Pigwowiec okazały (Chaenomeles speciosa) to duży, ciernisty krzew z rodziny różowatych (Rosaeace). Pochodzi z Chin, ale jest też uprawiany w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna i użytkowa.
Krzew może dorastać do ok. 2-3 m wys. Tworzy cienkie, sztywne, powyginane, zdrewniałe pędy i posiada luźny, rozłożysty, krzaczasty pokrój. Pędy pokryte są wieloma ostrymi cierniami i nielicznymi, naprzemianległymi, błyszczącymi, ciemnozielonymi, sezonowymi, szerokolancetowatymi lub jajowatymi liśćmi z dużymi przylistkami.
Pigwowiec okazały kwitnie wiosną (IV-V), wydając duże, czerwone lub różowe, rzadziej białe, pięciopłatkowe kwiaty, zebrane po kilka w pęczki rozmieszczone na całej długości pędu. Kwiaty rozwijają się na pędach dwuletnich i starszych. Na roślinie pojawiają się przed rozwojem liści lub równocześnie z liśćmi.
Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w jabłkokształtne, twarde, żółtozielone owoce (owoc ziarnkowy), wewnątrz których znajdują się komory nasienne z ciemnymi nasionami. Owoce są bardzo aromatyczne.
Wymagania i uprawa
Pigwowiec okazały to roślina mało wymagająca, tolerancyjna i łatwa w uprawie. Preferuje dość żyzne, lekko wilgotne gleby, ale dobrze poradzi sobie też na glebach suchych, jałowych, słabych lub gliniastych. Powinien być uprawiany na słonecznym stanowisku.
Krzew w naszym klimacie jest zwykle dostatecznie mrozoodporny. W bardzo surowe zimy jego pędy mogą wprawdzie częściowo przemarzać, ale wiosną zwykle dobrze się regenerują. Pąki kwiatowe są też czasami uszkadzane przez wiosenne przymrozki.
Pigwowiec okazały jako gatunek może być rozmnażany przez wysiew nasion, ale jego odmiany ozdobne powinny być rozmnażane wegetatywnie (np. przez sadzonki pędowe, odrosty korzeniowe, odkłady, szczepienie), gdyż tylko wtedy potomstwo zachowa cechy egzemplarz matecznego.
Zastosowanie
Pigwowiec okazały to jeden z rzadziej uprawianych pigwowców. W ogrodach częściej spotyka się też jego odmiany niż czysty gatunek. Krzew najbardziej ozdobny jest wiosną, w porze kwitnienia, dlatego dobrze jest zestawiać go z innymi, wiosennymi roślinami jak forsycje, tawuły wiosenne oraz niezapominajki i kwiaty cebulowe.
Gatunek i wyższe odmiany doskonale nadają też na szpalery i żywopłoty obronne, które z powodu kolczastych pędów stanowią barierę trudną do pokonania. Niektóre, bardziej kompaktowe odmiany ładnie prezentują się też na tle trawnika lub białej ściany domu jako solitery.
Pojawiające się jesienią owoce nie nadają się do jedzenia na surowo, ale można wykorzystywać je na przetwory lub jako aromatyczny dodatek do herbaty.
Wybrane odmiany
- 'Simonii' (zdj. 1, 2) – kwiaty średnie, czerwone, wys. 0,5-1 m
- 'Rubra' (zdj. 3) – kwiaty małe, czerwone, wys. 2 m
- 'Falconnet Charlet' (zdj. 4) – kwiaty pełne, pomarańczowe, duże, wys. ok. 1,5-2 m
- 'Nivalis' – kwiaty białe, wys. ok. 2 m
- 'Yukigoten' – kwiaty pełne, białe, duże, wys. ok. 1,5 m
- 'Simonii' – kwiaty duże, półpełne, ciemnoczerwone, wys. ok. 1 m
- 'Scarlet Storm' – kwiaty półpełne, ciemnoczerwone, wys. 1,5 m
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: iVerde