwość krzyżowania się z innymi gatunkami, istnieje wiele mieszańców wierzby oszczepowatej, które różnią się wyglądem od formy typowej.
Wymagania wierzby oszczepowatej i jak ją uprawiać?
Wierzba oszczepowata w uprawie preferuje słoneczne stanowiska i wilgotne, żyzne, próchnicze gleby, najlepiej o obojętnym lub zasadowym odczynie pH (lubi gleby zasobne w wapń), urośnie też jednak w półcieniu i na każdej przeciętnej glebie ogrodowej. Nie lubi suszy, jest natomiast w pełni mrozoodporna i może być uprawiana na terenie całego kraju.
Wierzbę można rozmnażać przez sadzonki pędowe lub szczepienie.
Pielęgnacja wierzby oszczepowatej
Roślina nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych – należy ją podlewać, warto odpowiednio nawozić, by była zdrowa i gęsta. Dobrze reaguje na ściółkowanie, które zatrzymuje rozwój chwastów i parowanie wody z gleby.
Dla zachowania ładnego, gęstego, zwartego pokroju, krzew wymaga systematycznego, corocznego, wiosennego ciecia.
Choroby i szkodniki wierzby oszczepowatej
Wierzba oszczepowata podobnie jak inne wierzby może być atakowana przez szereg chorób (rdza wierzby, parch wierzby, mączniak prawdziwy, plamistość liści, antraknoza wierzby) i szkodników (przędziorek wierzbowiec, mszyca wierzbowa, brzęczak wierzbowy). W razie zauważenia problemu, należy usunąć i zniszczyć porażone przez choroby lub szkodniki części rośliny, a następnie opryskać krzew jednym z aktualnie polecanych preparatów ochrony roślin. Przed zakupem roślin, należy też bardzo starannie je obejrzeć i sprawdzić, czy nie noszą śladów świadczących o rozwoju choroby czy bytowaniu szkodnika.
Zastosowanie wierzby oszczepowatej
Wierzba oszczepowata może być uprawiana w ogrodzie jako element kompozycji rabatowej z innymi krzewami oraz bylinami, a także dużymi trawami ozdobnymi. Doskonale nadaje się do sadzenia na skarpach, zboczach i nachyłach, gdyż dobrze umacnia i stabilizuje grunt. Bardzo dobrze prezentuje się też na dużych skalniakach oraz ogrodach naturalistycznych.
Do uprawy zamiast gatunku poleca się przede wszystkim mniejsze i bardziej dekoracyjne odmiany ozdobne wierzby.
Wybrane odmiany wierzby oszczepowatej
- 'Wehrhahnii' – męska odmiana o szerokiej, kulistej koronie i wzniesionych pędach, zwykle oferowana w formie piennej. Kwitnie wcześnie i bardzo obficie, obsypując się dużymi, dość długimi, puszystymi, początkowo białymi, później żółtymi baziami
Gdzie kupić sadzonki wierzby oszczepowatej?
Przy zakupie wierzby oszczepowatej ważne jest, aby wybrać zdrowe, dobrze rozwinięte egzemplarze. Roślinę można nabyć w wielu polskich sklepach ogrodniczych, zarówno stacjonarnych, jak i internetowych. Oto kilka sklepów online, gdzie można ją kupić:
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Salix hastata / Meneerke bloem / CC BY-SA 3.0., Spieß-Weide (Salix hastata) / Maja Dumat / CC BY 2.0.