Piątak lancetowaty (Pentas lanceolata) to niewielki krzew z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Naturalnie występuje w Afryce, ale jest też uprawiany w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Wygląd piątaka lancetowatego
Piątak to roślina uprawiana w krajach klimatu umiarkowanego jako kwiat jednoroczny. Może dorastać w naturze do 1 m wysokości, jednak w uprawie jest zwykle niższy (ok. 50-60 cm). Roślina tworzy liczne, sztywne, delikatnie owłosione, rozgałęzione pędy, pokryte naprzeciwległymi parami dużych, szerokolancetowatych, zielonych, lekko owłosionych liści, z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem.
Piątak lancetowaty kwitnie przez całe lato (VII-IX). Rozwija małe, barwne, rurkowate kwiaty zwieńczone pięcioma gwieździście rozłożonymi płatkami i zebrane na szczytach pędów w duże, gęste, półkuliste baldachogrona. W zależności od odmiany, kwiaty mogą być białe, różowe, amarantowe, czerwone lub fioletowe. Piątak to roślina przyciągająca do ogrodu motyle oraz pszczoły.
Wymagania i uprawa piątaka lancetowatego
Piątak pochodzi z ciepłego klimatu, dlatego w uprawie oczekuje ciepłego, w pełni słonecznego stanowiska (posadzony w cieniu lub półcieniu będzie słabo kwitł i nieładnie się wyciągał) oraz żyznej, przepuszczalnej, próchniczej, stale lekko wilgotnej gleby z dodatkiem wapnia, najlepiej o zasadowym lub obojętnym odczynie pH.
Nie jest mrozoodporny i już temperatury poniżej 5°C mogą być dla rośliny zabójcze.
Piątaki można rozmnażać z nasion, ale jest to dość trudne. Druga metoda, najczęściej stosowana przez profesjonalistów, polega na tym, że wiosną (III) pozyskuje się z przechowywanych przez zimę roślin wierzchołkowe sadzonki pędowe, które dość dobrze się ukorzenią.
Pielęgnacja piątaka lancetowatego
Nie toleruje suszy ani zalania, dlatego musi być podlewany często, lecz umiarkowanie. Z powodu obfitego kwitnienia, w sezonie wegetacyjnym należy też systematycznie nawozić go wieloskładnikowymi nawozami dla roślin kwitnących, gdyż szybko wyczerpuje z podłoża składniki odżywcze.
Ważnym zabiegiem w jego uprawie jest też systematyczne usuwanie przekwitłych kwiatostanów, co pobudza roślinę do zawiązywania większej ilości pąków kwiatowych oraz dłuższego i bardziej obfitego kwitnienia.
Zimowanie piątaka lancetowatego jest możliwe, jeśli mamy jasne, nieogrzewane pomieszczenie, do którego będziemy mogli wnieść roślinę. Temperatura powinna cyrklować w granicach ok. 10-15°C (np. widna, chłodna klatka schodowa lub weranda).
Szkodniki i choroby piątaka lancetowatego
Piątak nie jest rośliną bardzo odporną i może chorować oraz być atakowany przez pospolite szkodniki (np. mszyce lub przędziorki). Wtedy należy stosować do jego ochrony jeden z aktualnie polecanych preparatów do ochrony roślin.
Zastosowanie piątaka lancetowatego
Piątaka lancetowatego najlepiej uprawiać w doniczce na balkonie lub tarasie bądź na okres letni zadołować w ogrodzie. Pięknie wygląda sadzony w jednogatunkowych grupach w dużej, ceramicznej misie. Mogą być również wspaniałą ozdobą oranżerii lub zimowego ogrodu, gdyż dobrze czuje się w warunkach szklarniowych.
Roślina ładnie wygląda w kompozycji niską kocanką włochatą, wilcem ziemniaczanym, sanwitalią, kalibrachoą (million bells), kolorowymi odmianami bluszczu pospolitego czy kaladium.
Wybrane odmiany piątaka lancetowatego
- 'Lucky Star Lipstick' – kwiaty ciemnoróżowe
- 'Lucky Star Red Dark' – kwiaty ciemnoczerwone
- 'Lucky Star White' - kwiaty białe
- 'Lucky Star Lavender' – kwiaty fioletoworóżowe
Gdzie kupić piątak lancetowaty?
Piątaki lancetowate można kupić w wielu punktach oferujących sezonowe kwiaty doniczkowe na balkon i taras (centra ogrodnicze jak i supermarkety z działami z roślinami). Piątaki są również dostępne w sklepach internetowych, np:
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Martina, Sharoh, Feng, simona / AdobeStock