Mikołajek alpejski (Eryngium alpinium) to gatunek byliny z rodziny selerowatych (Apiaceae). W naturze można go spotkać na górzystych i nadmorskich obszarach Europy (głównie w Alpach), jednak obecnie jest rośliną rzadką i w wielu miejscach został objęty ochroną gatunkową.
Roślina może dorastać do ok. 60-70 cm wys. i osiągać ok. 40-50 cm szer. Ma krzaczasty pokrój i rozwija wzniesione, sztywne, rozgałęzione pędy, pokryte niezbyt licznymi parami, skórzastych, stalowoniebieskich, dużych, powcinanych, siedzących, okrągłych w zarysie liści z ząbkowanymi, kolczastymi brzegami i wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. U podstawy pędów posiada też rozetę skórzastych liści odziomkowych, które są duże, szeroko-jajowate i długoogonkowe.
Mikołajk alpejski kwitnie od czerwca do sierpnia. Rozwija liczne, drobne, niebieskofioletowe kwiaty, zebrane w bardzo oryginalne, cylindryczne, grube, stojące, srebrzystoniebieskie, kolczaste, główkowate kwiatostany, otoczone u podstawy okazałą kryzą, złożoną z kilkunastu pierzastych, szaroniebieskich, kolczastych podsadek. Kwiaty mikołajka, choć kolczaste i pozbawione barwnych płatków, są miododajne i atrakcyjne dla owadów.
Roślina tworzy mocny, palowy system korzeniowy, dlatego jest dość odporna na suszę.
Wymagania i uprawa
W uprawie mikołajek alpejski oczekuje słonecznego stanowiska i przepuszczalnej, piaszczystej, umiarkowanie wilgotnej gleby, najlepiej zasobnej w wapń. Dobrze rośnie na przeciętnych, a nawet słabych podłożach, ale bardzo nie lubi nadmiaru wilgoci w glebie, szczególnie w okresie zimowym.
Na dobrze zdrenowanym podłożu jest zwykle dostatecznie mrozoodporny, ale w zbyt wilgotnej ziemi może nie przetrwać zimy (przemarza lub gnije). Jeśli nie jesteśmy w stanie zapewnić roślinie takich warunków, możemy spróbować wykopać ją późną jesienią z gruntu, posadzić w doniczce i przechować przez zimę w widnym, chłodnym pomieszczeniu, ale to również nie gwarantuje sukcesu, gdyż ze względu na palowy system korzeniowy, mikołajek nie lubi przesadzania.
Mikołajek alpejski nie wymaga żadnych szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Wiosną warto natomiast przycinać jego pędy, dzięki czemu lepiej się rozkrzewi. Jeśli roślina ma tendencję do pokładania się, dobrze jest też zapewnić jej podparcie.
Mikołajek alpejski może być rozmnażany przez wysiew nasion lub przez sadzonki pędowe.
Zastosowanie
Mikołajek alpejski to jeden z najładniejszych gatunków tego rodzaju. Dobrze wygląda w ogródkach skalnych i żwirowych, ale może być też sadzony na słonecznych rabatach w towarzystwie krwawników, firletek kwiecistych, astrów alpejskich, rudbekii, dzielżanów, jeżówek oraz niskich traw ozdobnych.
Ze względu na atrakcyjne kwiatostany, długo zachowujące kolor po wysuszeniu, roślina jest też chętnie wykorzystywana we florystyce do tworzenia bukietów ze świeżych lub suszonych roślin (kwiaty należy ścinać w fazie pełnego rozwoju!).
Wybrane odmiany
- 'Blue Star' – kwiaty niebieskofioletowe
- 'Questar silver' – kwiaty srebrzysto-zielonkawe
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: peganum/CC BY-SA 2.0/Link, peganum/CC BY-SA 2.0/Flickr
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
