Gazania Gazania

Gazania (Gazania) to rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych (Asteraceae). Pochodzi głównie z południowych obszarów Afryki. Gatunkiem typowym jest gazania lśniąca (Gazania rigens), ale w sprzedaży w Polsce dostępne są zwykle ozdobne mieszańce różnych gatunków i kultywary gazanii (Gazania x hybrida). Są to przeważnie byliny, które jednak w naszym klimacie uprawiane są jako rośliny jednoroczne.

Roślina dorasta do 30 cm wysokości. Pędy gazanii są grube, często rozgałęzione, czasem płożące. Jej liście są zebrane w różyczki, mają wydłużony, kształt i są najczęściej głęboko klapowane (rzadziej całobrzegie). Z reguły mają ciemnozielony kolor i posiadają srebrzysty kutner na spodniej stronie (rzadziej na całych liściach).

Gazania kwitnie od czerwca do późnej jesieni. Kwiaty są zebrane w koszyczki (do 8 cm średnicy), które są zbudowane klasycznie dla rodziny roślin astrowatych – wewnątrz znajdują się kwiaty rurkowate, a na zewnątrz – języczkowe, które u nasady płatków mają charakterystyczne, kontrastujące, wyraźne plamki (ciemne lub jasne) oraz bardzo często grube, podłużne, ciemniejsze kreski biegnące przez cały "płatek". Kwiaty gazani mogą być w różnych intensywnych kolorach – żółte, pomarańczowe, różowe, czerwone, bordowe, fioletowe jak też białe, kremowe i oczywiście wielokolorowe. Są też roślinami wabiącymi motyle.

Kwiaty gazani wykazują fototropizm, czyli zamykają się zwijając, przy pochmurnej pogodzie (podobnie jak osteosperum).

Wymagania i uprawa

Gazania jest łatwa w uprawie, a jedyne czego wymaga to pełnego nasłonecznienia – nawet w niewielkim półcieniu będzie się źle czuć i słabo kwitnąć. Roślina jest tolerancyjna jeśli chodzi o podłoże, ale najlepiej czuje się w przepuszczalnej, żyznej i umiarkowanie suchej glebie (nie znosi jedynie zbyt dużej wilgoci). W czasie dłuższych upałów wskazane jest jednak, by mocniej ją podlewać (robić się to raz, a mocno – następnie musimy odczekać nawet tydzień – aż do całkowitego przeschnięcia podłoża).

Roślina nie potrzebuje nawożenia, ale dobrze na nie reaguje (dokarmiamy ją raz na 2 tygodnie). Nie jest podatna na choroby i szkodniki, choć zdarza się, że w zbyt wilgotnych warunkach może być zaatakowana przez choroby grzybowe. 

Powinniśmy usuwać z niej przekwitłe kwiatostany, by dłużej i obficiej kwitła.

Najczęściej jest traktowana jako jednoroczna roślina ozdobna, ale oczywiście można spróbować ją przezimować w domu, by w następnym sezonie znów cieszyła kwiatami. Przed przymrozkami gazanię należy przenieść do widnego pomieszczenia, gdzie temp. będzie oscylować w granicach ok. 5-10°C. Należy pamiętać, że w czasie zimy nie możemy doprowadzić do całkowitego przeschnięcia korzeni roślin, dlatego musimy je czasem podlewać. Wiosną (w lutym-marcu) gazanię można podzielić i powoli "budzić" (częściej podlewać, przenieść do odrobinę cieplejszego pomieszczenia). Na zewnątrz wynosimy ją po ostatnich, majowych przymrozkach.

Gazanie rozmnaża się nie tylko przez podział – można ją wysiewać wczesną wiosną w ciepłą ziemię. Pierwsze kwiaty powinny się pojawić po ok. 2 miesiącach.

Zastosowanie

Gazanie są uprawiane w Polsce głównie jako doniczkowe rośliny jednoroczne na balkon lub taras. Coraz częściej jednak sadzimy je też na słonecznych rabatach, skalniakach, ogródkach żwirowych czy wzdłuż ścieżek ogrodowych. Będą wspaniale się prezentować w towarzystwie kosmosów podwójnie pierzastych, werben i amarantusów, a na skalniakach pogodzą się z barwinkami i 

Przypominają miniaturowe gerbery i tak samo jak one dość długo zachowują świeżość po ścięciu, dlatego są dobrymi kwiatami do wazonów.

Wśród rodzaju znajdziemy gatunek gazania linearis, który w niektórych, ciepłych regionach świata jest uważany jako roślina inwazyjna.

Ciekawe odmiany

• 'Orange With Ring' – pomarańczowe kwiaty rurkowe i języczkowe, z brązowymi plamami układającymi się w wyraźny pierścień wokół środka
• 'Sunbather's Sunset' – o ognistych kolorach, długo pozostaje otwarta (nie zamyka się od razu pod wieczór jak pozostałe gazanie)
• 'Sundrop' – całkowicie żółte kwiaty (bardzo niewyraźna plamka na kwiatach języczkowych)
• 'Big Kiss White Flame' – biało-różowy kolor, z ciemnymi, kontrastowymi nasadami płatków; odmiana należy do serii odmian 'Kiss' wśród których znajdziemy różne kolory kwiatów o tym samym wzorze na płatkach; ich kwiatostany są nawet o połowę większe od typowych gazanii (12 cm śr.!)
• seria 'Chansonette' – odmiany wcześnie kwitnące

 
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: MrGajowy3, Hans Braxmeier/Pixabay, floradania.dk, kolaż Pixabay, thejoyofplants

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!